Andradyt

Andratyt
	; Granat andradytowy
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	krzemian wapnia i żelaza (Ca3Fe2(SiO4)3)
Twardość w skali Mohsa	6,5–7,0
Przełam	muszlowy
Łupliwość	nie wykazuje
Gęstość	3,70–4,10 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	duża różnorodność – od żółtozielonego po czarny
Połysk	szklisty, tłustawy
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Andradyt – minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu. Należy do grupy minerałów stosunkowo rzadkich.

Nazwa pochodzi od nazwiska portugalskiego mineraloga D. d'Andrade, który po raz pierwszy opisał ten kamień. Okaz o wartości jubilerskiej został znaleziony po raz pierwszy w 1978 r.

Właściwości

Tworzy kryształy podobne do innych granatów – dwunastościany rombowe lub dwudziestoczterościany deltoidowe. Pospolite są osobniki ksenomorficzne. Występuje w skupieniach ziarnistych i w postaci naskorupień. Jest bardzo twardy, kruchy, niełupliwy. Nie rozpuszcza się w kwasach, topi się w płomieniu dmuchawy. Występuje w wielu odmianach barwnych. Andradyt z grossularem wykazuje nieograniczoną mieszalność. Bogatsze w żelazo granaty wykazują silne właściwości magnetyczne.

Dyspersja – 0,057
Inkluzja – licznie, włókniste azbestu w kształcie końskiego ogona.

Odmiany gemmologiczne

demantoid (=diamentopodobny połysk) – zielony (obecność chromu)
melanit – czarny, spotykany też jest ciemnoczerwony (zawiera tlenek tytanu)
schorlomit – czarny ze szklistym połyskiem (zawiera 15% Ti)
topazolit – zielonożółty

Ze względu na zawartość tytanu występującego w andradycie wyróżnia się jego trzy odmiany:

melanit – 5% TiO₂
schorlomit – 5–15% TiO₂
livaaryt – 15–20% TiO₂

Występowanie

Występuje w kontaktowo zmienionych skałach węglanowych zasobnych w żelazo, w skarnach, pojawia się w łupkach chlorytowych i serpentynitach (demantoid i topazolit). Także w skałach magmowych (szczególnie melanit) i metamorficznych.

Miejsca występowania: Niemcy (Smreczany, Saksonia i Badenia), Austria, Rosja -Ural, USA, Grenlandia, Norwegia, Szwecja, Włochy – Alpy Włoskie topazolit, Uganda, Zair, Korea Południowa.

Polska – w Kowarach na Dolnym Śląsku.

Zastosowanie

Demantoid jest bardzo cenionym kamieniem szlachetnym, szczególnie jego jaśniejsze odmiany (wykazują wspaniały ogień).
Z melanitu wyrabia się bizuterię żałobną.
Mimo że dość poszukiwany w jubilerstwie, zastosowanie jest ograniczone brakiem dobrego surowca. Pozyskiwane kryształy są zazwyczaj niewielkie i często zanieczyszczone. Oszlifowane kamienie zazwyczaj nie przekraczają masy 2–3 karata.
pospolity surowiec dla przemysłu materiałów ściernych

Zobacz też

granat (minerał)

Bibliografia

Walter Szumann: Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Alma-Press, 2004. ISBN 83-7020-324-8.
Nikodem Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Alfa, 1986. ISBN 83-7001-030-X.
Rupert Hochleitner: Minerały i kryształy. Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-281-2.
Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Minerały. Warszawa: Bertelsmann Media, 1996. ISBN 83-7129-194-9.
Minerały i kamienie szlachetne. Kraków: Horyzont, 2002, seria: Podręczny Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7311-317-7.
Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.
Cally Hall: Klejnoty. Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Wiedza i Życie, 1996. ISBN 83-86805-02-1.
Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas: Atlas mineralogii. Warszawa: Wiedza i Życie, 1992. ISBN 83-85231-10-2.