উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী
উত্তৰ-পূব ভাৰত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু প্ৰধান নগৰসমূহ
Population Census
Estimate (2022)
45,772,188
51,670,000 Area 2,62,230 বৰ্গ কি.মি. (2.6223×10 11 বৰ্গ মিটাৰ) Time zone IST (UTC+5:30 )
উত্তৰ-পূব ভাৰত অৰুণাচল প্ৰদেশ , অসম , মণিপুৰ , মেঘালয় , মিজোৰাম , নাগালেণ্ড , ছিকিম আৰু ত্ৰিপুৰা । এই অঞ্চলৰ পৰ্যটন ভাৰতৰ বাকী অংশতকৈ পৃথক অনন্য হিমালয়ৰ ভূ-প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লৈ উঠিছে।
নামদাফা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান পূব হিমালয়ৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ হটস্পটত সৰ্ববৃহৎ সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশত অৱস্থিত। আয়তনৰ ফালৰ পৰা ই ভাৰতৰ তৃতীয় বৃহত্তম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ই পূব হিমালয় উপ-অঞ্চলত অৱস্থিত আৰু ভাৰতৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ অন্যতম চহকী অঞ্চল হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।[ 1] কেইবুল লামজাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান সমগ্ৰ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ পৰিসীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত । এই উদ্যান হৈছে বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান।এসময়ত বিলুপ্ত বুলি ভবা নৃত্য কৰা হৰিণ সাংগাই (Cervus eldi eldi)ৰ একমাত্ৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থান। সাংগাই উৎসৱ হৈছে মণিপুৰ চৰকাৰে হৰিণা সংৰক্ষণৰ বাবে উৎপন্ন কৰা এক বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় উৎসৱ।ছিৰোহি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ শিৰুই পাহাৰৰ শিখৰত অৱস্থিত এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। এই উদ্যানখনৰ বাহিৰে পৃথিৱীৰ আন ক’তো পোৱা নাযায় শ্বিৰুই লিলি (Lilium maclinii) নামৰ সুন্দৰ স্থলজ শেৱালিৰ একমাত্ৰ বাসস্থান।কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান [ 2] বাঘ সংৰক্ষিত বনাঞ্চল হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়।ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান [ 3] [ 4] [ 5] [ 6] [ 7] মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান বালফাক্ৰম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ গাৰো পাহাৰৰ সমীপত সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ৩০০০ মিটাৰ উচ্চতাত অৱস্থিত। ইয়াক প্ৰায়ে "চিৰন্তন বতাহৰ বাসস্থান"ৰ লগতে "আত্মাৰ দেশ" বুলিও কোৱা হয়। ভুকুৱা হৰিণ আৰু সোণালী মেকুৰীৰ ঘৰ।নক্ৰেক ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান বা নোক্ৰেক বায়’স্ফিয়াৰ ৰিজাৰ্ভ ভাৰতৰ মেঘালয়ৰ পশ্চিম গাৰো পাহাৰ জিলাৰ তুৰা শৃংগৰ পৰা প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত থকা এখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান। ইউনেস্কোৱে ২০০৯ চনৰ মে' মাহত এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনক জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।[ 8] [ 9] [ 10]
