Critici hebben met name gewezen op de internering van Oeigoeren in door de staat gefaciliteerde interneringskampen[31][32], onderdrukking van Oeigoerse religieuze praktijken[33][34], politieke indoctrinatie[35], ernstige mishandeling[36], evenals uitgebreide bewijsstukken[37][38] en getuigenissen over mensenrechtenschendingen, waaronder gedwongen sterilisatie, anticonceptie[39][40], abortus[41][42][43][44] en kindermoorden.[45][46][47] Uit statistieken van de Chinese overheid blijkt dat tussen 2015 en 2018 het geboortecijfer in de overwegend Oeigoerse regio's Hotan en Kashgar met meer dan 60% is afgenomen.[48] In dezelfde periode daalde het geboortecijfer van het hele land met 9,69%, van 12,07 naar 10,9 per 1.000 inwoners.[49] De Chinese autoriteiten erkennen dat het geboortecijfer in 2018 met bijna een derde daalde in Xinjiang, maar ontkennen berichten over gedwongen sterilisatie en genocide.[50] In 2019 daalde het geboortecijfer met bijna 24% (tegenover een landelijke daling van slechts 4,2%).
Historisch gezien hebben verschillende Chinese dynastieën controle uitgeoefend over delen van het huidige Xinjiang.[62]
Na de moord in 1928 op de leider van Xinjiang, Yang Zengxin, kwam de semiautonome regio in handen van de Republiek China. In 1930 werd de semiautonome status van de regio geheel afgeschaft en nam China de controle in de regio over.[63] In 1933 werd het afgescheiden Eerste Republiek Oost-Turkestan opgericht na de Kumul-opstand.[64] In 1934 werd de Eerste Republiek Oost-Turkestan met de hulp van de Sovjet-Unie veroverd door krijgsheer Sheng Shicai voordat die zich in 1942 met de Republiek China verzoende.[65] In 1944 leidde de Ili-opstand tot de oprichting van de Tweede Republiek Oost-Turkestan, die voor zijn voortbestaan afhankelijk was van de "stilzwijgende toestemming" van de Sovjet-Unie totdat de Republiek in 1949 werd opgenomen in de Volksrepubliek China.[66]
Van de jaren vijftig tot de jaren zeventig sponsorde de Chinese regering een massale migratie van Han-Chinezen naar de regio en werd de culturele identiteit en religie van de Oeigoeren onderdrukt.[67] Tijdens deze periode ontstonden verschillende Oeigoerse onafhankelijkheidsorganisaties, waarvan de Volkspartij van Oost-Turkestan in 1968 de grootste was.[68] In de jaren zeventig steunden de Sovjets het Verenigd Revolutionair Front van Oost-Turkestan (URFET) in hun strijd tegen de Chinezen.[69]
In februari 1997 leidde de executie van 30 vermoedelijke separatisten tijdens de ramadan tot grote demonstraties. Het Volksbevrijdingsleger (PLA) trad hard op tegen demonstranten, en ten minste negen demonstranten kwamen om.[70] Later die maand kwamen bij bomaanslagen op een bus in Ürümqi die door Oeigoerse groepen werd opgeëist, negen mensen om het leven en raakten 68 mensen gewond.[71] In maart 1997 kwamen bij een busbom twee mensen om het leven, waarvan de verantwoordelijkheid werd opgeëist door Oeigoerse separatisten en de in Turkije gevestigde Organisatie voor de Vrijheid van Oost-Turkistan.[72]
