Yr Alltwen

Yr Alltwen

Math	bryngaer, caer lefal
Daearyddiaeth
Lleoliad	Alltwen
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.2781°N 3.8829°W
Cod OS	SH74557733
Cadwyn fynydd	Eryri
Statws treftadaeth	Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
[golygwch ar Wicidata]

Am y pentref yng Nghastell-nedd Port Talbot, gweler Alltwen.

Bryn yn Sir Conwy yw'r Alltwen, sy'n gorwedd ger Bwlch Sychnant i'r dwyrain o bentref Dwygyfylchi yng ngogledd y sir, tua milltir o'r arfordir. Ceir bryngaer gynhanesyddol ar ei gopa. Er nad yw'n fryn uchel mae'n olygfa drawiadol o gyfeiriad y gorllewin. Mae'n gorwedd o fewn ffiniau Parc Cenedlaethol Eryri.

Mae'r bryn yn gorwedd rhwng Bwlch Sychnant, a groesir gan y lôn sy'n cysylltu trefi Penmaenmawr a Chonwy, a bryn Penmaen-bach (794 troedfedd) i'r gogledd. I'r dwyrain ceir llyn bychan ger fferm Pen-pyrrau sy'n gorwedd rhwng Yr Alltwen a chefn hir Mynydd y Dref ('Mynydd Conwy' neu 'Mynydd Caer Seion'). Bryn o garreg weinthfaen ydyw, creigiog gyda llawer o rug arno.

Ceir olion bryngaer o gyfnod Oes yr Haearn ar ben yr Alltwen. Mae'n gorwedd cwta milltir i'r gorllewin o fryngaer fawr Caer Seion, ar ben Mynydd y Dref. Ceir olion mur o gerrig ac eithrio ar yr ochr ddwyreiniol; ymddengys y defnyddiwyd y cerrig o'r rhan honno i godi waliau. Nid yw'r safle wedi cael ei gloddio gan archaeolegwyr eto.

Gellir dringo'r Alltwen o sawl cyfeiriad. Y ffordd hawsaf ydyw dilyn un o'r llwybrau o ben Bwlch Sychnant, lle ceir maes parcio bychan. Gellir dilyn sawl llwybr o Ddwygyfylchi hefyd, yn cynnwys un sy'n cychwyn ger yr eglwys, ond mae hynny'n golygu tua 800 troedfedd o ddringo.