Cerkiew św. Mikołaja w Hrebennem

Cerkiew św. Mikołaja w Hrebennem
	nr rej. A/42 z dnia 19.05.1966
	cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Hrebenne
Wyznanie	katolickie
Kościół	greckokatolicki
Parafia	św. Mikołaja w Hrebennem
Wezwanie	św. Mikołaja
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1697
Data zakończenia budowy	1700
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
	Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska Hrebenne, cerkiew
	Położenie na mapie Polski Hrebenne, cerkiew
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Hrebenne, cerkiew
	Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Hrebenne, cerkiew
	50°16′52,1″N 23°34′57,1″E/50,281139 23,582528
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Mikołaja w Hrebennem – drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Hrebennem.

Historia obiektu

Pierwsza wzmianka o istnieniu cerkwi, a w zasadzie popa z Hrebennego, pochodzi z roku 1472. Do II połowy XVII na terenie Hrebennego bylo dwie cerkwie. Obecna cerkiew wedlug badania P. Sygowskiego powstala w na poczatku XVIII wieku i zostala przebudowana w 1882. Wczesniej podawano rozne daty poczynajac od roku 1600^[2]. Parafia należała do dekanatu potelickiego, po I wojnie światowej do rawskiego. Do parafii należały cerkwie filialne w Małych Mostach i Siedliskach. Po 1947 cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W latach 1965–1984 były jednak odprawiane nieregularnie msze w rycie greckim, po 1984 regularnie. Obecnie znajduje się tutaj siedziba parafii greckokatolickiej dekanatu przemyskiego.

Widok ogólny
Dzwonnica
Widok od strony północnej

Architektura i wyposażenie

Cerkiew ma konstrukcję zrębową, jest trójdzielna, wszystkie trzy części są trójkondygnacyjne, zbudowane na planach kwadratów, nakryte ośmiobocznymi kopułami z latarniami. Poszczególne kondygnacje oddzielają szerokie okapy. Dawne pokrycie gontowe zmienione zostało na blaszane.

Wewnątrz zachowały się fragmenty ikonostasu z XVII-XVIII w. z ikonami, malowanymi na deskach.

Obiekty towarzyszące

Obok cerkwi stoi drewniana, dwukondygnacyjna dzwonnica z XVII w.

Położenie geomorfologiczne

Cerkiew położona jest na niewielkim spłaszczeniu w dolnej części stoku izolowanego płata lessowego, wyścielającego prawobrzeżne zbocze (opoki margliste, górna kreda) doliny Prutnika^[3]. W literaturze geomorfologicznej tego typu forma rzeźby eolicznej określana jest mianem "wyspy", a nawet "czapki" lessowej^[4]. Jest to strefa przykrawędziowa, poniżej której znajduje się naturalna skarpa (około 12 m wysokości) opadająca do dna doliny Prutnika, a właściwie do opaski wzmacniającej pas drogi krajowej nr 19. Cerkiew położona jest na wysokości około 260 m n.p.m., zaś dno doliny rzecznej - 239 m n.p.m.

Brama ogrodzenia
Elewacja południowa
Elewacja wschodnia

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2016-01-03] .
↑ Z. Pizun, R. Gawryś, Z dziejów wsi Hrebenne do 1918 r., „Rocznik Tomaszowski” 2019, t. 8, s. 85-87.[1]
↑ Rzechowski J., 2001: Profil lessów Goraj koło Hrebennego na Roztoczu. [w:] Maruszczak H. (red.), Podstawowe profile lessów II, Wyd. UMCS, Lublin; 83-85.
↑ Solarska A., Hose T.A., Vasiljević D.A., Mroczek P., Jary Z., Marković S.B., Widawski K., 2013: Geodiversity of the loess regions in Poland: Inventory, geoconservation issues, and geotourism potential. Quaternary International, 296; 68–81.

Bibliografia

Dmytro Błażejowśkyj - "Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939)", Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2016-01-03] .

[2] Z. Pizun, R. Gawryś, Z dziejów wsi Hrebenne do 1918 r., „Rocznik Tomaszowski” 2019, t. 8, s. 85-87.[1]

[3] Rzechowski J., 2001: Profil lessów Goraj koło Hrebennego na Roztoczu. [w:] Maruszczak H. (red.), Podstawowe profile lessów II, Wyd. UMCS, Lublin; 83-85.

[4] Solarska A., Hose T.A., Vasiljević D.A., Mroczek P., Jary Z., Marković S.B., Widawski K., 2013: Geodiversity of the loess regions in Poland: Inventory, geoconservation issues, and geotourism potential. Quaternary International, 296; 68–81.

[1]

[2]

[3]

[4]