Tafarndy'r Nag's Head

Math	tafarn
Daearyddiaeth
Lleoliad	Wrecsam
Sir	Wrecsam
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	73.4 metr
Cyfesurynnau	53.043931°N 2.991483°W
Cod post	LL13 8DW
Perchnogaeth	Marston's
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Tafarn hanesyddol rhestredig gradd II yng nghanol Wrecsam, gogledd-ddwyrain Cymru, yw'r Nag's Head.

Mae'r Nag's Head yn sefyll ar Stryt y Bryn (Saesneg: Mount Street), ger y gyffordd rhwng Stryt Yorke a Stryt Twthil, i lawr y bryn o ganol y ddinas, o dan Eglwys San Silyn.

Mae'r adeilad yn dyddio'n ôl i 1661.^[1] Yn wreiddiol roedd yn sefyll yn ardal marchnad Sgwâr Swydd Efrog (Yorkshire Square).^[2]

Roedd cwrw yn cael ei bragu gan y Nag's Head ymhell cyn i Arthur Soames o fragdy Soames brynu'r safle yn 1879. O 1834 hyd 1874, bragwyr y dafarn oedd William a Thomas Rowlands.^[3] Yn 1894, adeiladwyd simnai o frics coch fel rhan o estyniad y bragdy.

Yn 1931, cyfunwyd y bragdy Soames â dau fragdy arall er mwyn creu bragdy Border, a daeth bragdy Stryt y Twtil yn ganolfan i'r gwaith cynhyrchu. Yn 1984, cafodd y bragdy ei gau ar ôl iddo gael ei werthu i gwmni Marstons, ond mae'r Nag's Head ar agor o hyd.^[4]

Gyda simnai bragdy Soames a bragdy Stryt y Twthil dros y stryd, mae'r Nag's Head yn rhan o grŵp o adeiladau sy'n gysylltiedig â hanes y diwydiant bragu yn Wrecsam.

Cafodd yr adeilad gwreiddiol ei adnewyddu'n helaeth mewn arddull Duduraidd yn y 19eg ganrif, pan ddaeth yn rhan o fragdy Soames. Mae'r adeilad wedi cadw llawer o elfennau neo-Duduraidd sy'n dyddio'n ôl i'r adnewyddiad, ond dros y blynyddoedd mae rhan o'r rhain wedi diflannu.^[5]