Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Dunajec

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: inne znaczenia.
Dunajec
Ilustracja
Pieniński Przełom Dunajca widziany z Sokolicy
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska
 Słowacja

Rzeka
Długość 247 km
Powierzchnia zlewni

6804 km²

Średni przepływ

88,9 m³/s przy ujściu

Źródło
Miejsce Tatry Zachodnie, poniżej progu kotła lodowcowego Dziurawe[1]
Współrzędne

49°12′13,0″N 19°45′57,6″E/49,203611 19,766000

Ujście
Recypient Wisła
Miejsce

Ujście Jezuickie, Opatowiec

Współrzędne

50°14′35″N 20°43′42″E/50,243056 20,728333

Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Bieg Dunajca od połączenia się Białego i Czarnego Dunajca w Nowym Targu do ujścia do Wisły

Dunajec (słow. Dunajec) – rzeka w południowej Polsce, prawy dopływ Wisły (rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w Nowym Targu; za początkowy odcinek uważa się Czarny Dunajec[2] (w najwyższym biegu Wyżni Chochołowski Potok[3]). Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między Sromowcami Wyżnymi a Szczawnicą. Powierzchnia dorzecza wynosi 6804 km², z tego w Polsce 4854,1 km², na Słowacji 1949,9 km²[potrzebny przypis] (z czego 1594,1 km² przypada na dorzecze Popradu, a 355,8 km² – na zlewnię samego Dunajca na wspomnianym odcinku granicznym).

Nazwa Dunajec jest zdrobnieniem nazwy Dunaj i znana była już w początkach XIII wieku. Słowo dunaj oznaczało wody, rzeki, stawy[4].

Przebieg rzeki

Po połączeniu potoków źródłowych, Dunajec płynie szeroką doliną przez Kotlinę Nowotarską. Na 65–73 km swojego biegu opływa Pieniny Spiskie. Na 73–75 km dokonuje Przełomu Czorsztyńskiego (obecnie jest to Jezioro Czorsztyńskie spiętrzone zaporą w Niedzicy). Tuż poniżej niego jest drugi sztuczny zbiornik – Sromowce w Sromowcach Wyżnych. Przepływając przez Pieniny Dunajec tworzy malowniczy Pieniński Przełom Dunajca na odcinku między Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą, jednocześnie będąc rzeką graniczną między Polską a Słowacją. Różnica wysokości między ujściem Białki a poziomem wody w Krościenku nad Dunajcem wynosi 530 m, średni spadek 3,2m/km[4]. Dalej płynie na północ przez Beskidy Zachodnie (Przełom Tylmanowski między Pasmem Lubania a Pasmem Radziejowej), Kotlinę Sądecką. Po połączeniu z największym dopływem, Popradem, płynie szeroką doliną wielodzielnym korytem. Przełamuje się przez wzniesienia Pogórza Rożnowskiego, gdzie przegradzają go zapory wodne, tworzące: w Rożnowie – Jezioro Rożnowskie i Czchowie – Jezioro Czchowskie. Wpływa do Kotliny Sandomierskiej, płynąc w końcowym odcinku przez Nizinę Nadwiślańską obwałowanym korytem w szerokiej dolinie. Uchodzi do Wisły w okolicach Opatowca i Ujścia Jezuickiego[5].

Dunajec charakteryzuje się bardzo dużymi, gwałtownymi wahaniami poziomu wody (do 11 m w dolnym biegu) i wielkości przepływu. W Nowym Targu – min. przepływ 1,60 m³/s, średni 14,3 m³/s, maks. 604 m³/s; przy ujściu – średni 84,3 m³/s zaś maksymalny 3500 m³/s[potrzebny przypis]. Skutkowało to nieraz katastrofalnymi powodziami (1934, 1970). Zbiorniki wodne służą celom retencyjnym, energetycznym i rekreacyjnym.

Dopływy

Główne dopływy
Alfabetyczna lista dopływów Dunajca[6]

Miejscowości leżące nad Dunajcem

Turystyka

Trzy Korony, Facimiech, spływ Dunajcem (Pieniny)

Dunajec ma duże znaczenie dla turystyki i rekreacji. Spływ Pienińskim Przełomem jest atrakcją turystyczną. W czerwcu od 1934 r. organizowane są międzynarodowe Spływy Kajakowe im. Tadeusza Pilarskiego, a od 1963 r. słowacki Medzinárodný pieninský slalom Występują dogodne warunki dla uprawiania kajakarstwa górskiego oraz łowienia ryb (z wykluczeniem odcinku rzeki w obrębie Pienińskiego Parku Narodowego)[4]. Ponadto rejony jeziora Rożnowskiego i Czchowskiego stanowią bazę turystyczną i rekreacyjną z ośrodkami wczasowymi i hotelami dla mieszkańców pobliskiego Nowego Sącza oraz Tarnowa i Krakowa[101].