নোহকালিকাই জলপ্ৰপাত - ১,১২০ ফুট চেৰাপুঞ্জী (মেঘালয়)।নোহছংগিথিয়াং জলপ্ৰপাত - ১,০৩৩ ফুট (মেঘালয়)।লেংছিয়াং জলপ্ৰপাত – ১,১০৬ ফুট (মেঘালয়)।কিনৰেম জলপ্ৰপাত – ১,০০১ ফুট (মেঘালয়)।
সাদু চিৰু জলপ্ৰপাত (লেইমাৰাম জলপ্ৰপাত) - কাংপকপি জিলা, মণিপুৰ।
এলিফ্যান্ট জলপ্ৰপাত (মেঘালয়) ।পানীমুৰ জলপ্ৰপাত (অসম)।
ভান্টাং জলপ্ৰপাত – ৭৫১ ফুট( মিজোৰাম)।
নুৰানাং জলপ্ৰপাত টাৱাং (অৰুণাচল প্ৰদেশ)
ছমপোৱাটি কুণ্ডা (অসম)।
আকাশীগংগা জলপ্ৰপাত (অসম)।শিৱকুণ্ড জলপ্ৰপাত (অসম)।বিচপ জলপ্ৰপাত (মেঘালয়)।
খাইফোলাংছ' জলপ্ৰপাত (কাৰ্বি আংলং, অসম)।বেলুঘাট জলপ্ৰপাত (কাৰ্বি আংলং, অসম)।
কাংথিলাংছ’ জলপ্ৰপাত (কাৰ্বি আংলং, অসম)।ডুমলা জলপ্ৰপাত (খোৱাই, ত্ৰিপুৰা)।
ডাম্বুৰ জলপ্ৰপাত (ত্ৰিপুৰা)।
তুইলা কল(চালোৱা) জলপ্ৰপাত (কাংগুই জিলা, মণিপুৰ)।
নংমাইচিং সংৰক্ষিত বনাঞ্চল - মণিপুৰৰ ইম্ফল উপত্যকাৰ নংমাইচিং চিং পাহাৰত অৱস্থিত ।কাকোইজানা সংৰক্ষিত অৰণ্য - কাকোইজানা সংৰক্ষিত অৰণ্য গোল্ডেন লেংগুৰৰ বাবে বিখ্যাত।Langurs.[ 12] লেংগোল সংৰক্ষিত বনাঞ্চল - ইম্ফল উপত্যকাত ইয়াৰ বহল বিস্তৃত এলেকাৰ বাবে ইয়াক "ইম্ফল উপত্যকাৰ হাওঁফাওঁ" বুলি জনা যায়। ইয়াৰ উপৰিও ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ বাবে প্ৰাচীন কালৰে পৰা সংৰক্ষিত হৈ থকা পবিত্ৰ বাগিচাসমূহৰ বাবেও ই বিখ্যাত। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকসকলৰ বাবে লেংগোল লাইৰেম্বি মন্দিৰ আৰু লেংগোল নিংথৌ মন্দিৰ হৈছে মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান।ভৈৰবকুণ্ড সংৰক্ষিত বনাঞ্চল[ 13]
তলাতল ঘৰ কাৰেংঘৰ কাৰেং ঘৰ - ই আহোম ৰজাৰ বাসগৃহ আছিল , এই ঠাইখন প্ৰথমে ৭ মহলীয়া আছিল আৰু ১৮ শতিকাৰ মাজভাগত ইটাৰে পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।তলাতল ঘৰ - ই আহোম ৰজাৰ সংসদ আৰু বাসস্থান হিচাপে কাম কৰিছিল, ই আহোম যুগত নিৰ্মিত আটাইতকৈ ডাঙৰ কীৰ্তিচিহ্ন।কংলা দুৰ্গ - ই বিশ্বৰ অন্যতম পুৰণি দুৰ্গ, ইয়াৰ প্ৰাচীন অস্তিত্ব খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৪০৫ চনত যেতিয়া ৰজা টাংজা লীলা পাখাংবাৰ পুত্ৰ ৰজা কাংবা কংগলেইপাক (বৰ্তমানৰ মণিপুৰ)ত ক্ষমতা দখল কৰিছিল। ছানামাহ ধৰ্মৰ সৈতে জড়িত ৩৬৫টাতকৈও অধিক পবিত্ৰ স্থান থকা ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থানৰ লগতে ই পৰ্যটকৰ প্ৰধান আকৰ্ষণৰ স্থান।
ইম্ফল যুদ্ধ কবৰস্থান - ই এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধ কবৰস্থান, ১৬০০ টা সমাধিস্থল, কমনৱেলথ যুদ্ধ কবৰ আয়োগৰ দ্বাৰা ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰা, ইম্ফল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰৰ পৰা ১০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত দেউলাহলেণ্ডত অৱস্থিত।খোংজোম যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্স - মণিপুৰৰ থৌবাল জিলাত অৱস্থিত এই কমপ্লেক্সটোৱে ১৮৯১ চনত খোংজোম নামৰ সৰু পাহাৰত অনুষ্ঠিত হোৱা এংলো-মণিপুৰ যুদ্ধক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে।বিশ্বৰ আটাইতকৈ ওখ তৰোৱালৰ গঠনটোৱেই হৈছে এই স্থানৰ মূল পৰ্যটনস্থলী।ৰেড হিল - আকা, মাইবাম লোটপা চিং, এই পাহাৰটো ইম্ফলৰ দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ স্মৃতিসৌধ। জাপান চৰকাৰে নিৰ্মাণ কৰা জাপান যুদ্ধ স্মাৰক কমপ্লেক্সটোও পাহাৰৰ তলত আছে।