Moskeeën, islamitische heiligdommen en begraafplaatsen in Xinjiang zijn het doelwit van systematische vernietiging.[15][86] Naar schatting zijn 16.000 moskeeën verwoest of beschadigd.[18]
Onderwijs
De ingang van een school in Turpan, een stad met een Oeigoerse meerderheid in Xinjiang, in 2018. Op het bord bij de poort staat geschreven in het Chinees: "Je betreedt het schoolterrein. Spreek alstublieft Guoyu ['de nationale taal', d.w.z Mandarijn Chinees]"
Sinds 2011 zijn scholen in Xinjiang overgegaan op tweetalig onderwijs. De voertaal is nu Mandarijn Chinees, en lessen hebben slechts een paar uur per week aandacht voor de Oeigoerse literatuur. Ondanks deze nadruk op tweetalig onderwijs, leren maar weinig Han-Chinese kinderen Oeigoers spreken.[87]
Uit verklaringen van gevluchte ooggetuigen zijn verkrachting en marteling aan de orde van de dag, en worden gedetineerden dwongen een bepaald medicijn te nemen waardoor ze onvruchtbaar worden of minder cognitief vermogen kregen.[88]
Sinds 2021 zijn Oeigoerse leerboeken verboden, en worden hun auteurs en redacteuren ter dood of tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld op beschuldiging van separatisme.[89]
Gedetineerde academici en religieuze figuren
Het Oeigoerse Mensenrechtenproject heeft ten minste 386 Oeigoerse intellectuelen geïdentificeerd die opgesloten zitten of zijn verdwenen.[90]
Begraafplaatsen
Tussen 2017 en 2019 zijn in Xinjiang tientallen begraafplaatsen vernietigd.[91] De opgegraven menselijke botten van de begraafplaatsen in Xayar County werden weggegooid.[92][93] In januari 2020 meldde CNN op basis van een analyse van satellietbeelden van Google Maps dat de Chinese autoriteiten meer dan 100 begraafplaatsen in Xinjiang hebben vernietigd, voornamelijk Oeigoerse. De Chinese regering zegt dat de begraafplaatsen worden verplaatst vanwege de slechte omstandigheden waarin de begraafplaatsen zich bevonden, en zegt dat de doden opnieuw worden bijgezet op nieuwe gestandaardiseerde begraafplaatsen.[94][95]
Huwelijk
Oeigoerse stellen worden aangespoord om minder kinderen te krijgen, en vrouwen worden aangemoedigd om met niet-Oeigoeren te trouwen.[96][97][98]
Dit gebeurt onder andere door middel van subsidies van de staat.[99]
Kleding
Een Oeigoerse vrouw die een hidjab draagt in Xinjiang
Chinese autoriteiten ontmoedigen het dragen van hoofddoeken, sluiers en andere islamitische kleding in de regio. Op 20 mei 2014 brak een protest uit in Alakaga toen 25 vrouwen en schoolmeisjes werden opgesloten voor het dragen van hoofddoeken.Er vielen twee doden en vijf gewonden toen politie het vuur opende op de demonstranten. Een team journalisten van de Washington Post werd vervolgens in Alakaga vastgehouden en uiteindelijk uit de regio gedeporteerd.[100][101][102][103]
Kindernamen
Sinds 2015 is het in Xinjiang verboden om kinderen een naam te geven met verwijzingen naar "overdreven religious enthousiasme".[104][105][106] Onder andere de namen Mohammed en Saddam zijn er verboden.
