Dom Włoski w Krakowie

Ten artykuł należy dopracować:

od 2023-09 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
od 2023-09 → napisać artykuł w sposób neutralny,
od 2023-09 → usunąć zwodnicze wyrażenia.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dom Włoski
Kamienica Montelupich
Kamienica Kortynowska

nr rej. A-55 z 23 maja 1932[1]
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	Rynek Główny 7
Ukończenie budowy	XIV, 1556–1561, XVII, XIX/XX
Kolejni właściciele	Sebastian Montelupi
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Dom Włoski
Położenie na mapie Polski Dom Włoski
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dom Włoski
Położenie na mapie Krakowa Dom Włoski
50°03′39,4″N 19°56′18,0″E/50,060944 19,938333
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom Włoski również Włoska Kamienica lub Kamienica Montelupich – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 7, na Starym Mieście.

Pierwotny dom gotycki znajdujący się w tym miejscu został gruntownie przebudowany w latach 1556–1561 na zlecenie rodziny Montelupich. Jednym z właścicieli kamienicy był Sebastian Montelupi, który na podstawie przywileju z dn. 22 czerwca 1569 r. objął zarząd działającej wówczas w Polsce poczty. Jego dom stał się zatem siedzibą tej instytucji. Głównym klientem poczty Montelupiego był dwór królewski i polska dyplomacja. Początkowo listy i pakunki przewożono na trasie z Krakowa do Wenecji i z powrotem. Gońcy mieli przemierzać tę trasę co 15 dni. Później, gdy uruchomiono połączenie Warszawa - Wilno, ta nowa trasa obsługiwana była co 17 dni. Królowi zapewniono otrzymywanie przesyłek co tydzień (podczas jego pobytu w dowolnym miejscu w Koronie) lub co trzy tygodnie (podczas jego pobytu na Litwie). Za swoje usługi Montelupi otrzymywał rocznie 1300 talarów oraz korzystał z opłat za przesyłki prywatne. Do jego dyspozycji stały ponadto podwody królewskie^[2]. Po wymarciu rodu Montelupich kamienica stała się własnością rodziny Cortinich. W drugiej połowie XVII wieku przejęło ją Bractwo Włoskie, skupiające Włochów zamieszkałych w Krakowie. Pod koniec XIX wieku kamienicę odrestaurował architekt Władysław Ekielski.

Do obszernej sieni prowadzi manierystyczny portal z łacińską sentencją Te cum habita. Na sklepieniu sieni zachowały się herby pierwszych właścicieli rodziny Montelupich. Z sieni na podwórze prowadzi portal, pochodzący z połowy XVI wieku, przeniesiony tutaj z sąsiedniej kamienicy. Obok portalu z lewej strony obejrzeć można barokową płaskorzeźbę św. Floriana, pochodzącą z XVII w. W podworcu w oficynie mieściła się do 1990 słynąca ze znakomitych wyrobów firma cukiernicza Scherchardta, której właściciel pochodził ze Lwowa, a w Krakowie osiedlił się w 1946.

Pod bramą tej kamienicy odprawiano polskich kurierów pocztowych wyruszających regularnie z listami do Wenecji. Pierwszy kurier wyruszył z tego miejsca w 1569; informuje o tym wydarzeniu tablica pamiątkowa wmurowana tutaj w 400-lecie poczty polskiej w 1969.

Obecnie (2009) dwa piętra kamienicy zajmuje hostel.

23 maja 1932 kamienica została wpisana do rejestru zabytków^[1]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków^[3].

• Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, PWN, 1993