De Christengemeenschap is sinds 1922 een zelfstandig kerkgenootschap dat zichzelf identificeert als "beweging tot religieuze vernieuwing binnen het christendom".
Zij streeft naar vernieuwing van het christelijk godsdienstig leven vanuit de veronderstelling dat sinds het begin van de 20e eeuw voor de mens de mogelijkheid toeneemt langs bovenzinnelijke weg zich in vrijheid te verbinden met de kosmische Christus. Daartoe zijn de zeven sacramenten herzien, net als de opvattingen over de Bijbel en zielzorg. In de tweede helft van de twintigste eeuw is De Christengemeenschap vanuit Europa wereldwijd uitgegroeid met gemeenten over alle continenten.
Geschiedenis
De Michaelkirche in Bremen-Ostertor
De Christengemeenschap is in het begin van de 20e eeuw door een tiental hoofdzakelijk Duitse studenten protestantse theologie opgericht met het doel het christelijk godsdienstige leven te vernieuwen. Zij vroegen advies en hulp van Rudolf Steiner, die deze vanuit de antroposofie bood. Toen hervormingsvoorstellen binnen de bestaande (voornamelijk Lutheraanse) kerken afgewezen waren, stichtten zij onder leiding van de Duitse predikant Friedrich Rittelmeyer een christengemeenschap als zelfstandig kerkgenootschap, genaamd De Christengemeenschap. Hun groepering was intussen uitgegroeid tot 45, waarvan drie vrouwen. Onder hen waren theologen, kunstenaars, wetenschappers en leiders uit de jeugdbeweging. De wekelijkse kerkdienst wordt in de Christengemeenschap "mensenwijdingsdienst" genoemd. De eerste mensenwijdingsdienst werd gehouden op 16 september 1922 in het Goetheanum te Dornach (Zwitserland).
Vanuit Dornach trokken de pas gewijde priesters uit om zelfstandige gemeenten te stichten in het Duitse taalgebied en later ook daarbuiten. De Christengemeenschap telt inmiddels wereldwijd een kleine 300 gemeenten. De internationale coördinatie voor deze gemeenten berust bij de Kring van Zeven in Berlijn. Er zijn internationale priesteropleidingen in Stuttgart, Hamburg en Toronto.
In Nederland is de eerste gemeente gesticht in Den Haag in 1926. Spoedig daarop volgden Amsterdam en Rotterdam. Momenteel zijn er in Nederland 16 gemeenten met ruim 1600 leden.
In België is de eerste gemeente gesticht in Antwerpen in 1986. Van daaruit worden nu ook verschillende andere vestigingen bediend. Het aantal leden bedraagt hier ruim honderd.
Vernieuwing
Tot de belangrijkste vernieuwingen, die in De Christengemeenschap gerealiseerd zijn, behoren:
Nieuwe ritualen voor de zeven sacramenten als genademiddelen van Christus ter ondersteuning van de mens op zijn levensweg. De vorm van deze sacramenten is aangepast aan wat gezien wordt als "het hedendaags bewustzijn van de mens". Zij zijn bedoeld om te helpen de verbinding met Christus gedurende iemands hele leven te laten groeien. Als sacramenten worden onderscheiden:
▪ de Doop ter heiliging van de incarnatie van het jonge kind; de doop in De Christengemeenschap gebeurt met water, zout en as: in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest;
▪ de Jeugdwijding als innerlijke hulp voor de puberteit;
▪ de Huwelijkswijding ter zegening van het huwelijk in het licht van Christus;
▪ de Biecht om bij problemen om hulp te vragen aan de geestelijke wereld via de Priester;
▪ de Stervenswijding ter begeleiding van het stervensproces en de overgang naar de geestelijke wereld;
▪ de Mensenwijdingsdienst en het Biechtgesprek bieden de mens de mogelijkheid zijn religieuze leven regelmatig te beoefenen;
▪ de Priesterwijding bekrachtigt de priester voor zijn specifieke taak.
Uitgaande van deze vaststaande ritualen en de traditionele christelijke Bijbel kent De Christengemeenschap geloofs- en leervrijheid: iedereen is vrij om zich volgens eigen inzicht op deze spirituele inhouden te oriënteren. Er zijn geen verplicht aan te nemen geloofswaarheden of dogma’s voordat men lid kan worden of aan de sacramenten kan deelnemen. Echter, omdat de inhoud van de ritualen en sacramenten vastligt kan de sfeer in Christengemeenschap ondanks deze geloofsvrijheid voor een buitenstaander rigide of dogmatisch overkomen.
Nieuwe zienswijzen betreffende de Bijbelse geschriften heeft De Christengemeenschap verkregen vanuit de antroposofie. Voor de kinderen zijn er aparte diensten.
In de zielzorg staat, in elk geval in naam, het eigen geweten centraal. Ieder kan persoonlijke hulp ontvangen om zijn leven in vrijheid en eigen verantwoordelijkheid te oriënteren op Christus.
Het priesterschap is ook voor vrouwen en gehuwden toegankelijk.
Oecumene van kerken
De Christengemeenschap is geen lid van de Wereldraad van Kerken (waarin de meeste niet-rooms-katholieke kerken zijn vertegenwoordigd) en onderhoudt geen relaties met de Rooms-Katholieke Kerk.
De Christengemeenschap erkent de doop van andere kerken.
