8 Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa

8 Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa
8-я гвардейская общевойсковая армия
	; Gen. Anatolij Bietiechtin, dowódca 8 Gwardyjskiej Armii. 1980.
	Historia
Państwo	ZSRR (1943–1991); Rosja (1991–1992)
Sformowanie	5 maja 1943
Rozformowanie	1992
	Tradycje
Rodowód	62 Armia
Kontynuacja	8 Gwardyjski Korpus Armijny
	Dowódcy
Pierwszy	generał pułkownik Wasilij Czujkow
	Działania zbrojne
	II wojna światowa; Operacja „Dunaj”
	Organizacja
Dyslokacja	Nohra
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Podległość	1 Front Białoruski; Zachodnia Grupa Wojsk
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

8 Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona orderem Lenina (ros. 8-я гвардейская общевойсковая ордена Ленина армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej z czasów II wojny światowej (ówcześnie 8 Armia Gwardyjska).

Historia

Powstała 5 maja 1943 na bazie 62 Armii. Wchodziła w skład 1 Frontu Białoruskiego. 8 Armia została podporządkowana Frontowi Południowo-Zachodniemu zajmując pozycje obronne wzdłuż prawego brzegu rzeki Siewierskiego Dońca na północ od Słowiańska. Następnie uczestniczyła w operacjach na terenie Donbasu i w ofensywie w kierunku Dniepru zakończonej zdobyciem przyczółka na jego prawym brzegu. Od 20 października 1943 roku armia w ramach 3 Frontu Ukraińskiego walczyła na Prawobrzeżnej Ukrainie w okolicach Krzywego Rogu, Nikopola. Brała również w walkach o Odessę (26 marca – 14 kwietnia 1944).

Przed przystąpieniem do działań zaczepnych w 8 Gwardyjskiej Armii uzupełniono stany osobowe w 9 dywizjach jakimi dysponowała. Dodatkowo wzmocniono ją 11 Gwardyjską Brygadą Pancerną wyposażoną w 53 czołgi T-34 oraz 5 pułkami uzbrojonymi w czołgi ISU-122 i działa pancerne SU-76. W sumie jednostki te liczyły 179 pojazdów pancernych^[3]. 15 czerwca 1944 została włączona do 1 Frontu Białoruskiego i przeniesiona w rejon Kowla. Uczestniczyła w operacji Bagration zakończonej walkami na przyczółku warecko-magnuszewskim.

Wycofujące się pod naporem 8 Gwardyjskiej Armii niemieckie oddziały, w rejonie Amelina na Lubelszczyźnie były atakowane przez oddział Batalionów Chłopskich dowodzony przez Franciszka Kusyka, oddziały 27 Dywizji Piechoty Armii Krajowej i oddział Armii Ludowej dowodzony przez mjr. Czesława Klima^[4]. Od 14 stycznia 1945 brała udział w operacji wiślańsko-odrzańskiej (wyzwolenie Łodzi, zdobycie przyczółków na Odrze, zdobycie twierdz Poznań i Kostrzyn). 8 Armia zakończyła szlak bojowy w II wojnie światowej udziałem w operacji berlińskiej.

Rozwiązana w 1992.

Dowódcy armii

gen. por. Wasilij Czujkow (17.04.1943–18.10.1943)
gen. płk Iwan Maslennikow (21.10.1943–15.11.1943)
gen. płk Wasilij Czujkow (15.11.1943–1.07.1946)
...
gen. Anatolij Bietiechtin (1980)
gen. mjr Wasilij Sosiedow (1992)

Struktura organizacyjna

Stan na 1 czerwca 1943

28 Gwardyjski Korpus Strzelecki
29 Gwardyjski Korpus Strzelecki
24 Dywizja Strzelecka,
5 oraz 9 Samodzielne Gwardyjskie pułki czołgów
224 Samodzielny pułk czołgów
1443 pułk artylerii samobieżnej,
99 pułk artylerii,
184 i 536 pułki artylerii przeciwpancernej,
141 pułk moździerzy,
302 Gwardyjski pułk moździerzy (Katiusza),
878 pułk artylerii przeciwlotniczej.

Stan na 16 kwietnia 1945^[5]

Skład w 1990

Dowództwo 8 Armii – Nora

27 Gwardyjska Omsko–Nowobugska Dywizja Zmechanizowana – Halle
39 Gwardyjska Barwienkowska Dywizja Zmechanizowana – Ohrdruf
57 Gwardyjska Nowobugska Dywizja Zmechanizowana – Naumburg
79 Gwardyjska Zaporoska Dywizja Pancerna – Jena:

Jednostki podporządkowania armijnego^[6]:

11 Gwardyjska Brygada Rakiet Operacyjno–Taktycznych – Weischenfeld;
449 Brygada Rakiet Operacyjno–Taktycznych – Amstadt;
390 Brygada Artylerii – Ordruf;
18 Brygada Rakiet Przeciwlotniczych – Gotha;
325 Berlińska Brygada Inżynieryjno–Saperska – Marsenburg;
116 Brygada Zabezpieczenia Materiałowego – Altenburg;
336 pułk śmigłowców – Nora;
486 pułk śmigłowców – Altes Lager;
65 pułk pontonowo–mostowy – Marsenburg;
91 Odeski pułk łączności – Weimar;
194 pułk radiotechniczny – Weimar;
446 pułk radioliniowy – Naumburg;
678 pułk WRE – Frankendorf;
227 batalion ochrony – Nora;
298 eskadra śmigłowców – Hesleben;
943 dywizjon artylerii przeciwpancernej – Altenburg;
46 batalion radiotechniczny – Nora;
325 batalion inżynieryjno–saperski – Gera;
134 batalion rozpoznania chemicznego – Gera;
173 batalion remontowy – Markensdorf;
202 batalion remontowy – Oberungwic;
794 kompania SpecNaz – Nora.

Przypisy

↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 144.
↑ Depczyński 2015 ↓, s. 353.
↑ Czujkow 1982 ↓, s. 38.
↑ Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 12,13.
↑ Bahm 2015 ↓, s. 1.
↑ Depczyński 2015 ↓, s. 353–355.

Bibliografia

Karl Bahm: Berlin 1945. Warszawa: 2015. ISBN 978-83-11-13571-0.
Wasilij Czujkow: Koniec Trzeciej Rzeszy. Warszawa: 1982. ISBN 83-11-06846-1.
Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
Mała Encyklopedia Wojskowa MON 1967.
Greczko A. A., Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975.

Linki zewnętrzne

[CITEREFSobczak_(red.)1975144-1] Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 144.

[CITEREFDepczyński2015353-2] Depczyński 2015 ↓, s. 353.

[CITEREFCzujkow198238-3] Czujkow 1982 ↓, s. 38.

[CITEREFDolataJurga197712,13-4] Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 12,13.

[CITEREFBahm20151-5] Bahm 2015 ↓, s. 1.

[CITEREFDepczyński2015353–355-6] Depczyński 2015 ↓, s. 353–355.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]