|
Autobusy miejskie w Białymstoku
Autobusy miejskie w Białymstoku – system komunikacji autobusowej, obejmujący miasto Białystok oraz gminy ościenne, wchodzące w skład aglomeracji białostockiej. Autobusy to jedyny stały środek transportu miejskiego w Białymstoku – jest to największe takie miasto w Polsce. OrganizatorOrganizatorem transportu zbiorowego jest Zarząd Białostockiej Komunikacji Miejskiej, podlegający Urzędowi Miejskiemu w Białymstoku. Jest to pierwszy organizator transportu miejskiego w Polsce; powstał 10 czerwca 1991 roku jako Zakład Obsługi Komunikacji Miejskiej w Białymstoku (ZOKM). Po jego likwidacji w 2004 roku, zarządzaniem komunikacją miejską zajmował się Departament Dróg i Transportu Miejskiego (DDiTM), następnie Wydział Transportu Miejskiego (WTM), a od 2007 roku BKM. BKM zajmuje się ustalaniem tras i rozkładów jazdy, a także wydaje bilety i organizuje ich kontrolę. Zleca wykonywanie obowiązków komunikacyjnych trzem spółkom komunikacyjnym. Na przestrzeni lat, organizator wprowadził wiele zmian, które wpłynęły na jakość funkcjonowania białostockiej komunikacji miejskiej:
HistoriaDwudziestolecie międzywojennePierwsze autobusy komunikacji miejskiej pojawiły się w Białymstoku w 1925 roku. Zastąpiły istniejącą w latach 1895–1919 sieć tramwajów konnych. Kursowały głównie na trasie nr 1 (śladem tramwaju) z Dworca PKP do ul. Mickiewicza przez ulice: Dąbrowskiego, Lipową, Rynek Kościuszki, Sienkiewicza, Warszawską i Świętojańską. Obsługę zapewniały firmy „Samochód” i „Autokaros” kilkunastoma pojazdami w godz. 7 – 22 z częstotliwością co 10 minut. Na Rynku Kościuszki znajdował się dworzec autobusów podmiejskich. Po II wojnie światowejPo zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, utworzono Miejski Zakład Komunikacyjny (MZK). Siedziba firmy mieściła się przy ul. Warszawskiej. Pierwszymi pojazdami komunikacji miejskiej było 5 wojskowych ciężarówek z demobilu. Pierwsze autobusy z prawdziwego zdarzenia pojawiły się pod koniec lat 40. – były to pojazdy marki Chausson AP48. W późniejszym czasie zakupiono także pojazdy Mavag Tr5 i ZIS 155. Mieściły one od 50 do 70 pasażerów. W 1954 roku istniejący zakład przekształcono w Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (MPK) z zajezdnią przy ul. Jurowieckiej. W latach 50. tabor zasiliły nowe pojazdy marki Star 51 i N52. Autobusy kursowały na sześciu liniach. Do końca lat 50. w miejskich autobusach pracowali konduktorzy, zajmujący się sprzedażą biletów. Na początku lat 60. zakupiono autobusy San H01B, H25B, H27B i H100B. Liczba pojazdów przekroczyła 100. W 1966 pojawiły się pierwsze „ogórki” – autobusy Jelcz 272 MEX i 043. W autobusach zamontowano kasowniki i automaty do sprzedaży biletów. Lata 70. przyniosły dalszy rozwój miasta. W 1975 roku pojawiły się pierwsze autobusy Autosan H9-35. Z powodu zbyt dużych potrzeb przewozowych i za małego istniejącego taboru, rozpoczęto budowę nowej zajezdni przy ul. Składowej, mogącej pomieścić 300 autobusów. Obiekt oddano do użytku w 1977 roku. W tym samym roku na ulicach pojawiły się pierwsze autobusy Jelcz PR110, a rok później 5 przegubowych autobusów Jelcz 021. W 1982 roku do eksploatacji wprowadzono 20 przegubowych autobusów Ikarus 280 i 1 Ikarus 260. Od 1985 roku rozpoczęto eksploatację pojazdów Jelcz M11 w miejsce dotychczas kupowanych „Berlietów”. W latach 80. białostocki tabor składał się z największej ilości pojazdów w historii – 330. We wrześniu 1991 roku nastąpił rozpad Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. W miejsce firmy powstały trzy spółki komunikacyjne: Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej (KPKM), Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (KPK) i Komunalny Zakład Komunikacyjny (KZK). Autobusy Jelcz PR110 trafiły w większości do KZK. Ikarusy 280, Jelcze M11 i pojedyncze sztuki Jelczy PR110 zasiliły tabor KPK i KPKM. Pojazdy należące do KZK oznaczono numerami 0xx, KPK – 5xx-7xx, a KPKM – 8xx-9xx. Utworzono Zakład Obsługi Komunikacji Miejskiej (ZOKM), pełniący rolę organizatora komunikacji – zajmował się m.in. tworzeniem rozkładów jazdy i sprzedażą biletów. Był to pierwszy organizator