|
Akademia Chełmińska
Akademia Chełmińska (łac. Academiae Culmensis) – dawna szkoła akademicka, obecnie Szkoła Podstawowa nr 2 w Chełmnie[1]. HistoriaW 1386 roku na prośbę Zakonu Krzyżackiego został wydany przywilej papieża Urbana VI o ustanowieniu Akademii, która miała działać jako filia Akademii Bolońskiej, jednak szkoła nigdy nie rozpoczęła działalności[2][3]. W 1434 r. cesarz Zygmunt Luksemburski wydał nowy akt fundacyjny, ale mimo tego uczelnia nie powstała[2]. W 1473 r. zaczęła funkcjonować katolicka schola paticularis (szkoła średnia), którą zarządzali Bracia Wspólnego Życia sprowadzeni z Niderlandów[2]. Szkoła była prowadzona przez Braci, zarządzającymi też największą parafią i kościołem Chełmna, farą chełmińską, do 1539 roku[4]. W 1554 r. utworzono gimnazjum protestanckie. Jednak spory wyznaniowe i brak funduszy od miasta zarządzanego przez katolickich biskupów przyczyniły się do upadku i zakończenia działalności gimnazjum[2]. W 1692 r. z polecenia biskupa Małachowskiego zaczęto organizować gimnazjum akademickie liczące siedem klas. Nauczaniem zajęli się klerycy[3] i misjonarze św. Wincentego à Paulo, a szkoła uzyskała określenie Akademii Chełmińskiej[2]. Gimnazjum wzorowało się organizacyjnie na Gimnazjum Nowodworskiego w Krakowie i Gimnazjum Lubrańskiego w Poznaniu[3]. W 1756 roku gimnazjum nawiązało współpracę z Akademią Krakowską, a oficjalnie w 1758 roku, jako autonomiczna kolonia akademicka pod zarządem Rady Miasta Chełmna. Od tego roku na stałe w Akademii wykładali profesorowie z Krakowa. W tym też roku zmieniono szyld Akademii, z SIGILLUM ANTIQUISSIMAE ACADEMIAE CULMENSIS FILIAE BONONIENSIS (od łac. nazwy Bolonii) na SIGILLUM INLCYTAE ACADEMIAE CULMENSIS[5]. Funkcjonowały tu dwa kursy uniwersyteckie: filozofia i prawo. Na potrzeby dydaktyczne rozbudowano także budynek. Akademia Chełmińska, uważana była w I Rzeczypospolitej XVIII wieku za jedną z najważniejszych i najznamienitszych, a jej studentami byli przedstawiciele wszystkich województw i wszystkich stanów[6]. W 1779 r. nastąpiło wymuszone przez władze pruskie (po I rozbiorze), zerwanie kontaktów z Akademią Krakowską, co spowodowało upadek Akademii Chełmińskiej w 1818 roku. Na jej miejscu w 1818 r. powstało pruskie gimnazjum, w którym językami wykładowymi były języki polski i niemiecki. W 2. połowie XIX wieku barokowy budynek Akademii pozbawiono 2 piętra i przebudowano w stylu klasycystycznym[2]. W budynku Akademii na przełomie XX/XXI wieku mieściło się Gimnazjum nr 1 im. Akademii Chełmińskiej[7]. Zobacz teżPrzypisy
Bibliografia
|
||||||||||||
