Raoul Coutard (Parijs, 16 september 1924 - Labenne, 8 november 2016) was een Frans cameraman en filmregisseur. Als cameraman stond hij mee aan de wieg van de nouvelle vague.
Leven en werk
Eerste stappen als fotograaf-reporter
Coutard werd in Parijs geboren als de zoon van een boekhouder die werkte voor het farmaceutisch bedrijf La Roche. Hij volgde een opleiding in de scheikunde en ging tijdens de Tweede Wereldoorlog werken in een fotolaboratorium. Na de oorlog vertrok hij naar Indochina waar hij tussen 1946 en 1948 diende in de koloniale infanterie. In die periode nam hij zijn eerste foto's. Tussen 1950 en 1954 was hij in Indochina fotograaf-reporter en bracht zo verslag uit over de Eerste Indochinese Oorlog voor onder meer Life en Paris Match.
Ontmoeting met Schoendoerffer
In Indochina ontmoette hij Pierre Schoendoerffer die aan de kost kwam met het maken van fotoreportages. Nadat Coutard als cameraregisseur gedebuteerd had in Paradiso terrestre (1956), een documentaire van Luciano Emmer en Robert Enrico, vroeg Schoendoerffer hem als cameraman voor zijn eerste langspeelfilm La Passe du diable (1958). Dit betekende niet alleen het startschot van een lange samenwerking (onder meer La 317e Section uit 1964 et Le Crabe-tambour uit 1977) tussen beiden maar ook van Coutards carrière als cameraman.
Ontmoeting met Godard en de nouvelle vague
Georges de Beauregard, de producent van Schoendoerffer, bracht Coutard in contact met Jean-Luc Godard, een jonge en al bekende filmcriticus (Cahiers du cinéma) die op het punt stond zijn eerste film te draaien. Coutard werd zijn cameraman. De misdaadfilm À bout de souffle (1960) vond internationale weerklank en werd al vlug een cultfilm. Dankzij dit succes kreeg ook Coutard heel wat naambekendheid. Coutard bleek de manier van filmen grondig te wijzigen: hij filmde met een beweeglijke handcamera die niet op een statief stond of op rails voortbewogen werd, hij maakte gebruik van natuurlijk licht in plaats van kunstmatige studioverlichting en hij filmde in contrastrijk zwart-wit. Zo werd hij de meest opgemerkte cameraman van de nouvelle vague.
Coutard en Godard bleven elkaar vijftien films lang trouw: van Une femme est une femme (1961) en Le Mépris (1963) via Alphaville (1965) en Pierrot le fou (1965) tot Week-end (1967). Mei 68 dreef een wig tussen hen maar vijftien jaar later vonden ze elkaar terug voor Passion (1982) en Prénom Carmen (1983).
Coutard was director of photography voor andere cineasten van de nouvelle vague zoals François Truffaut (onder meer Jules et Jim, 1962 en La mariée était en noir, 1968), Jacques Demy (Lola, 1960), Jean Rouch (Chronique d'un été, 1960) en Pierre Kast (Vacances portugaises, 1963).
Later deed hij camerawerk voor onder meer Costa-Gavras (de politieke films Z (1969 en L'Aveu uit 1970), Edouard Molinaro (vier films waaronder de kaskraker L'Emmerdeur uit 1973). Naar het einde van zijn carrière toe nam hij nog drie films op met Philippe Garrel, een late erfgenaam van de nouvelle vague.
Filmregisseur
Coutard waagde zich aan het regisseren en leverde drie speelfilms af. De oorlogsfilm Hoa-Binh (1970), over twee kinderen tijdens de Eerste Indochinese Oorlog, behaalde heel wat succes bij de critici. Hij won er in 1970 de Prix Jean Vigo mee. De op ware feiten gebaseerde dramatische oorlogsfilm La légion saute sur Kolwezi (1980) toonde de militaire interventie in 1978 in het door Katangese rebellen bezette Kolwezi in het toenmalige Zaïre. De spionagefilm S.A.S. San Salvador (1982) was de verfilming van de spionageroman Terreur in San Salvador, een van de talrijke romans uit de S.A.S.-reeks van Gérard de Villiers.
Coutard was sinds geruime tijd ziek. Hij overleed in 2016 op 92-jarige leeftijd.
Filmografie
Cameraman
Regisseur
Prijzen en nominaties
Prijzen
Nominaties
Publicaties
- Raoul Coutard: L'Impériale de Van Su - Ou comment je suis entré dans le cinéma en dégustant une soupe chinoise, Éditions Ramsay, 2007 (autobiografie)
- Raoul Coutard en François Cheval: Le Même soleil - Indochine 1945-1954