কাঞ্চনজঙ্ঘা - কাঞ্চনজঙ্ঘা বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ পৰ্বত।[ 14] [ 15] [ 16] মাউণ্ট টেম্পু ওৰফে মাউণ্ট আইছ’ মণিপুৰৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ। শৃংগটোৰ ওপৰৰ পৰা ফেৰেস্তাৰ বাসস্থান মহান ড্জুকো উপত্যকাৰ দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পাৰি।মাউণ্ট কোব্ৰু – উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শৃংগ মাউণ্ট কোব্ৰু মণিপুৰত অৱস্থিত। গৰুৰ দৰে কুঁজ পিঠিৰ দ্বাৰা ইয়াক সহজে চিনাক্ত কৰিব পাৰি। ছানামাহী ধৰ্মৰ লোকৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্মীয় স্থান হোৱাৰ উপৰিও দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ লোকৰ বাবেও ই এক দুঃসাহসিক স্থান।নগা পাহাৰ - প্ৰায় ৩,৮২৫ মিটাৰ (১২,৫৪৯ ফুট) উচ্চতা থকা নগা পাহাৰ ভাৰত আৰু বাৰ্মা (ম্যানমাৰ)ৰ সীমান্তত অৱস্থিত।পাটকাই পাহাৰ – ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব সীমান্তত পাটকাই পাহাৰ।খাচী পাহাৰ - খাছি পাহাৰ ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ গাৰো-খাচী ৰেঞ্জৰ অংশ, আৰু পাটকাই ৰেঞ্জ আৰু মেঘালয় উপক্ৰান্তীয় বনাঞ্চলৰ ইক'ৰিজিঅ'নৰ অংশ।লুছাই পাহাৰ - লুছাই পাহাৰ (বা মিজো পাহাৰ) মিজোৰামৰ পাটকাই ৰেঞ্জৰ অংশ আৰু আংশিকভাৱে ভাৰতৰ ত্ৰিপুৰাত। মিজোৰামৰ পাহাৰবোৰ উত্তৰ–দক্ষিণ দিশে আছে। মিজো কবি চৌহদৰ এটা পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুল নামেৰেও জনা যায় উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ। খোৱাবুঙৰ উপকণ্ঠ অঞ্চলত ১৯৮৬ চনত মিজো কবি-সাহিত্যিকসকলৰ স্মৃতিত কবি চৌহদ স্থাপন কৰা হৈছিল। পৰ্যটকৰ বাবে ই অন্যতম দৰ্শনাৰ্থী স্থান।
জেমু হিমবাহৰ ওচৰৰ পৰা
কাঞ্চনজঙ্ঘা
পাংছাউ পাছৰ পৰা দেখা
পাটকাই পাহাৰ
চেলা পাছ, অৰুণাচল প্ৰদেশ, ভাৰত।
মধ্য মিজোৰামৰ টাৱি ট্লাং পাহাৰীয়া ৰেঞ্জ দুঃসাহসিক ক্ৰীড়াৰ বাবে জনাজাত।
মিজো কবি চৌহদ যাক মিজো হ্লাকুংপুই মুৱাল বুলিও কোৱা হয়।
প্ৰেক চু উপত্যকাৰ পৰা দেখা পাণ্ডিম পৰ্বতৰ পশ্চিম মুখ।
সূৰ্য্য উদয়ৰ সময়ত মাউণ্ট কাব্ৰু, ছিকিম (২০১৩)
[ভিট্টোৰিয়া চেলাই জেমু হিমবাহৰ পৰা লোৱা চিনিঅলচু
উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত বহু হ্ৰদত অগণন দ্বীপ আছে। তাৰে কেইটামান আটাইতকৈ ধুনীয়া আৰু বিখ্যাত ভিতৰত হ’ল-
থাংগা দ্বীপ - মণিপুৰৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাত অৱস্থিত বিশ্বৰ একমাত্ৰ ভাসমান হ্ৰদ লোকটক হ্ৰদৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দ্বীপ। দুঃসাহসিক অভিযানৰ বাবে ই এক মহান পৰ্যটন স্থলী আৰু হিন্দু আৰু ছানামহী উভয়ৰে বাবে এক ধৰ্মীয় স্থান। ইয়াৰ অসংখ্য মন্দিৰৰ লগতে পবিত্ৰ স্থানৰ বাবেও বিখ্যাত।কৰং দ্বীপ - লোকটক হ্ৰদৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম দ্বীপ। মণিপুৰৰ খুমান বংশৰ পূৰ্বপুৰুষৰ দেৱতা খুমান পকপাৰ মন্দিৰ এবুধৌ খুমান আপোকপা মন্দিৰ আৰু ইবুধৌ খুমানপোকপা মন্দিৰ দুটা মহান মন্দিৰৰ বাসস্থানৰ বাবে বিখ্যাত ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান।ইথিং দ্বীপ – ই লোকটক হ্ৰদৰ থাংগা দ্বীপলৈ যোৱাৰ পথত অৱস্থিত এটা মানৱ বসতিপ্ৰধান দ্বীপ।
