Świętajno (powiat olecki)

Świętajno

wieś
Świętajno z lotu ptaka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2011)	954[2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	19-411[3]
Tablice rejestracyjne	NOE
SIMC	0770850
Położenie na mapie gminy Świętajno Świętajno
Położenie na mapie Polski Świętajno
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Świętajno
Położenie na mapie powiatu oleckiego Świętajno
54°00′16″N 22°19′03″E/54,004444 22,317500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świętajno (niem. Schwentainen^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Położona jest nad brzegami jeziora Świętajno i Jeziora Mulistego^[5].

Nazwa wsi wywodzi się od jaćwieskiej włości Sentane, położonych nad jeziorem. Część wsi stanowiły niegdyś samodzielne miejscowości i osady: Grądy (mały majątek ziemski), Rogowszczyzna i Luisenhof.

W Świętajnie mieści się siedziba władz samorządowych i innych instytucji potrzebnych do funkcjonowania społeczności lokalnej takich jak bank spółdzielczy, ośrodek zdrowia, lecznica dla zwierząt, urząd pocztowy, posterunek policji, oraz gminny ośrodek kultury.

Władze gminy wykazują dużą dbałość o środowisko naturalne i rozbudowę infrastruktury. Już od kilku lat wydatkuje się znaczne sumy na te cele. Wybudowano m.in. oczyszczalnię ścieków w Świętajnie, kotłownię olejową w szkole podstawowej, skanalizowano miejscowości Świętajno i Sulejki.

Wieś założona na prawie chełmińskim 16 marca 1554 na 40 włókach. Wtedy to starosta książęcy, Krzysztof Glaubitz, sprzedał Szczepanowi Kowalowi 4 włóki sołeckie w celu założenia wsi czynszowej.

W 1577 roku powstała parafia ewangelicka, nieco później zbudowano kościół i uruchomiono szkołę. Ostatni budynek trzyklasowej szkoły zbudowany został około 1860 roku. Wieś przez długie lata zamieszkana wyłącznie przez ludność polskiego pochodzenia. W miejscowym kościele nabożeństwa odprawiano po polsku jeszcze na początku XX wieku (według relacji Elizy Alexy). Tu urodził się ks. Marcin Zygmunt Zieleński, polski duszpasterz luterański w Królewcu i wydawca pism religijnych.

W 1938 we wsi było 761 mieszkańców. Był tu urząd pocztowy, urząd stanu cywilnego, posterunek żandarmerii, stacja kolejki wąskotorowej, młyn elektryczny, 3 karczmy, apteka, pracował lekarz oraz kilku rzemieślników.

Obecnie^[kiedy?] mieszka tu ok. 1500 osób.

Do najciekawszych obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie gminy należy zaliczyć:

• Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Cichym pochodzący jeszcze z XVI wieku przebudowany w I poł. XVIII wieku. Na uwagę zasługuje znajdujący się w tym kościele ołtarz z gotyckim pochodzącym z XVI wieku tryptykiem św. Agnieszki;
• kościół z końca XIX w. pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Świętajnie, neogotycki, trzynawowy o stylizowanym wystroju, ołtarz główny eklektyczny^[6],
• pałac w Dunajku,
• dworek w Połomie,
• park dworski w Rogowszczyźnie
• park dworski w Cichym,
• kurhan Jaćwingów z pozostałościami po zamczysku w okolicy jeziora Stopki w Dybowie.

• Świętajno

• OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia Tekst: Ryszard Demby, wyd. 2000