6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa
6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa (6 DPD) – związek taktyczny Wojsk Powietrznodesantowych Sił Zbrojnych PRL. FormowanieDywizja została sformowana na podstawie rozkazu Nr 0048/Org. Ministra Obrony Narodowej z 15 czerwca 1957 roku i rozkazu Nr 00400/Org. dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 26 czerwca 1957 roku, na bazie 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty. Stan etatowy dywizji powietrznodesantowej przewidywał 2013 żołnierzy i 36 pracowników kontraktowych. Uzbrojenie dywizji stanowić miało: 111 ręcznych karabinów maszynowych, 35 ciężkich karabinów maszynowych, 14 wielkokalibrowych karabinów maszynowych, 117 granatników przeciwpancernych, 45 dział bezodrzutowych i 45 moździerzy. Inicjatorem stworzenia zupełnie nowego w LWP rodzaju wojsk był ówczesny dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego, gen. bryg. Józef Kuropieska. Pierwszym dowódcą 6 PDPD został płk dypl. Bolesław Chocha, pełniący tę funkcję w latach 1957–1960. W związku z brakiem doświadczenia w organizowaniu tego typu jednostek, wzorowano się na 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej PSZ na Zachodzie gen. Sosabowskiego, korzystając z wiedzy i doświadczeń byłych spadochroniarzy 1 SBS, przywróconych do czynnej służby wojskowej w 6 DPD. Wśród twórców Dywizji było także 4 byłych oficerów 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej powołanych z rezerwy do odbycia okresowej służby wojskowej, a wśród nich: mjr Wacław Płoszewski, były dowódca 2 batalionu spadochronowego 1 SBS, ppłk Władysław Klemens Stasiak, oficer operacyjny sztabu 1 SBS, por. Władysław Brzeg, adiutant szefa sztabu 2 batalionu 1 SBS i por. Stanisław Nocoń, dowódca kompanii spadochronowej 2 batalionu 1 SBS[1]. 5 maja 1957 roku zorganizowano Specjalistyczny Kurs Instruktorów Spadochronowych, a następnie nabór i szkolenie kadry zawodowej na kolejnych kursach. Zarówno pierwszy, jak i kolejne kursy dla kadry odbywały się na terenie obiektów koszarowych byłego 16 Pułku Piechoty przy ulicy Wrocławskiej w Krakowie. Celem kursów było przygotowanie kadry do szkolenia spadochronowego (w tym także nowych instruktorów spadochronowych) oraz wypracowanie odpowiednich form i metod szkoleniowych dla nowo formowanych jednostek. Skład dowództwa kursów był następujący: mjr Józef Karcz - dowódca, kpt. Adam Prużek – zastępca ds. politycznych, mjr Józef Wiśniewski - szef sztabu i mjr Mieczysław Kamiński - pomocnik ds. spadochronowych. Do szkolenia na kursach pierwszych 8 instruktorów spadochronowych oddelegowano z Wojsk Lotniczych, a kolejnych 12 żołnierzy rezerwy w różnych stopniach powołano z odcinka cywilnego w ramach okresowej służby wojskowej[2]. W dniu 12 października 1957 roku dowódca 6 PDPD rozkazem nr 068 nadał tytuły skoczka spadochronowego wpd 181 żołnierzom: 65 oficerom, 100 podoficerom i 16 szeregowym[3]. Żołnierze dywizji nosili charakterystyczne bordowe berety, dlatego przylgnęła do nich nazwa „Czerwone berety”. Ponadto żołnierze użytkowali mundury polowe odmiennego wzoru niż w pozostałych rodzajach wojsk. Uzyskali także prawo do występowania poza rejonami zakwaterowania w mundurach polowych z podwiniętymi rękawami, co na ówczesne czasy było ewenementem. Dywizja w czasie pokoju była podporządkowana dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W czasie mobilizacji miała być przeformowana w 6 Brygadę Powietrznodesantową i podporządkowana dowódcy Frontu Polskiego. 20 października 1959 roku w skład dywizji został włączony 19 Samodzielny Batalion Rozpoznawczy, który w 1961 roku został przemianowany na 19 Batalion Powietrznodesantowy, a w 1967 roku na 18 Kołobrzeski Batalion Powietrznodesantowy. Jednostka stacjonowała w garnizonie Bielsko. W 1964 roku został sformowany 6 Batalion Zabezpieczenia i Remontu, a dwa lata później 35 Dywizjon Artylerii Samobieżnej. W grudniu 1967 roku został sformowany rezerwowy 33 Batalion Powietrznodesantowy i 6 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej. Bezpośrednio przed wprowadzeniem stanu wojennego 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa otrzymała rozkazy: 12 grudnia o godz. 24.00, 10 batalion, siłami 220 ludzi, pod dowództwem kpt. Jacka Kapłona, zajmuje w Warszawie Pałac Kultury i Nauki oraz Centrum Polskiego Radia i Telewizji przy ul. Woronicza, 16 batalion dostaje rozkaz zajęcia lotniska Okęcie. O godz. 6.00 13 grudnia 1981 r. siły główne (komp. szturmowa i pododdziały wsparcia) lądują na lotnisku Okęcie (desant lądujący) i wykonują zadanie. 15 grudnia – Pozostałe w koszarach w Krakowie 2 kompanie szturmowe 16 bpd biorą udział w pacyfikacji Huty im. Lenina (HiL), w następnych dniach dołączają do nich dwie kompanie szturmowe 10 batalionu. Współdziałają z oddziałami MO i ZOMO w dalszych działaniach na terenie HiL. W 1986 roku dywizja przemianowana została na 6 Pomorską Brygadę Powietrznodesantową, która w 1992 roku przeformowana została w 6 Brygadę Desantowo-Szturmową, aby 1 lipca 2010 roku ponownie zostać przemianowaną na 6 Brygadę Powietrznodesantową. Struktura organizacyjna 6 DPD w 1975 roku
Dowódcy dywizji
W kulturze masowej
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|