মাজুলী – মাজুলী ভাৰতৰ অসমৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত অৱস্থিত বৈষ্ণৱী সত্ৰৰ বাবে বিখ্যাত এক বৃহৎ নদী দ্বীপ। দ্বীপটোৰ মুঠ আয়তন ১২৫০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৪৮৩ বৰ্গমাইল)।[24] মাজুলী হৈছে সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ আৰু ভাৰতৰ প্ৰথম দ্বীপ জিলা। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াক গিনিজ বুক অৱ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদী দ্বীপ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে।[ 17] উমানন্দ দ্বীপ - ময়ুৰ দ্বীপ বুলিও জনাজাত উমানন্দ দ্বীপত উমানন্দ মন্দিৰৰ বাসস্থান আৰু ই বিশ্বৰ আটাইতকৈ সৰু বসতিপ্ৰধান নদী দ্বীপ।
যোৰহাট চহৰৰ পৰা
মাজুলী লৈ যোৱাৰ পথ।
উখৰুল - উখৰুল মণিপুৰৰ উখৰুল জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। নীলা পৰ্বতমালা, মনোমোহা ব্ৰুকছ আৰু মনোমোহা জলপ্ৰপাতৰ প্ৰকৃত দৃশ্য অনুভৱ কৰিব পৰাকৈ ই এক স্বৰ্গৰ ঠাই। মানুহবোৰো ইমানেই বন্ধুত্বপূৰ্ণ যে যিকোনো ঘৰতে আতিথ্য বিচাৰিব পাৰি, ইয়াৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেল আৰু হোমষ্টে আছে।তামেংলং - তামেংলং মণিপুৰৰ তামেংলং জিলাৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন। ইয়াৰ দৃশ্যপট প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ লগতে ফলমূলৰ বাগিচাৰ বাবেও বিখ্যাত।হাফলং - হাফলং অসমৰ এটা পাহাৰীয়া ষ্টেচন, ইয়াৰ চাৰিওফালে নৈ, সেউজীয়া পাহাৰ আৰু জলপ্ৰপাত আছে।টাৱাং - টাৱাং চহৰ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশৰ প্ৰায় ৩,০৪৮ মিটাৰ (১০,০০০ ফুট) উচ্চতাত অৱস্থিত এখন চহৰ।চেৰাপুঞ্জী – চেৰাপুঞ্জী ভাৰতৰ মেঘালয় ৰাজ্যৰ পূব খাছি পাহাৰ জিলাৰ এখন মহকুমা নগৰ। ইয়াক পৃথিৱীত সৰ্বাধিক বৰষুণ হোৱা ঠাই বুলি কোৱা হয় যদিও বৰ্তমান ওচৰৰ মৌচিনৰাম ৰ এই অভিলেখ আছে। চেৰাপুঞ্জীয়ে এটা কেলেণ্ডাৰ মাহ আৰু এবছৰত সৰ্বাধিক বৰষুণৰ সৰ্বকালৰ অভিলেখ গঢ়িছে: ১৮৬১ চনৰ জুলাই মাহত ৯,৩০০ মিলিমিটাৰ (৩৭০ ইঞ্চি) আৰু ১৮৬০ চনৰ ১ আগষ্টৰ পৰা ১৮৬১ চনৰ ৩১ জুলাইৰ ভিতৰত ২৬,৪৬১ মিলিমিটাৰ (১,০৪১.৮ ইঞ্চি)।[ 18]
শ্ৰী গোবিন্দজী মন্দিৰ - ই সমগ্ৰ মণিপুৰ ৰাজ্যৰ সৰ্ববৃহৎ হিন্দু বৈষ্ণৱী মন্দিৰ। ইম্ফল পূৱ জিলাৰ এই মন্দিৰটোৱেই হৈছে প্ৰথম চৌহদ য'ত শ্ৰী গোবিন্দজীৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান শাস্ত্ৰীয় নৃত্য মণিপুৰী নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয়।শ্ৰী ৰাধা ৰমন মন্দিৰ , কাঞ্চিপুৰ - উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অন্যতম পুৰণি হিন্দু মন্দিৰ। মণিপুৰ ৰ কাঞ্চিপুৰ ত অৱস্থিত এইখন বৈষ্ণৱী অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান।