Ciało modzelowate

Ciało modzelowate, spoidło wielkie mózgu (łac. corpus callosum) – część mózgowia, najsilniej rozwinięte spoidło mózgu. Jest to pasmo istoty białej łączące dwie półkule mózgu. Położone jest na dnie szczeliny podłużnej mózgu.

Ciało modzelowate jest największym spoidłem mózgu, jego długość wynosi 7–10 cm. Na przekroju strzałkowym ma kształt podkowiasty. W jego obrębie wyróżnia się następujące części:

• pień ciała modzelowatego (truncus corporis callosi) – część środkowa spoidła;
• płat (splenium corporis callosi) – zgrubiała część tylna, przechodząca proksymalnie w pień;
• kolano (genu corporis callosi) – miejsce zagięcia pnia ciała modzelowatego ku dołowi w części bliższej spoidła;
• dziób (rostrum corporis callosi) – najbardziej proksymalna część tej struktury mózgu;
• blaszka dziobowa (lamina rostralis) – kończy dziób ciała modzelowatego.

Górna, wypukła powierzchnia ciała modzelowatego pokryta jest cienką warstwą istoty szarej, zwaną nawleczką szarą (indusium griseum). Pod nią biegną parzyste prążki podłużne, przyśrodkowe (striae longitudinales mediales) i boczne (striae longitudinales laterales). Poniżej ciała modzelowatego leży sklepienie (fornix); idąc od dołu, tkanka naczyniówkowa komory trzeciej, sklepienie i ciało modzelowate tworzą tzw. potrójny sufit komory trzeciej. Włókna komisuralne ciała modzelowatego biegną na boki powyżej komór bocznych mózgu, tworząc promienistość ciała modzelowatego (radiatio corporis callosi); włókna przednie kierują się do przodu jako tzw. kleszcze mniejsze (forceps minor), włókna części potylicznej promienistości ciała modzelowatego nazywane są kleszczami większymi (forceps major). Od obecności i przebiegu ciała modzelowatego w dużym stopniu zależy przebieg bruzd i zakrętów na przyśrodkowej powierzchni półkul mózgu.

Przekazuje informacje pomiędzy prawą półkulą i lewą półkulą mózgu. W następstwie budowy mózgu składającego się z dwóch półkul mózgowych posiadających homologiczne struktury, a także funkcjonowania w nich ośrodków ruchowych, wzrokowych i somatycznosensorycznych przetwarzających bodźce z przeciwległej niż półkula strony ciała, w celu integracji pracy mózgu wytworzone zostały połączenia pomiędzy półkulami.

Jest ono stosunkowo nowym ewolucyjnie szlakiem międzypółkulowym, wytworzonym dopiero u ssaków łożyskowych. W miejscu zrośnięcia się opon miękkich pokrywających korę nową w przyśrodkowej części półkul zlokalizowana jest gęsta wiązka aksonów przebiegająca z istoty białej jednej półkuli do drugiej. Poza spoidłem wielkim półkule łączą się również za pomocą spoidła przedniego i tylnego, znacznie starszych filogenetycznie, o mniejszym znaczeniu. W medycynie stosuje się zabieg kalozotomii polegający na przecięciu ciała modzelowatego.

Zobacz multimedia związane z tematem: Ciało modzelowate

• agenezja ciała modzelowatego
• komisurotomia

• Janina Sokołowska-Pituchowa (red.) Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Wyd. VII. PZWL 2005 ISBN 83-200-3185-0.