transportu miejskiego w Polsce. W 1992 roku na linie komunikacji miejskiej wpuszczono przewoźników prywatnych: BIATRA, ABRA i PTHW. BIATRA funkcjonowała do roku 1997. Dysponowała około 25 autobusami, w tym: Ikarus 280 (ex. NRD), Jelcz PR110, Scania CR112 i Renault SC10. Obsługiwała linie: 3 i 24 oraz linie podmiejskie komercyjne: 501-505. ABRA i PTHW funkcjonowały do około 1993 roku, realizując przewozy na liniach: 18, 22 i 101. W pierwszej połowie lat 90. zakupiono autobusy używane Heuliez O305 i O305G, Setra SG180 i Mercedes O305G. Były to pierwsze białostockie autobusy z automatyczną skrzynią biegów. Kontynuowano także zakupy nowszych średniopodłogowych Jelczy 120M. W 1995 roku wprowadzono do eksploatacji pierwsze autobusy niskowejściowe – Jelcz M121 (2 sztuki) i Mercedes O405N2 (3 sztuki). Zmieniono barwy autobusów na biało-zielone. W późniejszych latach zakupiono kolejne kilkanaście Jelczy M121. W latach 1998–2000 flotę zmodernizowano poprzez zakup 45 autobusów marki MAN NG312 (39 sztuk) i NL222 (6 sztuk). Udział autobusów niskopodłogowych zwiększył się dzięki temu do 23%. XXI wiekW lutym 2004 roku funkcje Zakładu Obsługi Komunikacji Miejskiej przejął Zarząd Dróg i Transportu (ZDiT), a w czerwcu 2006 – Wydział Transportu Miejskiego (WTM). W marcu 2007 WTM połączono z Wydziałem Dróg Miejskich, w wyniku czego powstał Departament Dróg i Transportu (DDT). Początek lat 2000. charakteryzował się kryzysem taborowym. W celu poprawy stanu floty, rozpoczęto zakup autobusów używanych, głównie niskopodłogowych MAN i Mercedes. Dostarczono także nowe pojazdy – Solaris Urbino 12 i Urbino 18, MAN EL283 i Mercedes O345G. W 2006 flotę odświeżyły 43 nowe MANy, będące pierwszymi pojazdami kupionymi przy wsparciu Unii Europejskiej. Wyposażono je w system monitoringu i zapowiedzi głosowe. W 2008 roku 50% taboru stanowiły pojazdy niskopodłogowe. Od 2010 roku rolę organizatora komunikacji miejskiej pełni Zarząd Białostockiej Komunikacji Miejskiej (BKM). W latach 2010–2013 wymieniono około 60% taboru autobusowego, wprowadzając pierwsze autobusy klimatyzowane – Solaris. W 2013 roku pojawił się pierwszy autobus hybrydowy. Dzięki modernizacji taboru, w marcu 2010 wycofano ostatnie Ikarusy 280 i Jelcze M11, w maju 2012 – ostatnie Jelcze PR110, w lutym 2018 – ostatni autobus używany drugiej generacji MAN (NG262), a pod koniec września 2019 z ulic ostatecznie zniknęły autobusy Jelcz (120MM/2). 2015 rok upłynął pod znakiem 120-lecia komunikacji. Zakupiono 10 nowych pojazdów – Mercedes, Solaris i Kapena. Te ostatnie są pierwszymi minibusami we flocie i obsługują linie gminne. Od 2018 roku następuje ponowny zakup nowych autobusów w ramach funduszy unijnych, dzięki czemu ponad 99% autobusów to niskopodłogowce, a blisko 60% taboru jest wyposażone w klimatyzację pasażerską. Obecnie Białystok jest największym miastem w Polsce, które posiada tylko jeden rodzaj środka transportu zbiorowego. LinieSieć białostockiej komunikacji miejskiej składa się z 56 linii[6], w tym:
Autobusy BKM obsługują miasto Białystok, a także gminy ościenne: Choroszcz, Dobrzyniewo Duże, Juchnowiec Kościelny, Supraśl, Wasilków, Zabłudów. TaborTabor autobusowy w Białymstoku  nr tab. 761, autobus KPK  nr tab. 901, autobus KPKM  nr tab. 916, autobus KPKM  nr tab. 350, autobus KPKM Zgodnie z zawartymi umowami przewozowymi, tabor autobusowy BKM składa się z 256 autobusów[6]. Udział autobusów niskopodłogowych wynosi 100%, a klimatyzowanych 60%. Ich średni wiek wynosi 9 lat.
PrzewoźnicyW wyniku strajku, 2 września 1991 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne zostało podzielone na 3 spółki konkurujące ze sobą w zakresie obsługi komunikacji miejskiej:
Ponadto od 1992 roku, przez kilka lat obsługę zapewniali przewoźnicy prywatni:
W 2007 roku planowano połączyć spółki miejskie w jedną, jednak po przeprowadzeniu licznych analiz, nie zrealizowano tego pomysłu. ZajezdnieSpółki obsługujące komunikację miejską w Białymstoku korzystają z 4 zajezdni zlokalizowanych przy ulicy Składowej, Jurowieckiej i Pomocnej.
Historia linii
Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_bus_in_Bia%C5%82ystok_01.jpg)
