Bolesław Marczak

Bolesław Marczak

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1919 Monasterzyska
Data śmierci	9 marca 1995
Przebieg służby
Lata służby	1941–1975
Siły zbrojne	Armia Czerwona Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	21 Korpus Pancerny ACz 1 Polska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki WUBP w Rzeszowie WUBP w Krakowie PUBP w Miechowie WUBP w Kielcach MBP w Warszawie KdsBP w Warszawie MSW w Warszawie
Stanowiska	kierownik sekcji WUPB zastępca kierownika wydziału WUBP kierownik wydziału WUBP naczelnik wydziału WUBP zastępca naczelnika wydziału MBP naczelnik wydziału MBP radca prawny MBP starszy inspektor departamentu MSW zastępca dyrektora departamentu MSW[1]
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: bitwa pod Moskwą bitwa pod Lenino
Odznaczenia

Bolesław Marczak (właśc. Bolesław Martiuk; ur. 2 maja 1919 w Monasterzyskach, zm. 9 marca 1995^[2]) – pułkownik, uczestnik II wojny światowej w szeregach Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego, funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL.

Był synem Jana i Heleny Martiuków^[1]. Ukończył liceum w Czortkowie.

W maju 1941 zmobilizowany do Armii Czerwonej w 21 Korpusie Pancernym. Walczył m.in. w obronie Moskwy, gdzie został ranny. W maju 1943 wstąpił do 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki, w której został kapralem i w której służył w samodzielnej kompanii łączności. Uczestniczył w bitwie pod Lenino.

W 1944 skończył kurs NKWD w Kujbyszewie. 18 sierpnia 1944 skierowany do pracy w aparacie bezpieczeństwa, został kierownikiem Sekcji VII (śledczej) Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie. W latach 1944–1948 uczestniczył w walkach ze zbrojnym podziemiem i „bandami” UPA^[1]. W styczniu 1945 skierowany wraz z Grupą Operacyjną do województwa krakowskiego. 16 czerwca 1945 został szefem PUBP w Miechowie (do 10 września). Od 12 listopada zastępca naczelnika, a od 1 stycznia 1946 naczelnik Wydziału IV WUBP w Krakowie. Od 1 września 1946 naczelnik Wydziału III tego urzędu. Od 1 grudnia 1947 do 14 grudnia 1949 naczelnik Wydziału III WUBP w Kielcach. Następnie pracował w Departamencie III MBP/MSW. Od 25 kwietnia 1965 do 31 sierpnia 1967 zastępca dyrektora Departamentu II MSW. W 1975 przeniesiony do rezerwy.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946), a także Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Krzyżem Komandorskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych oraz innymi odznaczeniami polskimi i radzieckimi. W 1985 został wyróżniony wpisem do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich.

Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

• Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944 – lipiec 1945), oprac. Zbigniew Nawrocki, Dariusz Iwaneczko, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów 2005.
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza (1944–1956), t. I, red. Krzysztof Szwagrzyk, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza (1956–1975), t. II, red. Paweł Piotrowski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2006.
• monitorpolski.gov.pl/mp/1947/s/29/M1947029000001.pdf
• Polacy w Armii Radzieckiej i Ich Udział w Wielkiej Wojnie Narodowo-Wyzwoleńczej 1941–1945 (materiały sesji popularnonaukowej – 2 lutego 1984 r.), red. Wiktor Leszkowicz, Ignacy Sitnicki, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację – Warszawskie Środowisko Polaków Byłych Żołnierzy Armii Radzieckiej, Warszawa 1984
• Biogram Biura Lustracyjnego IPN, dostęp 2019-02-03