|
Anastazja Dzieduszycka
Anastazja Julianna z Jełowickich Dzieduszycka (ur. 1842 w Woskodawach na Wołyniu, zm. 16 maja 1890 w Poznaniu) – polska nauczycielka, autorka książek o wychowaniu dzieci. RodzinaByła córką Edwarda Jełowickiego i Felicji Dąbrowskiej. W młodym wieku straciła rodziców i prowadziła swój majątek Woskodawy, z pomocą dziada Pawła Jełowickiego. Opisywana jako osoba majętna i „[...] bardzo piękna z powierzchowności, a stokroć jeszcze piękniejsza z przymiotów serca i duszy, przy tem bardzo wykształcona i nad wiek rozumna” (Władysław Jełowicki Wspomnienia z lat 1856 – 1862) Wkrótce po zamążpójściu za Izydora hr. Dzieduszyckiego straciła majątek, głównie na skutek nieszczęśliwych i utopijnych eksperymentów gospodarczych męża. Pomoc rodziny i sąsiadów uchroniła Anastazję przed przymusową sprzedażą ojczystych Woskodaw. Po długoletniej dzierżawie, Woskodawy przejął brat Anastazji, Adolf Jełowicki. Sytuacja zmusza ją do obrania zawodu nauczycielki. Początek karieryW 1871 wydaje poradnik zatytułowany Myśli o wychowaniu i wykształceniu naszych niewiast. Opowiada się za dopuszczeniem kobiet do wszelkiej pracy i zarobku, walczy o tworzenie szkół zawodowych. Przychyla się jednak do odrębnych szkół wyższych dla mężczyzn i kobiet. Wydaje w 1872: „Gawędy matki”; 1881: „Książka młodej kobiety”; w 1883: „Listy nauczycielki”. Dużą popularność zyskała książeczka dla dzieci: „Jak sobie dziatwa radziła”. Cieszyła się popularnością w szerszych kołach społeczeństwa, a wspomnienia, jakie ukazały się po jej śmierci w konserwatywnym: „Czasie” i postępowej: „Nowej Reformie” były tego dowodem. Strata dwojga jedynych dzieci, męża i majątku, również nie bez wpływu pozostały na pewno nieszczęścia brata: śmierć bratanka (1865) i szwagierki Janiny Czetwertyńskiej (1866) na jej dalszy los. PracaOd 17 marca 1879 rozpoczęła pracę w żeńskim seminarium nauczycielskim jako zastępczyni nauczycielki starszej. 30 sierpnia 1881 otrzymała w tymże seminarium etat rzeczywistej nauczycielki starszej i uczyła języka polskiego i pedagogiki:
Pani Anastazja Dzieduszycka stanęła na gruncie radykalnych nowszych pojęć i pragnie zupełnego równouprawnienia kobiety..."Bogactwo treści, znajomości życia, trafność poglądu, rozumna dążność do urzeczywistnienia najśmielszych wymagań postępu"... „Mało zajmując się teorią, kładła nacisk na te rzeczy, które rychło mogły wejść w wykonanie” (P. Chmielowski). Przepracowawszy jedynie pięć lat, po półrocznym urlopie zdrowotnym w 1884 r. całkowicie przestała pracować. Wpadłszy w nieuleczalną melancholię w 1885 r. zamieszkała w klasztorze Sióstr Miłosierdzia w Poznaniu i tam cierpiąc na chorobę umysłową spędziła ostatnie lata życia (według Polskiego Słownika Biograficznego chorowała od 1887 r.) ŚmierćZmarła w Poznaniu 16 maja 1890 roku i tam pochowana. „Słuszne zatem wydaje się, aby dzisiaj, kiedy od Anastazji Dzieduszyckiej dzieli nas już bez mała dystans stu lat, przypomnieć o jej zasługach, bo w dziejach narodowej edukacji naszych dziewcząt w trudnych czasach postyczniowych przeobrażeń społeczno-ekonomicznych i zmienionych warunków politycznej egzystencji jako nauczycielka języka polskiego i jako pedagog zapisała wcale piękną kartę – mimo cierpień i nieszczęść, którymi naznaczone było jej osobiste życie” (L. Słowiński). Publikacje
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||
.jpg)
