Het Binnenveld is in de late middeleeuwen ontgonnen en ingericht, en wordt gekenmerkt door lange rechte wegen en gebruik als weidegrond. Het zuidelijk gedeelte bevat klei-op-veen in de bodem en het westelijk gedeelte was ooit een hoogveen, dat na de middeleeuwen is ontgonnen. Hier ontstond Veenendaal.
Beleid
Aanleg Binnenveldse Hooilanden
De provincie Gelderland heeft het Binnenveld aangewezen als weidevogelgebied en stiltegebied, en daarmee geniet het Binnenveld enige planologische bescherming. Dat wil zeggen dat woningbouw, wegenbouw en de aanleg van bedrijventerreinen hier binnen het huidige beleid aan voorwaarden moeten voldoen.
Woningbouw en de aanleg van wegen heeft voornamelijk plaats langs de A12, de wijk Veenendaal-Oost in Veenendaal en de wijk Noordwest in Wageningen. In de wijk Kortenoord wil de gemeente Wageningen voor 2017 tussen de 950 en 1150 woningen bouwen.
Er bestaan plannen om de A30 door te trekken naar de A15, dwars door het Binnenveld, met een nieuw te bouwen brug over de Rijn. Hoofdargument is de ontlasting van de Rijnbrug bij Rhenen. Dit plan ligt gevoelig bij de bevolking van Wageningen en is nog niet formeel uitgewerkt.
Natuur en recreatie
Winters landschap in het zuidwestelijk Binnenveld
In april 2010 is een plan gepresenteerd om binnen dertig jaar het gebied beter te ontsluiten voor recreatie en karakteristieke aspecten te conserveren en waar mogelijk verdwenen aspecten weer te reconstrueren.[1] In 2019 werd begonnen met de reconstructie van het gebied tussen de Veensteeg en de Grift. De provincie Utrecht saneerde er twee vuilstortplaatsen. Een oppervlakte van 70 hectare voormalige landbouwgrond werd in 2022 in opdracht van Staatsbosbeheer afgegraven om het, als onderdeel van Natuurnetwerk Nederland, te veranderen in natuurgebied. Deze nieuwe natuur wordt 'Achterbergse Hooilanden' genoemd en sluit aan bij het gebied 'Binnenveldse Hooilanden' in Gelderland waar gelijkaardige werkzaamheden al eerder plaatsvonden.[2][3]