Schendingen van mensenrechten
Binnen interneringskampen
Massaopsluitingen
Onderzoekers en organisaties hebben verschillende schattingen gemaakt van het aantal mensen dat vastzit in de interneringskampen van Xinjiang. In 2018 gaf de vicevoorzitter van de VN-commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie, Gay McDougall, aan dat ongeveer 1 miljoen Oeigoeren in interneringskampen werden vastgehouden.[6] In september 2020 onthulde een document van de Chinese regering dat tussen 2014 en 2019 gemiddeld 1,29 miljoen arbeiders per jaar een "beroepsopleiding" volgden. Adrian Zenz verklaarde dat dit "ons een mogelijke omvang van dwangarbeid geeft" in Xinjiang.[107] Er zijn meerdere berichten dat er in de kampen veel sterfgevallen plaatsvinden.[108][109][110][111][112][113][114][115][116]
Volgens een studie van Joanne Smith Finley uit 2020 betekent politieke heropvoeding "gedwongen assimilatie van de Chinese cultuur, sterfgevallen in de kampen door ondervoeding, onhygiënische omstandigheden, geweigerde medische zorg en geweld (lijfstraffen); verkrachtingen van mannelijke en vrouwelijke gevangenen; en, sinds het einde van 2018, overplaatsingen van recalcitrante gevangenen – voornamelijk jonge, religieuze mannen – naar zwaarbeveiligde gevangenissen in Xinjiang of elders in China. Andere "afgestudeerden" van het kamp zijn naar gesecuritiseerde dwangarbeid gestuurd.[13]
Naar een schatting van Ethan Gutmann uit december 2020 overlijden jaarlijks 5 tot 10 procent van de gedetineerden in de kampen.[117]
Martelingen
China heeft naar verluidt de Oeigoeren in Xinjiang onderworpen aan martelingen.[118][119][120]
Waterboarding is naar verluidt een van de vormen van marteling die worden ingezet als onderdeel van het indoctrinatieproces.[121]
Verplichte sterilisaties en anticonceptie
Vanaf 2019 kwamen er meldingen binnen van gedwongen sterilisaties in Xinjiang.[50][122][123][124][125] De regionale regering van Xinjiang ontkent dat er gedwongen sterilisaties plaatsvinden.
In april 2021 meldde de verbannen Oeigoerse arts Gülgine dat de gedwongen sterilisaties van etnische Oeigoeren al sinds de jaren tachtig plaatsvinden. Sinds 2014 is het aantal gesteriliseerde vrouwen toegenomen. Volgens Gülgine waren er op sommige dagen rond de 80 operaties om vrouwen te steriliseren. Ze liet spiraaltjes zien en zei dat ze in de baarmoeders van vrouwen zijn geplaatst om ze te steriliseren.[126]
Hersenspoeling
Gedetineerden moeten de Chinese leider Xi Jinping eren, en worden geleerd dat religie slecht is, en dat alleen de Chinese Communistische Partij ze een goede toekomst kan bieden.[127]
Dwangarbeid
Quartz omschrijft de regio Xinjiang als een "katoengoelag" waar gevangenisarbeid zich heeft geworteld in alle stappen van de toeleveringsketen van katoen."[128] De Chinese regering heeft in totaal meer dan 600.000 Oeigoeren naar industriële werkplekken verplaatst om dwangarbeid te verrichten.[129] Tijdens de COVID-19-pandemie heeft de Chinese regering dwangarbeid opgelegd aan de Oeigoeren in Xinjiang.[130][129][131][131] Van ten minste 83 bedrijven is vastgesteld dat hun producten zijn gemaakt met Oeigoerse dwangarbeiders.[132]
Apple en Samsung hebben de Oeigoerse genocide veroordeeld, en maakte daarna omzetverliezen in heel China tussen de 50 en 76 procent.[133]
Medische experimenten
Voormalige gevangenen hebben gezegd dat ze werden onderworpen aan medische experimenten.[134][135]
Georganiseerde massaverkrachtingen en seksuele marteling
BBC News, CNN en andere bronnen beschuldigen de Chinese autoriteiten ervan dat ze massaverkrachtingen en seksuele martelingen organiseren in de interneringskampen.[30][136][137][138][139][140][141][142]
Chinese regeringsfunctionarissen ontkennen alle beschuldigingen dat er sprake is van mensenrechtenschendingen in de interneringskampen.[137]
Buiten interneringskampen
Spiraaltjes en anticonceptie
China voert regelmatig zwangerschapscontroles uit bij honderdduizenden vrouwen van etnische minderheden in Xinjiang.[143]
Onderzoeker Adrian Zenz meldde dat 80% van de nieuwe plaatsingen van spiraaltjes in de Volksrepubliek China in 2018 plaatsvond in Xinjiang, ondanks dat in de regio slechts 1,8% van de totale bevolking van het land woont.[144][145][146] Zenz wijst erop dat het geboortecijfer in provincies waarvan de bevolking in meerderheid uit etnische minderheden bestaat, begon te dalen in 2015, "hetzelfde jaar dat de regering het verband tussen bevolkingsgroei en 'religieus extremisme' begon aan te wijzen".
