|
Clifford Jordan
Clifford Laconia Jordan (ur. 2 września 1931 w Chicago, zm. 27 marca 1993 w Nowym Jorku)[1] – afroamerykański saksofonista i kompozytor jazzowy. Jeden z twórców „chicagowskiej szkoły” saksofonu tenorowego[2][a]. ŻyciorysZaczął brzdąkać na domowym pianinie w wieku kilka lat[3]. Był sadzany przy instrumencie przez rodziców, którzy zgodnie z panującą modą, wkrótce zapewnili synowi lekcje fortepianu[3]. Bardziej niż nauka muzyki interesowała go wtedy praca wozaków, którzy swoimi konnymi wozami rozwozili różne towary, takie jak węgiel, bryły lodu i beczki z mlekiem. Często szedł za wozem aż do stajni, w których swoje konie trzymała również „czarna inteligencja” – lekarze, prawnicy i gwiazdy sportu[3]. Były tam ustawione szafy grające, dzięki którym poznawał popularną wówczas muzykę, głównie jazzową. Mając trzynaście lat, sięgnął po saksofon. Trzy lata później, zafascynowany grą współtwórcy bebopu – Charliego Parkera zdecydował, że on również wybierze karierę saksofonisty[3]. Uczęszczał do prestiżowej DuSable High Scholl, w której kształcił się muzycznie pod kierunkiem Waltera Dyetta, nauczyciela wielu gwiazd jazzu[3]. Swój pierwszy występ dał na zabawie tanecznej, prowadząc zespół z honorarium pięciu dolarów dla muzyka[3]. Następnie grał bluesa i R&B z wokalistą, kontrabasistą i twórcą piosenek Williem Dixonem, wokalistą Josephem „Cool Breezem” Bellem, perkusistą i wokalistą Jackiem „Cowboyem” Cooleyem, oraz perkusistą i bandliderem Armandem „Jumpem” Jacksonem[3]. Grał także jazz (przeważnie postbop, niekiedy z elementami awangardy} w zespołach perkusisty Maxa Roacha i saksofonisty Sonny’ego Stitta[1]. Razem z kolegami z klasy w DuSabble – saksofonistami Johnnym Griffinem i Johnem Gilmorem odbył trasę koncertową oraz występował w Chicago w Cotton Clubie i lokalach przy Cottage Grove Ave[1]. Po przyjeździe do Nowego Jorku nagrał w 1957 trzy albumy dla wytwórni Blue Note, które zwróciły na niego słuchaczy i krytyków. Już pierwszy z nich, zatytułowany Blowing in from Chicago zyskał duże uznanie[1]. Nagrał go z Gilmorem jako współliderem oraz przy udziale pianisty Horace’a Silvera i perkusisty Arta Blakeygo. Następnie współprowadził zespół z trębaczem Kennym Dorhamem, W pierwszych latach pobytu w Nowym Jorku pracował także jako sideman. Grał z tak znanymi muzykami, jak kontrabasista Paul Chambers, pianiści Sonny Clark i Joe Zawinul, puzonista J.J. Johnson, saksofonista i flecista Eric Dolphy, oraz trębacze Lee Morgan i Art Farmer[1]. W tym czasie zaczął komponować[3]. Jego utwory premierowo wykonywał m.in. kwintet Horace’a Silvera, z którym jeździł w trasy i nagrywał. W 1960 założył zespół wraz pianistą Cedarem Waltonem, późniejszym długoletnim współpracownikiem i nagrał z nim kilka dobrze przyjętych płyt[3]. W 1964 dołączył do sekstetu kontrabasisty Charlesa Mingusa, którym grał także Eric Dolphy. Nagrał z nim kilka płyt koncertowych oraz odbył tournée po Europie. W 1967 w ramach tasy koncertowej, zorganizowanej przez Departamentu Stanu, wystąpił z zespołem Radndy’ego Westona w wielu krajach Afryki[4]. W 1969 na krótko zamieszkał z żoną, Shirley, w Belgii i często koncertował w Paryżu[4]. W 1970 powrócił do kraju i podpisał umowę na realizację trzech albumów z wytwórnią Strata East, której właścicielami byli muzycy: trębacz Charles Tolliver i pianista Stanley Cowell. Na ostatniej z nich, nagranej w 1974 Drink Plenty Water..., znalazły się utwory z kwestiami mówionymi przez aktora Davida Smyrla, oraz śpiewane przez Jordana i jego szesnastoletnią wówczas córkę – Donnę Jordan Harris[5]. W latach 80. zaczął regularnie grać z Artem Farmerem, odnawiając znajomość, którą z nim nawiązał w pierwszych latach pobytu w Nowym Jorku. Ich współpraca, podczas której oprócz wspólnych występów nagrali kilka płyt, trwała niemal do końca jego życia[1]. Pod koniec lat 90. założył big-band, z którym regularnie występował w nowojorskim klubie Eddiego Condona[6]. Począwszy od lat 60. zajmował się także działalnością społeczną, głównie edukacyjną[3]. Prowadził koncerty z pogadankami w szkołach publicznych Nowego Jorku. Również w NYC pełnił funkcję konsultanta muzycznego w organizacji społecznej Bed-Stuy Youth in Action. Udzielał lekcji gry na flecie i saksofonie w ramach programu muzycznego organizacji non-profit Jazzmobile[3]. Udzielał się także w innej instytucji pozarządowej – Henry Street Settlement, zajmującej się działalnością w zakresie usług społecznych, zdrowotnych i oświatowych[3]. Był także pierwszym dyrektorem muzycznym przedsięwzięcia Dancemobile – organizowanych dorocznie w nowojorskich parkach występów, szkółek i spotkań dyskusyjnych poświęconych tańcowi[3]. W ostatnim okresie życia chorował na raka płuc. Zmarł na Manhattanie wskutek powikłań chorobowych[3]. Miał 61 lat. Małżeństwa i dzieciBył dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Shirley, projektantka mody, która przez pewien czas prowadziła w Nowym Jorku własną The Clothes Gallery[4]. Miał z nią córkę – Donnę Jewell i syna – Erica. Po rozwodzie poślubił Sandy z d. Williams, graficzkę, która projektowała niektóre okładki jego płyt dla wytwórni Strata East oraz plakaty i materiały reklamowe[6]. Była także współzałożycielką i działaczką The Jazz Foundation of America[6]. Tak jak on była rozwiedziona. Oba małżeństwa znały się jeszcze przed rozwodami. Sandy pozostała z nim do końca jego życia. Wybrana dyskografiaJako lider lub współlider
Jako sideman
Zestawienie wg dat wydania płyt Uwaga
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||
