|
Cartagena (1892)
Cartagena – kolumbijski mały krążownik z przełomu XIX i XX wieku, pierwotnie marokański Al-Baszir. Okręt został zwodowany w 1892 roku we włoskiej stoczni Cantiere navale fratelli Orlando w Livorno, a wszedł do służby w 1899 roku w marynarce Maroka. W 1902 roku został sprzedany Kolumbii, gdzie służył w marynarce wojennej pod nazwami „Almirante Lezo” i „Cartagena”[a]. Okręt został sprzedany w ręce prywatne w okresie I wojny światowej, po czym w 1919 roku posłużył jako statek handlowy „Cartagena” pod banderą amerykańską. Projekt i budowa„Al-Baszir” zbudowany został we włoskiej stoczni Cantiere navale fratelli Orlando w Livorno[1]. Zamówienie na budowę krążownika, który miał być pierwszym nowoczesnym okrętem marynarki Maroka, zostało złożone przez sułtana Maroka Hasana I dzięki włoskim namowom w 1890 roku[2]. W tym roku też rozpoczęto budowę, a kadłub wodowano 4 września 1892 roku[3]. Pełna nazwa brzmiała „El Bashir es-Salameh” (niosący dobre wieści i pokój), natomiast używana była w formie skróconej „El Bashir” (na ogół używana jest angielska forma transkrypcji arabskiej nazwy „Al Baszir”)[2]. We włoskich dokumentach okręt figurował jako „Bascir”[2]. Okręt ukończono w 1894 roku, lecz przekazanie go odbiorcy zostało wstrzymane z powodu zwlekania z zapłatą[3]. Ostatecznie nowy sułtan Abd al-Aziz IV uiścił należność (równowartość ok. 90 tys. funtów) i krążownik został dostarczony do Tangeru w styczniu lub lutym 1899 roku[3]. Nie udało się jednak skompletować załogi, gdyż konieczna była kadra europejska z powodu braku wyszkolonych marynarzy lokalnych, a mocarstwa europejskie, chcąc nakłonić sułtana do zamawiania dalszych okrętów, zakazały swoim obywatelom służby na krążowniku. W efekcie, okręt niszczał nieużywany w bazie[3]. Dane taktyczno–techniczne„Al-Baszir” był małym, nieopancerzonym krążownikiem (klasyfikowanym też w literaturze jako kanonierka torpedowa)[1][4]. Długość całkowita wynosiła 69,98 metra, szerokość 10,02 metra i zanurzenie 2,6 metra[1][4][5]. Wyporność normalna wynosiła 1200 ton[1]. Okręt napędzany był przez maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2500 koni mechanicznych (KM)[1][5]. Paliwem był węgiel[5]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 18 węzłów[1][5]. Okręt był uzbrojony w dwa pojedyncze działa kal. 120 mm (4,7 cala) BL A91 L/40 oraz cztery pojedyncze działa jednofuntowe (37 mm) QF 37H lungo L/25[1][5]. Uzbrojenie uzupełniały cztery wyrzutnie torped (jedna dziobowa, jedna rufowa i dwie burtowe) kal. 356 mm (14 cali)[1][5]. Załoga okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy[1]. Przebieg służbyNieużywanym okrętem zainteresował się rząd Kolumbii, toczący od dwóch lat wojnę domową ze stronnictwem liberałów i poszukujący możliwości wzmocnienia marynarki tego kraju[6]. W marcu 1902 roku krążownik został sprzedany Kolumbii, formalnie za pośrednictwem armatora portugalskiego, po czym poddany remontowi, co do którego brak jest jednak znanych szczegółów[7]. Nie jest jasna kwestia nazwy okrętu, gdyż przynajmniej w jednym źródle prasowym z 1902 roku i późniejszych rocznikach flot wymieniana jest nazwa „Almirante Lezo”[a], jednak już z września 1902 roku pochodzą informacje o nazwie „Cartagena”, zatem prawdopodobnie nazwa „Almirante Lezo” była najwyżej tymczasowa[7]. Okręt przybył do Colón (ówcześnie należącego do Kolumbii) 31 sierpnia 1902 roku, lecz już nie wziął udziału w walkach kończącej się wojny domowej[7]. Rok później, 3 listopada 1903 roku „Cartagena” dostarczyła do Colón posiłki 300 żołnierzy dla wojsk rządowych starających się powstrzymać secesję Panamy, lecz plan stłumienia secesji nie powiódł się dzięki wsparciu USA dla separatystów[8]. Okręt został w tym dniu zatrzymany przez amerykańską kanonierkę USS „Nashville”, lecz został następnie zwolniony, gdyż Amerykanie nie mieli rozkazów akcji zbrojnej[8]. W kolejnych latach krążownik służył w kolumbijskim Dywizjonie Atlantyku, z bazą w Cartagenie, będąc najsilniejszą jednostką floty Kolumbii[8]. Pomiędzy 1914 a 1916 rokiem okręt został sprzedany nabywcy prywatnemu z Nowego Jorku, co wiązało się z ogólnym rozpadem kolumbijskiej floty w tym okresie[8]. Wydaje się, że nie był używany. Pod koniec 1917 roku oglądała go komisja US Navy pod kątem przydatności do służby, lecz marynarka zrezygnowała z niego[8]. Po wojnie znalazł nowego armatora z Nowego Jorku, który chciał go użyć do transportu broni do Ameryki Łacińskiej i 19 maja 1919 roku zarejestrował go jako statek handlowy pod tą samą nazwą „Cartagena”[8]. Po jednym rejsie z ładunkiem dynamitu, 8 lipca 1919 został uszkodzony przez cyklon i następnie odholowany na mieliznę w pobliżu Colon[8]. Dalsze losy statku nie są ustalone[8]. Według ogólnych publikacji (nie wspominających o jego służbie cywilnej), został złomowany około roku 1925[9]. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