Gedwongen samenwonen, samen slapen, verkrachting en abortus
Vanaf 2018[147] werden miljoen Chinese overheidsmedewerkers gedwongen om in de huizen van Oeigoerse families te wonen.[148]
Een boek van Guo Rongxing over de onrust in Xinjiang stelt dat de rellen in de buurtschap Baren in 1990 het resultaat waren van 250 gedwongen abortussen die door de Chinese regering aan lokale Oeigoerse vrouwen waren opgelegd.[149]
Beschuldigingen van orgaanroof
Ethan Gutmann[150] meent dat er sinds de jaren negentig wijdverbreide orgaanroof van gewetensgevangenen plaatsvindt. Volgens Gutmann nam de oogst van organen van Oeigoerse gevangenen in 1999 af, waarna leden van de religieuze groepering Falun Gong de Oeigoeren vervingen als bron van organen.[151]
Na 2010 doken de zorgen over de orgaanroof van Oeigoeren weer op.[116][152][153]
Buiten China
China wordt ervan beschuldigd dat het Oeigoeren die in het buitenland wonen dwingt terug te keren, waarbij het de familie die nog in China woont gebruikt om ze onder druk te zetten. China ontkent de beschuldigingen net zoals alle andere beschuldigingen met betrekking tot de Oeigoerse genocide.[154]
In maart 2021 ontdekte Facebook dat hackers uit China cyberspionage uitvoerden op Oeigoeren buiten China.[155][156]
Gebruik van biometrische surveillance
Chinese autoriteiten gebruiken biometrische surveillance om individuen in de Oeigoerse gemeenschap te volgen.[147] Er wordt van Oeigoeren bloed afgenomen, gezichten en vingerafdrukken gescand, en stemgeluid opgenomen. Volgens een assistent-professor aan de Universiteit van Windsor in Ontario, Mark Munsterhjelm, creëert de Chinese regering 'technologieën die worden gebruikt voor het jagen op mensen'.[157]
Veiligheidsfunctionarissen hebben inwoners van het noordwesten van China opdracht gegeven om GPS-volgapparatuur in hun voertuigen te installeren, zodat de autoriteiten hen kunnen volgen. Deze maatregel treft inwoners in de regio Xinjiang, en de autoriteiten hebben gezegd dat de maatregel "nodig is om de activiteiten van islamitische extremisten en separatisten tegen te gaan".[160]
In juli 2019 hebben 22 landen[161] een gezamenlijke brief gestuurd aan de 41e zitting van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC), waarin ze China's massale opsluiting van Oeigoeren en andere minderheden veroordelen, en China opriepen om "zich te onthouden van willekeurige detentie en beperkingen op het vrije verkeer van Oeigoeren en andere moslim- en minderheidsgemeenschappen in Xinjiang".[162][163][164] In dezelfde sessie stuurden 50 landen[2][165] een gezamenlijke brief uit ter ondersteuning van het Chinese Xinjiang-beleid[166] waarin kritiek werd geuit op de praktijk van "het politiseren van mensenrechtenkwesties."
De Verenigde Staten was op 19 januari 2021 het eerste land dat de mensenrechtenschendingen als genocide bestempelde, hoewel het Office of the Legal Adviser van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken concludeerde dat er onvoldoende bewijs was om genocide te bewijzen.[55][56] Sindsdien hebben de regeringen van Canada[57], Nederland[58], het Verenigd Koninkrijk[59], Nieuw-Zeeland[60] en Litouwen[61] de mensenrechtenschendingen tegen de Oeigoeren in Xinjiang als genocide erkend.
