Droga (film 1982)

Droga (tur. Yol) – turecki dramat filmowy z 1982 roku w reżyserii Yılmaza Güneya i Şerifa Görena. Pierwszy film z Turcji nagrodzony Złotą Palmą na MFF w Cannes^[1].

Film był zakazany w Turcji przez kilkanaście lat. Dopiero 12 lutego 1999 roku^[2], dzięki staraniom żony reżysera, Fatoş Güney, film doczekał się premiery^[3]. Pokazano go również na MFF w Stambule, wraz z trzema innymi filmami Güneya^[4].

W czasie tworzenia filmu reżyser przebywał w więzieniu. Przekazywał jednak scenariusz i instrukcje swojemu asystentowi Şerifowi Görenowi, który kręcił film. Gdy Güney wyszedł na przepustkę, uciekł z Turcji do Francji i dalej do Szwajcarii, gdzie dokończył pracę nad dziełem^[5].

Akcja dzieje się bezpośrednio po zamachu stanu z 1980 roku. Film opowiada historię pięciu więźniów, którym udzielono tygodniowej przepustki na zobaczenie się z rodzinami. Yusuf, który chciał zobaczyć się z żoną, zgubił swoją przepustkę, został zatrzymany w trakcie kontroli i nie dowiedział się o jej śmierci. Reszta dociera do swoich rodzin, jednak każdy z osadzonych musi się zmagać z różnymi problemami. Seyit dowiaduje się, że jego żona Zine pracowała w domu publicznym. Szwagier Mehmeta zginął podczas rabunku, w którym obaj brali udział. Teściowie obarczają go winą za jego śmierć i zmuszają do opowiedzenia żonie całej historii. Mevlüt chce zobaczyć się z narzeczoną, Meral, jednak jej ojciec nie pozwala im na spotkanie sam na sam. Kurd Ömer, którego brat jest przemytnikiem na granicy z Syrią, dowiaduje się, że jego wieś jest nieustannie atakowana przez tureckich żołnierzy. Po śmierci brata zostaje zmuszony do poślubienia wdowy po nim i zajmowania się jego dziećmi^[6][7][8][9].

• Tarık Akan – Seyit Ali
• Halil Ergün – Mehmet Salih
• Şerif Sezer – Zine
• Necmettin Çobanoğlu – Ömer
• Meral Orhonsay – Emine^[10][11]

Film zdobył trzy nagrody na 35. MFF w Cannes: Złotą Palmę (ex aequo z Zaginionym Costy-Gavrasa), Nagrodę FIPRESCI^[12] i Wyróżnienie Specjalne Jury Ekumenicznego^[13]. Był także nominowany do Złotego Globu za najlepszy film nieanglojęzyczny w 1983^[14], do Cezara 1983 dla najlepszego filmu zagranicznego^[15] oraz Davida di Donatello 1983 dla najlepszego filmu europejskiego^[16].

• Droga w bazie IMDb (ang.)
• Droga w bazie Filmweb