|
Amomek szydlasty
 Amomek szydlasty, zwany także kardamonem indyjskim[3], czarnym[4], górskim, brązowym, nepalskim lub skrzydlatym[5] (Amomum subulatum Roxb.) – gatunek byliny należący do rodziny imbirowatych. Naturalnie występuje na zboczach Himalajów, w indyjskim Sikkimie oraz w Nepalu, w gorących, wilgotnych, zacienionych lasach tropikalnych, zwykle w pobliżu górskich strumieni, w temperaturach od 10–35 °C i na wysokości od 700 do 1500 m n.p.m.[6] MorfologiaJest to wysoka (1,5–3 m)[7], wiecznie zielona roślina o tęgich, błyszczących, wąskich blaszkach liściowych i czerwonawych ogonkach. Na czerwonobrązowych kłączach rozwijają się żółte lub białe kwiaty, z których powstają owoce zawierające nasiona[6]. ZastosowanieOwoce zbierane późną jesienią, używane są jako przyprawa[6]. Od kardamonu zielonego (uważanego za właściwy kardamon, a reprezentującego odrębny rodzaj roślin imbirowatych)[8] różni się smakiem – ma lekko dymny posmak i bardziej wyrazisty, kamforowy aromat. Kardamon czarny uprawia się w Azji od blisko 5 tysięcy lat[5], uważany za najstarszą używaną przyprawę na świecie i nazywany królową przypraw[6]. Indie są jednym z największych producentów i eksporterów kardamonu, zbierając 3500–4000 ton rocznie[6], ponadto jego uprawa prowadzona jest także przez Nepal i Bhutan[5]. Kardamon jest zbierany ręcznie i jest 3. najdroższą przyprawą świata[6] po szafranie i wanilii[8]. W klimacie umiarkowanym gatunek uprawiany jest w warunkach szklarniowych[6]. Tradycyjnie stosowany jest w kuchni indyjskiej, pakistańskiej, nepalskiej, wietnamskiej oraz chińskiego Syczuanu[5] do dań warzywnych i mięsnych[9]. Strąki czarnego kardamonu tradycyjnie suszy się przy otwartym ogniu, co nadaje im bardziej intensywnego smaku i aromatu. Kardamon nepalski jest niezastąpionym składnikiem mieszanki przypraw garam masala[5]. Chińska medycyna tradycyjna wykorzystuje czarny kardamon jako środek na zaburzenia układu pokarmowego, a wywar z kłączy rośliny na żółtaczkę. Stosowany jest również jako środek wspomagający trawienie[10]. Wśród mieszkańców Indii i Nepalu występuje zwyczaj żucia nasion po posiłku w celu pozbycia się nieprzyjemnego zapachu z ust[5]. Badania potwierdziły wpływ czarnego kardamonu na poziom cholesterolu[11] i obniżenie ciśnienia tętniczego[12]. Prace Aulusa Corneliusa Celsusa wskazują, że kardamon czarny mógł być importowany na teren imperium rzymskiego. Naukowy opis gatunku przeprowadził szkocki chirurg i botanik William Roxburgh, który prowadził badania na zlecenie Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej[7]. Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