Op 10 juni 2021 nam de senaat van Tsjechië unaniem een motie aan om de Olympische Winterspelen 2022 in China te boycotten vanwege de mensenrechtenschendingen in Xinjiang en Tibet.[170]
Onder andere de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Australië hebben de Spelen diplomatiek geboycot door geen leiders te sturen.[171] Bij eerdere boycots werden ook geen spelers gestuurd, maar bij deze boycots wel.[172]
Nederland
Protest in steun van de Oeigoeren in Amsterdam op 5 februari 2011
↑Rajagopalan, Megha, "China Secretly Built A Vast New Infrastructure To Imprison Muslims", Buzzfeed News, 27 August 2020. “China has established a sprawling system to detain and incarcerate hundreds of thousands of Uighurs, Kazakhs, and other Muslim minorities, in what is already the largest-scale detention of ethnic and religious minorities since World War II.”
↑Congressional Research Service (18 June 2019). Uyghurs in China. Congressional Research Service. Gearchiveerd van origineel op 18 december 2020. Geraadpleegd op 2 december 2019.
↑ abRyan Patrick Jones, MPs vote to label China's persecution of Uighurs a genocide. Canadian Broadcasting Corporation (22 February 2021). Geraadpleegd op February 25, 2021. “A substantial majority of MPs — including most Liberals who participated — voted in favour of a Conservative motion that says China's actions in its western Xinjiang region meet the definition of genocide set out in the 1948 United Nations Genocide Convention. ... The final tally was 266 in favour and zero opposed. Two MPs formally abstained.”
↑"Wary Of Unrest Among Uighur Minority, China Locks Down Xinjiang Region", NPR, 26 september 2017. Gearchiveerd op 3 February 2020. Geraadpleegd op 28 January 2020. “In the years that followed, Uighur terrorists killed dozens of Han Chinese in brutal, coordinated attacks at train stations and government offices. A few Uighurs have joined ISIS, and Chinese authorities are worried about more attacks on Chinese soil.”
↑Karen, Leigh, "The Uighurs", The Washington Post, 9 October 2019. Gearchiveerd op 4 February 2020. Geraadpleegd op 2 February 2020. “Tensions erupted in 2009... Attacks by Uighur separatists intensified in the years that followed, with one of the groups that carried them out—the Turkistan Islamic Party—also being credited with having thousands of jihadist fighters in Syria.”
↑Clarke, Colin P., "China's Global War on Terrorism", Slate, 26 August 2019. Gearchiveerd op 3 February 2020. Geraadpleegd op 3 February 2020. “Over the past decade, groups advocating separatism for Xinjiang's Muslim Uighur minority—including the Turkistan Islamic Party and before it, the East Turkistan Islamic Movement—have been linked to numerous low-level attacks using knives and vehicles as weapons.”
↑"Even in death, Uighurs feel long reach of Chinese state", France 24, 9 October 2019. Gearchiveerd op 9 October 2019. Geraadpleegd op 26 april 2020. “In just two years, dozens of cemeteries have been destroyed in the northwest region, according to an AFP investigation with satellite imagery analysts Earthrise Alliance. Some of the graves were cleared with little care -- in Shayar county, AFP journalists saw unearthed human bones left discarded in three sites.”
↑Harrington, Chris, "Lest We Forget the Uyghurs", Georgetown Security Studies Review, Georgetown University Center for Security Studies, 27 October 2020.
↑"Facebook finds Chinese hacking operation targeting Uyghurs", Associated Press, 24 March 2020. “China has imprisoned more than 1 million people, including Uyghurs and other mostly Muslim ethnic groups, in a vast network of concentration camps, according to U.S. officials and human rights groups. People have been subjected to torture, sterilization and political indoctrination, in addition to forced labor, as part of an assimilation campaign in a region whose inhabitants are ethnically and culturally distinct from the Han Chinese majority.”
↑Handtekeningen van landen die in juli 2019 het beleid van China in Xinjiang bekritiseerde: Australië, België, Canada, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Japan, Letland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, IJsland, Zweden en Zwitserland.
Zie Geschiedenis van Xinjiang voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
