Bitwa o Kijów (1918)

wojna ukraińsko-sowiecka
Bombardowanie Kijowa przez Armię Czerwoną
Czas	5-8 lutego 1918
Miejsce	Kijów
Terytorium	Ukraińska Republika Ludowa
Przyczyna	Agresja bolszewicka
Wynik	Taktyczne zwycięstwo bolszewików
Strony konfliktu
Rosyjska FSRR  Ukraińska Republika Ludowa
Dowódcy
Michaił Murawiow Mykoła Shinkar
Siły
7000 1700
Straty
1000 300
Położenie na mapie Ukrainy miejsce bitwy
50°27′00″N 30°31′24″E/50,450000 30,523333

Bitwa o Kijów (1918) (także Szturm na Kijów) – bitwa w lutym 1918 roku pomiędzy wojskami Rosji Sowieckiej i Ukraińskiej Republiki Ludowej. Rosyjscy historycy interpretują te wydarzenia jako część wojny domowej w Rosji^{[potrzebny przypis]}.

Po bitwie pod Krutami, która zdołała opóźnić natarcie bolszewików na Kijów i dała czas tym, którzy chcieli się ewakuować, Armia Czerwona zbliżyła się do przedmieść Kijowa 4 lutego 1918 r., gdzie Michaił Murawiow wydał rozkaz ataku^[1]. Podczas zdobywania Kijowa użyto trującego gazu, przeprowadzono masowy ostrzał, który nie ustał przez kilka dni (bolszewicy wystrzelili w mieście do 15 000 pocisków), w wyniku czego m.in. dom Mychajła Hruszewskiego został zniszczony^[2]. Przywódcy radzieccy nie próbowali ukrywać użycia broni chemicznej – ta została zakazana dopiero w 1925 roku na mocy Protokołu Genewskiego^[3].

Na Placu Dumy (Plac Niepodległości) Michaił Murawjow spotkał się z delegacją rady miejskiej na czele z ówczesnym burmistrzem Jewgenem Riabcowem. Andrej Połupanow został mianowany sowieckim dowódcą Kijowa. Po wkroczeniu do miasta wojska radzieckie otrzymały rozkaz rozstrzelania około 5000 cywilów, których uważali za wrogów (część czerwonego terroru^[4]. Wśród zabitych było tylko dwóch polityków: sekretarz ds. gruntów Ukraińskiej Republiki Ludowej Oleksandr Zarudny i członek Centralnej Rady Isak Pugach. Po akcji „Faustschlag” wiosną 1918 r. w kijowskich parkach odkryto tysiące na wpół rozłożonych ciał ludności cywilnej^[5][6][7].

• Кабанец Е. П. За что убили митрополита Владимира // Еженедельник 2000. — 2013. — № 6. — 8–14 февраля. (рос.)
• Київ. Історична енциклопедія. 1917—2000 рр. — 3MEDIA, 2002. — (Електронне видання).
• Савченко В. А. Первая война большевиков против Украинской Народной Республики (декабрь 1917 — февраль 1918) / Двенадцать войн за Украину. — Харьков: Фолио, 2006. — 415 с. — I
• Тинченко Я. Перша українсько-більшовицька війна (грудень 1917 — березень 1918). — Київ-Львів, 1996.
• Скороход О. В. Перша спроба: прихід до влади більшовиків у Києві крізь призму сприйняття населення (січень — лютий 1918 р.) // Наукові записки НаУКМА. — К.: Пульсари, 2009. — Т. 91. Історичні науки. — С. 24—30.