Ekspedycja 48 – stała załoga Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, która sprawowała swoją misję od 18 czerwca do 6 września 2016 roku. Ekspedycja 48 rozpoczęła się wraz z odłączeniem od stacji statku Sojuz TMA-19M i trwała do odłączenia od ISS statku Sojuz TMA-20M.
Załoga
W skład załogi Ekspedycji 48 weszło 6 astronautów z trzech państw i agencji kosmicznych. Dowódcą ekspedycji był Amerykanin Jeffrey Williams, dla którego był to czwarty lot w kosmos. Wcześniej odbył on lot promem kosmicznym Atlantis w ramach misji STS-101, a także był członkiem misji Sojuz TMA-8 i TMA-16 oraz jednocześnie uczestniczył w 13., 21. i 22.(jako dowódca) stałej załodze ISS[1]. Williams przybył na stację na pokładzie Sojuza TMA-20M razem z dwoma Rosjanami: Aleksiejem Owczyninem i Olegiem Skripoczką. Dla Owczynina był to pierwszy lot w kosmos, natomiast Oleg Skripoczka był wcześniej członkiem ekspedycji 25 i 26 oraz odbył lot Sojuzem TMA-01M[2][3]. Cała trójka przybyła na ISS 19 marca 2016 roku i weszła w skład Ekspedycji 47. Gdy 18 czerwca 2016 roku Sojuz TMA-19M odłączył się od stacji, zostali oni członkami Ekspedycji 48 i do 9 lipca 2016 roku znajdowali się na ISS jedynie w trójkę.
Misja 48. stałej załogi rozpoczęła się 18 czerwca 2016 roku o 5:52:33 czasu UTC wraz z odłączeniem się od stacji statku Sojuz TMA-19M. Początkowo do stacji zadokowany był jedynie Sojuz TMA-20M (do modułu Poisk), ale 9 lipca 2016 roku do ISS dołączył również Sojuz MS-01 (do modułu Rasswiet). Misja Ekspedycji 48 dobiegła końca 6 września 2016 roku o 21:51:31 UTC wraz z odłączaniem się od stacji statku Sojuz TMA-20M.
Loty transportowe
Statki Progress MS-01 i MS-02 dotarły na ISS przed rozpoczęciem Ekspedycji 48. Ten pierwszy z nich odłączył się od stacji 3 lipca 2016 roku i kilka godzin później spłonął w atmosferze. Jego odcumowanie zwolniło port dokujący w module Pirs. Natomiast Progress MS-02 zadokowany jest do modułu Zwiezda i pozostanie tam przez cały czas trwania misji Ekspedycji 48. Był on również wykorzystany do korekty orbity ISS, gdyż stacja ciągle obniża swoją wysokość na skutek tarcia o szczątkowe fragmenty atmosfery. Manewry takie zostały wykonane[7]:
13 kwietnia 2016 o 12:20 UTC – silniki pracowały przez 254 sekundy, prędkość stacji wzrosła o 0,5 m/s, a jej orbita o 900 m do średniej wysokości 404,3 km,
8 czerwca 2016 o 14:00 UTC – silniki pracowały przez 238 sekund, prędkość stacji została zwiększona o 0,45 m/s, a jej orbita o 800 m do średniej wysokości 403,4 km,
24 sierpnia 2016 o 07:30 UTC – silniki pracowały przez 726 sekund, prędkość stacji została zwiększona o 1,3 m/s, a jej orbita o 2300 m.
16 lipca 2016 w drogę na ISS wyruszył z kolei Progress MS-03, który dotarł na stację 3 dni po starcie. Zadokował on do modułu Pirs. Całkowity ładunek, który ten statek dostarczył na Międzynarodową Stację Kosmiczną waży 2405 kg. W przednim module hermetycznym umieszczono m.in.[18]:
273 kg sprzętu do systemu zaopatrzenia stacji w wodę (m.in. zbiornik wody, bloki chemiczne i akcesoria),
148 kg przedmiotów sanitarnych i higienicznych (m.in. pojemniki do odpadów),
135 kg zaopatrzenia medycznego (m.in. sprzęt do monitorowania zdrowia i profilaktyki przed niekorzystnym wpływem skutków nieważkości),
318 kg pożywienia (pojemniki z racjami żywnościowymi i zestawy świeżej żywności),
19 kg sprzętu do systemu kontroli temperatury wewnątrz stacji,
78 kg sprzętu do systemu zasilającego stację w energię elektryczną (akumulatory),
22 kg sprzętu do systemu nawigacji,
31 kg przedmiotów wsparcia załogi (dokumentacja, przenośny odtwarzacz, baterie, pojemniki do pakowania przedmiotów),
15 kg materiałów do badań naukowych i maszyna Ray-2M do prowadzenia eksperymentów,
122 kg dodatkowego wyposażenia modułów w rosyjskim segmencie stacji,
22 kg przedmiotów dla załogi (ubrania, środki higieny osobistej, przesyłki personalne).
18 lipca 2016 roku rozpoczęła się misja SpaceX CRS-9 statku transportowego Dragon w ramach Commercial Resupply Services. Dostarczył on na ISS zaopatrzenie dla stacji i załogi. Ponadto na pokładzie znajdowały się także materiały do eksperymentów naukowych dotyczących możliwości sekwencjonowania DNA w kosmosie i badań nad utratą masy kostnej. Oprócz tego Dragon zabrał z sobą również nowy wymiennik ciepła, lepsze środki ochrony komputerów przed promieniowaniem w kosmosie oraz wydajne ogniwa słoneczne. Wszystkie te urządzenia mają być przetestowane na ISS[19].
Dragon wyniósł także na orbitę Międzynarodowy Adapter Dokujący nr 2 (IDA-2), który znajdował się w ładowni statku. 18 sierpnia przeniesiono go ze statku na Hermetyczny Adapter Cumowniczy nr 2 (PMA-2) przez Canadarm2, a kolejnego dnia dokonano jego montażu w czasie spaceru kosmicznego. IDA-2 to ważący 526 kg metalowy pierścień o średnicy ok. 240 cm skonstruowany przez firmę Boeing na zlecenie NASA. Jego zamontowanie na PMA-2 pozwoli wykorzystać ten port cumowniczy do transportu na stację zaopatrzenia i astronautów, w szczególności w czasie misji załogowych realizowanych w ramach programu Commercial Crew Program. W późniejszym czasie na ISS dostarczony zostanie kolejny identyczny adapter (IDA-3), który zostanie zamontowany na PMA-3[20].
19 sierpnia 2016 odbył się spacer kosmiczny z udziałem astronautów Jeffreya Williamsa i Kathleen Rubins, którzy o 12:04 UTC wyszli w otwartą przestrzeń kosmiczną przez śluzę Quest ubrani w skafandry EMU. W trakcie tej EVA zamontowano IDA-2 na PMA-2 oraz podłączono jego okablowanie. Wcześniej IDA-2 została przeniesiona przez Canadarm2 z ładowni statku Dragon i umieszczona na PMA-2[30][31]. Spacer kosmiczny zakończył się o 18:02 UTC po 5 godzinach i 58 minutach[32].
Jeffrey Williams i Kathleen Rubins wyszli na zewnątrz stacji po raz drugi 1 września 2016 roku o 11:53 UTC. W czasie tego spaceru kosmicznego złożyli oni zapasowy radiator na segmencie P6 kratownicy, zacisnęli śruby na jednym z paneli baterii słonecznych oraz zainstalowali pierwszą z czterech zewnętrznych kamer HD. EVA zakończyła się o 18:41 UTC po 6 godzinach i 48 minutach[33].