Arkadiusz Protasiuk

Arkadiusz Protasiuk

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	13 listopada 1974 Siedlce
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 2010 Smoleńsk
Przebieg służby
Lata służby	1997–2010
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
Formacja	Siły Powietrzne
Jednostki	36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego
Stanowiska	pilot, dowódca klucza, nawigator, oficer sekcji, dowódca załogi statku powietrznego
Odznaczenia

Arkadiusz Protasiuk (ur. 13 listopada 1974 w Siedlcach, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski pilot klasy mistrzowskiej, kapitan pilot Wojska Polskiego pośmiertnie awansowany do stopnia majora, politolog, dowódca załogi samolotu Tu-154M nr boczny 101, który uległ katastrofie w Smoleńsku.

Urodził się w Siedlcach^[1]. Jako dziecko wraz z rodziną przeprowadził się z Ząbkowic do Olkusza^[2], gdzie współpracował z Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (WOPR)^[3].

W 1993 został absolwentem Ogólnokształcącego Liceum Lotniczego w Dęblinie^[1]. Ukończył z wyróżnieniem^[4] Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych w Dęblinie^[5] tzw. Szkołę Orląt. 28 czerwca 1997r. został promowany na pierwszy stopień oficerski podporucznika^[6]. Od tego samego roku pełnił służbę w 36 Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego^[5], od 2008 dowódca załogi Tu-154M^[7]. Był pilotem klasy mistrzowskiej^[8], posiadał pierwszą klasę pilota wojskowego, uprawnienia do wykonywania lotów w dzień i w nocy według procedur IFR przy warunkach IMC w charakterze dowódcy załogi na samolotach Tu-154M i Jak-40^[9], a także uprawnienia pilota doświadczalnego III klasy samolotu Tu-154M^[10]. W 2005 odbył w certyfikowanym ośrodku szkoleniowym Polskich Linii Lotniczych LOT kurs teoretyczny na licencję liniową ATPL(A), przygotowujący do odbywania lotów międzynarodowych^[11]. W 2009 przeszedł specjalistyczne szkolenie w procedurach precyzyjnego i nieprecyzyjnego podejścia na Embraerach 175 organizowane przez Swiss AviationTraining Ltd. z Zurychu. Treningi związane były z niezrealizowanym ostatecznie projektem zakupu samolotów do przewozu VIP-ów^[12]. Jego ogólny nalot wynosił 3531 godzin, na samolocie Tu-154M 2907 godzin, w tym 445 godzin na stanowisku dowódcy^[13].

Był absolwentem politologii na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego z 1999. W 2003 ukończył studia podyplomowe na Wydziale Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej w zakresie integracji europejskiej i bezpieczeństwa narodowego^[5][14].

12 sierpnia 2008 był drugim pilotem lotu z prezydentem Lechem Kaczyńskim udającym się do Gruzji, w trakcie którego piloci odmówili zmiany miejsca lądowania z Gandży, w Azerbejdżanie, na Tbilisi^[15][16][17]. Na początku 2010 brał udział w akcji pomocy humanitarnej dla ofiar trzęsienia ziemi na Haiti^[18]. Wracając z Haiti 24 stycznia 2010, wylądował nocą na warszawskim lotnisku wojskowym Okęcie samolotem Tu-154M nr 101 z uszkodzonym blokiem sterowania^[19]. 4 lutego 2010 wraz z pozostałymi członkami personelu 36 SPLT za udział w akcji humanitarnej został wyróżniony przez dowódcę Sił Powietrznych RP gen. broni pil. Andrzeja Błasika^[18].

W kwietniu 2010 był w załodze dwóch lotów z Warszawy do Smoleńska w Rosji na uroczystości obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. 7 kwietnia 2010 w czasie lotu do Smoleńska z premierem Donaldem Tuskiem pełnił funkcję drugiego pilota^[20] (pierwszym pilotem był ppłk pil. Bartosz Stroiński)^[21]. Podczas drugiego z lotów 10 kwietnia 2010 zginął w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku^[5][22]. W czasie lotu pełnił funkcję dowódcy załogi samolotu^[1], choć według wstępnych planów dowódcą załogi miał być podpułkownik Bartosz Stroiński – pilot, który był dowódcą załogi podczas lotu z 7 kwietnia^[23]. Według raportu końcowego Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP), badającej przyczyny katastrofy, w dniu 10 kwietnia 2010 nie miał ważnych dopuszczeń do wykonywania lądowań jako dowódca samolotu Tu-154M w systemach ILS, NDB, VOR DME, PAR i RSL, a także nie miał ważnych uprawnień do wykonywania lotów w charakterze dowódcy samolotów Tu-154M i Jak-40^[24]. 24 kwietnia 2010 został pochowany z honorami wojskowymi na cmentarzu komunalnym pod Grodziskiem Mazowieckim^[25], w miejscowości Szczęsne^[26]. W trakcie uroczystości pogrzebowych, w których uczestniczył m.in. gen. broni pil. Lech Majewski, reprezentujący Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Kompania Reprezentacyjna Sił Powietrznych oddała salwę honorową, a nad cmentarzem przeleciały trzy samoloty wojskowe z Zespołu Akrobacyjnego „Orlik”^[27].

Pośmiertnie, decyzją ministra obrony narodowej Bogdana Klicha z 13 kwietnia 2010, został awansowany do stopnia majora^[28].

Był mężem Magdaleny, mieli dwoje dzieci: syna Mikołaja i córkę Marię^[1]. Posługiwał się językami rosyjskim i angielskim^{[29][30][31][32][33]}.

9 września 2011 w Olkuszu odsłonięto pomnik poświęcony dwóm pilotom związanym z miastem, którzy zginęli w katastrofach lotniczych: płk. Zdzisławowi Cieślikowi i mjr. Arkadiuszowi Protasiukowi^[34].

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2010, pośmiertnie^[35]
• Brązowy Krzyż Zasługi – 2007, „za zasługi w działalności na rzecz Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego”^[36]
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” – 2005^[1]

• E. Kotnis-Górka: To był jego ostatni lot w chmurach. przeglad.olkuski.pl, 2010-04-13. [dostęp 2013-10-09].
• DariuszD. Nowak DariuszD., Dąbrowskie początki lotniczej kariery [online], Dąbrowa Górnicza, 16 kwietnia 2010 [dostęp 2010-07-17] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] .
• Ł. Orłowski: „Nie było pilota, który znałby lepiej Smoleńsk”. tvn24.pl, 2010-04-16. [dostęp 2010-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-19)].