438R – czteroosiowy wagon cysterna do przewozu kwasu solnego.
Historia
Tło historyczne
Kwasy są bardzo ważnym surowcem używanym w przemyśle, jednakże ze względu na swoje właściwości są kłopotliwe w transporcie. Ze względu na bezpieczeństwo przewóz drogowy jest niemożliwy. Do lat 70. kwasy były przewożone w wagonach garnkowych, jednakże naczynia te były podatne na uszkodzenia. Dodatkowo przelewanie kwasu wymagało syfonowania. W latach 70. powstała pierwsza w Polsce cysterna do przewozu stężonego kwasu. Cysterna ta powstała przez przebudowanie wagonu 408R poprzez dodanie okładziny gumowej odpornej na działanie kwasu. Nowa cysterna otrzymała oznaczenie 408Rc[1].
Projekt i budowa
W 1984 roku w ramach pracy nad nowymi wagonami zgodnymi z wymaganiami UIC i RID zaprojektowano cysterny 438R. Wagony te posiadały wiele części zunifikowanych z innymi cysternami, co ułatwiało ich eksploatację. Prototyp nowej cysterny wykonano w 1985 roku. Testy odbyły się w Zakładach Azotowych w Tarnowie[1].
Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1986 roku i trwała do 1989 roku. W sumie wyprodukowano 233 wagony tego typu. Dodatkowo powstały dwie odmiany 438Ra do oleju rzepakowego oraz 438Rb do polioctanu winylu, których wyprodukowano łącznie 91[1].
Konstrukcja
Wagon jest typową cysterną jednozbiornikową osadzoną na ostoi, opierającą się na dwóch dwuosiowych wózkach. Większość elementów jest zunifikowanych w stosunku do innych wagonów. Wagon jest wyposażony w hamulec zespolony Oerlikona oraz hamulec ręczny postojowy indywidualny. Długość całkowita wagonu wynosi 13040 mm, szerokość 3100 mm, wysokość 4210 mm od główki szyny[1]. Masa własna wagonu to 23 tony[2], natomiast granica obciążenia 57,5 t[1].
Zbiornik
Zbiornik ma pojemność 53,3 m³[2], jest wykonany z blach 8 mm ze stali węglanowej. Armatura ze względu na rodzaj przewożonego ładunku została wykonana z wykładziny gumowej. Zbiornik został usztywniony 4 pierścieniami z ceownika[1]. Na środku zbiornika na górze znajduje się zawór wlewowy 150 mm oraz wylewowy 80 mm[2]. Wagon został wyposażony również w dwa wejścia służące do oczyszczania zbiornika[1].
Układ jezdny
Wagon opiera się na dwóch dwuosiowych wózkach 26TNa. Konstrukcja ostoi pozwala na jazdę z prędkością maksymalną 120 km/h przy pustym zbiorniku oraz 100 km/h przy pełnym. Wagon może bezpiecznie się poruszać po łukach o promieniu nie mniejszym niż 35 m. Rozstaw czopów skrętu wynosi 8 m[1].
Oznaczenie literowe
Wagon ma oznaczenie Zacs:
Z – wagon cysterna
a – wagon 4-osiowy
c – rozładunek pod ciśnieniem
s – wagon dostosowany do poruszania się z prędkością 100 km/h
Przypisy
↑ abcdefghPaweł Terczyński. Wagon cysterna czteroosiowa typu 438R. „Świat kolei”. 10/2007. s. 43.