Galeria


Przypisy

  1. ↑ Krystyna Wit, Zofia Ziemońska, Hydrografia Tatr Zachodnich. Objaśnienia do mapy hydrograficznej Tatry Zachodnie, Kraków: Instytut Geografii PAN, 1960.
  2. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 59.
  3. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 32.
  4. ↑ a b c Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, ISBN 83-915859-4-8.
  5. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-11-18].
  6. ↑ Szczawnica. Plan miasta 1:7000 i Pieniny. Mapa turystyczna 1:70 000, wyd. II, Wydawnictwo Gauss, Kraków 2015/2016 ISBN 978-83-62494-13-2.
  7. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 4.
  8. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 5.
  9. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 8.
  10. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 9.
  11. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 10.
  12. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 11.
  13. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 14.
  14. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 24.
  15. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 25.
  16. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 34.
  17. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 36.
  18. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 42.
  19. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 44.
  20. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 45.
  21. ↑ a b c Hydronimy cz. 1 ↓, s. 49.
  22. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 53.
  23. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 66.
  24. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 68.
  25. ↑ a b c Hydronimy cz. 1 ↓, s. 71.
  26. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 72.
  27. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 75.
  28. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 77.
  29. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 79.
  30. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 80.
  31. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 85.
  32. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 86.
  33. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 94.
  34. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 96.
  35. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 97.
  36. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 100.
  37. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 101.
  38. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 102.
  39. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 104.
  40. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 112.
  41. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 113.
  42. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 115.
  43. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 117.
  44. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 119.
  45. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 124.
  46. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 125.
  47. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 126.
  48. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 135.
  49. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 136.
  50. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 137.
  51. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 138.
  52. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 139.
  53. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 141.
  54. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 143.
  55. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 148.
  56. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 150.
  57. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 151.
  58. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 152.
  59. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 153.
  60. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 156.
  61. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 164.
  62. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 167.
  63. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 178.
  64. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 185.
  65. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 187.
  66. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 189.
  67. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, Recypient opisany z błędem jako „Dunjec”, s. 190.
  68. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 190.
  69. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 196.
  70. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 201.
  71. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 206.
  72. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 207.
  73. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 214.
  74. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 218.
  75. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 225.
  76. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 242.
  77. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 251.
  78. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 257.
  79. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 259.
  80. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 264.
  81. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 268.
  82. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 269.
  83. ↑ a b c Hydronimy cz. 1 ↓, s. 273.
  84. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 283.
  85. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 286.
  86. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 288.
  87. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 289.
  88. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 292.
  89. ↑ a b Hydronimy cz. 1 ↓, s. 301.
  90. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 309.
  91. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 311.
  92. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 313.
  93. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 314.
  94. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 318.
  95. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 322.
  96. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 323.
  97. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 327.
  98. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 329.
  99. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 330.
  100. ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 334.
  101. ↑ Bogdan Mościcki, Beskid Sądecki i Małe Pieniny, Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007, ISBN 978-83-89188-65-6.

Bibliografia

Linki zewnętrzne
Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Portal : Agama
Agama
Portal : Bahasa
Bahasa
Portal : Biografi
Biografi
Portal : Budaya
Budaya
Portal : Ekonomi
Ekonomi
Portal : Elektronika
Elektronika
Portal : Film
Film
Portal : Filsafat
Filsafat
Portal : Geografi
Geografi
Portal : Indonesia
Indonesia
Portal : Ilmu
Ilmu
Portal : Lingkungan
Lingkungan
Portal : Masyarakat
Masyarakat
Portal : Matematika
Matematika
Portal : Militer
Militer
Portal : Mitologi
Mitologi
Portal : Musik
Musik
Portal : Olahraga
Olahraga
Portal : Pendidikan
Pendidikan
Portal : Politik
Politik
Portal : Sastra
Sastra
Portal : Sejarah
Sejarah
Portal : Seni
Seni
Portal : Teknologi
Teknologi
Kembali kehalaman sebelumnya