গোপীনাথ মন্দিৰ - মণিপুৰ ৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম হিন্দু মন্দিৰ। ৰাজ্যৰ বিষ্ণুপুৰ জিলাৰ নিংথৌখঙত অৱস্থিত এইখন শ্ৰী গোপীনাথৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত মহান মণিপুৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শনৰ বাবেও এক ভৱিষ্যদ্বাণীমূলক চৌহদ।কাইনা মন্দিৰ - মণিপুৰ ৰ থৌবাল জিলাৰ কাইনা পাহাৰৰ ওপৰত থকা এটা হিন্দু মন্দিৰ। সমগ্ৰ দেশৰ বৈষ্ণৱ অনুগামীসকলৰ বাবে ই এক মহান ধৰ্মীয় স্থান। পাহাৰীয়া অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ বাবে বিখ্যাত।দহ পাৰ্বতীয়া - ই ষষ্ঠ শতিকাত নিৰ্মিত, শিৱক উৎসৰ্গিত এটা মন্দিৰ।কামাখ্যা মন্দিৰ - ই অসম ৰ এটা হিন্দু মন্দিৰ, আৰু শাক্তবাদ অনুগামীসকলৰ বাবে এক মহান ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান।ন-পুখুৰী শিৱ দৌল - আহোম যুগত নিৰ্মিত শেষ মন্দিৰ যিয়ে ভৱিষ্যৎ প্ৰদৰ্শন কৰে।জয় দৌল - নীলাচল স্থাপত্যৰ আধাৰত নিৰ্মিত দ্বিতীয় বৃহত্তম মন্দিৰ।শিৱসাগৰ শিৱদৌল - আহোম ৰাণী অম্বিকাই ১৭৩৪ চনত নিৰ্মাণ কৰা শিৱৰ প্ৰতি উচৰ্গিত মন্দিৰ। ই ভাৰতৰ অন্যতম ওখ শিৱ মন্দিৰ।নেঘেৰিটিং শিৱ দৌল – ই এটা পাহাৰত অৱস্থিত শিৱৰ বাবে উৎসৰ্গিত এক ভৱিষ্যৎ মন্দিৰ, যিটো ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ দিনত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।বৰপেটা সত্ৰ - অসমৰ অন্যতম বিশিষ্ট সত্ৰ, প্ৰথমে ষোড়শ শতিকাত মাধৱদেৱে নিৰ্মাণ কৰিছিল।দক্ষিণপাট সত্ৰ – ১৭ শতিকাৰ মাজভাগত আহোম ৰজা জয়ধ্বজ সিংহৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা অসমৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী আৰু বিশিষ্ট সত্ৰ।পাটবাউসী সত্ৰ
↑ Deb, P & Sundriyal, RC. (2007) Tree species gap phase performance in the buffer zone area of Namdapha National Park, Eastern Himalaya, India. Tropical Ecology 48(2): 209-225 PDF Archived 18 February 2012 at the Wayback Machine
↑ Bhaumik, Subir (17 April 2007). "Assam rhino poaching 'spirals'" . BBC News . http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm . ↑ "Orang National Park" . http://www.naturesafariindia.com/wildlife_parks_sanctuary/orang_national_park.html । আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-09 . ↑ "Tezpur" . Orang Wildlife Sanctuary . Archived from the original on 2009-11-30. https://web.archive.org/web/20091130024055/http://www.assamonline.in/TouristPlaces/places/Tezpur.asp । আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-09 . ↑ "Spatial modeling and preparation of decision support system for conservation of biological diversity in Orang National Park, Assam, India" . http://www.rhinoresourcecenter.com/ref_files/1244031710.pdf । আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-08 . ↑ "Orang National Park" . Archived from the original on 2009-11-11. https://web.archive.org/web/20091111230615/http://www.north-east-india.com/assam/orang-national-park.html । আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-08 . ↑ Bhattacharya, Prasanta (2004). Tourism in Assam: trend and potentialities ISBN 978-81-7206-200-2 . https://books.google.com/books?id=Ge1_AAAAMAAJ&q=Rhinoceros+parks+on+north+bank+of+Brahmaputra+Orang । আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-11 . ↑ "Three Indian sites added to UNESCO list of biosphere reserves" . 27 May 2009. http://sify.com/news/fullstory.php?a=jf1u4rjejdc&title=Three_Indian_sites_added_to_UNESCO_list_of_biosphere_reserves . ↑ "UNESCO Designates 22 New Biosphere Reserves" . Environment News Service. 27 May 2009. http://www.ens-newswire.com/ens/may2009/2009-05-27-01.asp . ↑ Choudhury, A.U. (2003). Meghalaya's vanishing wilderness. Sanctuary Asia 23(5): 30-35.
↑ "Phawngpui" . MizoTourism. Archived from the original on 2013-03-03. https://web.archive.org/web/20130303183739/http://mizotourism.nic.in/phawngpui.htm । আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-10-05 . ↑ "14 years on, Kakoijana forest continues fight for sanctuary status - Indian Express" . archive.indianexpress.com. http://archive.indianexpress.com/news/14-years-on-kakoijana-forest-continues-fight-for-sanctuary-status/203256/ । আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-04-15 . ↑ "Afforestation changes life and landscape: How a district in Assam lost a forest, gained a future" (en-US ভাষাত). The Indian Express. 2017-12-25. https://indianexpress.com/article/india/afforestation-changes-life-and-landscape-how-a-district-in-assam-lost-a-forest-gained-a-future-4997615/ । আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-15 . ↑ Freshfield, D. W. (1903). Round Kangchenjunga: a narrative of mountain travel and exploration . https://archive.org/stream/roundkangchenjun00fresrich#page/n7/mode/2up . ↑ Carter, H. A. (1985). "Classification of the Himalaya" . American Alpine Journal খণ্ড 27 (59): 109–141. http://c498469.r69.cf2.rackcdn.com/1985/109_carter_himalaya_aaj1985.pdf । আহৰণ কৰা হৈছে: 29 March 2015 . ↑ Dhar, O. N.; Nandargi, Shobha (2000). "An appraisal of precipitation distribution around the Everest and Kanchenjunga peaks in the Himalayas". Weather খণ্ড 55 (7): 223–234. doi :10.1002/j.1477-8696.2000.tb04065.x . ↑ Majuli, River Island. "Largest river island" . Guinness World Records. http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island- । আহৰণ কৰা হৈছে: 6 September 2016 . ↑ "Most annual rainfall" . Guinness World Records . http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/10000/greatest-monthly-rainfall- । আহৰণ কৰা হৈছে: 2012-05-07 .
.jpg)
.JPG)
.jpg)
