Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Klaproos

Klaproos
Bleke klaproos
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Orde:Ranunculales
Familie:Papaveraceae (Papaverfamilie)
Geslacht
Papaver
L. (1753)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Klaproos op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Klaproos of papaver is een geslacht van bloemplanten. Klaprooszaad ontkiemt vaak op plaatsen waar de grond is verstoord, soms staat dan het hele gebied er vol mee. Er komen in West-Europa verschillende soorten in het wild voor, die vooral door hun rode kroonbladeren bekend zijn. De klaproos wordt in sommige streken ook kollenbloem genoemd.[1][2]

Een bekende soort is de slaapbol, Papaver somniferum, waaruit maanzaad en opium wordt gewonnen. Uit de soort Papaver somniferum wordt opium, morfine en heroïne gewonnen. Opium is het ingedroogde witte melksap van deze plant dat een aantal alkaloïden bevat waarvan vooral codeïne en morfine belangrijk zijn. Pijnstillers zoals oxycodon worden er van gemaakt. Deze soort wordt ook als sierplant gebruikt.

De zaden van de klaproos worden vaak gebruikt in bepaalde, voornamelijk zoete gerechten zoals de traditionele Poolse Makowiec-cake. Het zaad van de slaapbol wordt onder de naam maanzaad op broodjes gebruikt. Het sap van de klaproos werd vroeger als heksenkruid gebruikt en om er Edammer kaas mee te kleuren.[3]

Symboliek

Zie Remembrance poppy voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Er stonden op de slagvelden in Vlaanderen tijdens de Eerste Wereldoorlog hele velden klaprozen in bloei, zoals John McCrae het in zijn gedicht In Flanders Fields heeft beschreven. Klaprozen zijn daardoor in het Verenigd Koninkrijk en andere landen van het Gemenebest van Naties het symbool van de Eerste Wereldoorlog geworden. Op Remembrance Day, de dodenherdenking van het Gemenebest, worden bij de cenotaaf op Whitehall door de vorst en hoogwaardigheidsbekleders klaprooskransen gelegd, maar geen echte, omdat de bloemblaadjes zeer snel uitvallen.

De klaproos is in de iconografie is het attribuut van Hypnos, de Griekse god van de slaap.[4]

Taxonomie

Het geslacht Papaver kent wereldwijd ongeveer zestig soorten. De in Nederland en België in het wild voorkomende soorten zijn:

De papaver die in Nederland groeit, komt vooral voor op droge zanderige grond die kort geleden omgewoeld is, zoals op spoordijken of op opgespoten zandvlaktes. De zaden van de klaproos behouden onder de grond erg lang hun kiemkracht en ontkiemen als ze, soms na jaren, weer aan de oppervlakte komen. De klaproos is dan ook een echte pioniersoort. Klaproos heeft geen nectarklieren, maar levert hoogwaardig stuifmeel voor bijvoorbeeld de honingbijen.

Andere soorten zijn onder andere:

Determinatie

De volgende tabel geeft de belangrijkste kenmerken om de in België en Nederland voorkomende papaversoorten te onderscheiden:

soort beharing van
bloemstengel
bloem bloeiperiode stempelschijf doosvrucht bladen foto
bastaardklaproos behaard kroonbladen niet overlappend maart-mei met weinig zachte haren bezet, niet stengelomvattend
bleke klaproos aangedrukt behaard bleek rood, soms donkerrood, soms aan de voet zwart gevlekt. mei-augustus 4-6 stralen groen/bruin knotsvormig, meer dan 2x zo lang als breed zonder eindlob, niet stengelomvattend
grote klaproos afstaand of aangedrukt behaard donkerrood, soms roze, soms wit, aan de voet met zwarte vlek mei-juli 6-13 stralen zwart/paars bolvormig gezaagde, weinig gedeelde eindlob, niet stengelomvattend
ruige klaproos behaard donkerrood, aan de voet soms geel mei-juli 5-9 stralen heeft enkele gekromde stijve haren dubbel veerdelig, niet stengelomvattend
slaapbol kaal wit, lila, paars, aan de voet zwart, soms rood juni-augustus opstaande rand bol- eivormig dubbel veerkartig / veerlobbig, blauwgroen, stengelomvattend

Bloemdiagram

Afbeeldingen

Websites

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Poppy op Wikimedia Commons.
Kembali kehalaman sebelumnya