|
Fińskie Muzeum Narodowe
Fińskie Muzeum Narodowe (fiń. Kansallismuseo, szw. Nationalmuseum) – muzeum położone w Helsinkach przy ulicy Mannerheimintie 34. Przedstawia historię Finlandii od czasów prehistorycznych do współczesności. Stała ekspozycja muzealna obejmuje sześć działów[1]:
HistoriaMuzeum zostało założone w 1893 jako Państwowe Muzeum Historyczne i objęło wcześniejsze, oddzielne zbiory. Obecny budynek muzeum został zaprojektowany przez fińskich architektów: Hermana Geselliusa, Armasa Lindgrena i Eliela Saarinena, którzy w 1902 wygrali konkurs architektoniczny na projekt budynku. Budynek muzeum wzniesiono w latach 1905–1910 a muzeum otwarto w 1916. Budynek muzeum reprezentuje styl architektury muzealnej panujący na przełomie XIX i XX w. Granitowa fasada budynku i jej steatytowa dekoracja należą do największych osiągnięć tzw. architektury narodowo-romantycznej na terenie Finlandii. Wnętrze reprezentuje trendy architektoniczne z początku XX w. Z centralnego holu prowadza wejścia do poszczególnych działów muzeum. Freski na sklepienie holu wykonał w 1928 Akseli Gallen-Kallela. Są one oparte na wcześniejszych freskach, które artysta wykonał dla dekoracji fińskiego pawilonu na Wystawie Światowej w Paryżu w 1900, a ich tematem ikonograficznym są sceny z fińskiego eposu narodowego Kalevala[2]. Renowacja budynku 1997–2000 W 1993 rozpoczęto przygotowania do renowacji budynku Muzeum Narodowego. Plany były gotowe w 1995. Renowacji budynku muzeum dokonano między wrześniem 1997 a marcem 2000. Było to pierwsze tego typu przedsięwzięcie od momentu oddania gmachu do użytku w 1916. Autorem projektu renowacji był profesor Vilhelm Helander. Głównym założeniem było zachowanie pierwotnego wyglądu budowli, jako głównego zabytku architektonicznego. Oczyszczono fasadę gmachu i naprawiono dach oraz stare dębowe okna. Wewnątrz dokonano niezbędnych napraw i zmodernizowano instalacje: elektryczną, centralnego ogrzewania, WC oraz system wentylacyjny. Zachowano przy tym pierwotny wygląd pomieszczeń wystawowych, dokonując jedynie niezbędnych zmian w celu zapewnienia lepszej ekspozycji zbiorów i dostępu do nich publiczności. Poddano konserwacji freski Akseli Gallen-Kallela w holu wejściowym i witraże Erica O. W. Ehrströma w głównej klatce schodowej. Przedłużono szyb windowy do drugiego piętra, a naprzeciwko szatni urządzono sklep muzealny. W dawnej sali bibliotecznej na drugim piętrze urządzono centrum informacyjne. Na parterze zbudowano nowe wejście dla niepełnosprawnych. Przy dziedzińcu wewnętrznym zbudowano audytorium poprzez połączenie trzech dawnych salach wystawowych[3]. ZbioryArcheologiczne, historyczne, numizmatyczne i etnologiczne zbiory muzeum to rezultat prawie 200 lat działalności kolekcjonerskiej. Część eksponatów należała pierwotnie do zbiorów uniwersyteckich w Turku. Część z nich została zniszczona w wyniku pożaru miasta w 1827. Kiedy w 1828 przeniesiono uniwersytet do Helsinek, rozpoczęto jednocześnie gromadzenie zbiorów. W 1893 powołano do życia Państwowe Muzeum Historyczne konsolidując poszczególne zbiory. Kiedy Finlandia uzyskała niepodległość zmieniono nazwę placówki na Fińskie Muzeum narodowe[4]. W eksponatach i kolekcji graficznej oraz w archiwum zawarte są informacje o ludziach i wydarzeniach na przestrzeni tysiąca lat. Zbiory archeologiczne obejmują ok. 38 tysięcy głównych pozycji. Ilość podpozycji waha się od jednej do wielu tysięcy. Zbiory historyczne obejmują 135 tysięcy eksponatów, etnologiczne – ok. 85 tysięcy, ugrofińskie – ok. 16 tysięcy, ogólne etnograficzne 26 tysięcy, a zbiory monet – ok. 170 tysięcy eksponatów. Muzeum posiada ponadto bogatą dokumentację archiwalną, w tym ponad 3 miliony obrazów, rysunków i fotografii[5]. Kolekcja ilustracjiNa zbiory tego działu składa się materiał ilustracyjny z dziedziny historii, etnologii i historii budownictwa. Zbiory te obejmują ok. 3 miliony starych i nowych dzieł, wytwarzanych przy pomocy różnych technik. Zakres tematyczny kolekcji to: kultura fińska, ugrofińska oraz kultura innych narodów a rodzaje prezentowanych eksponatów to m.in.: fotografie, rysunki, akwarele, szkice pomiarowe, grawiury, karty pocztowe, filmy, wideokasety i in.[6] Zbiory archeologiczneZbiory archeologiczne różnią się od innych kolekcji muzealnych na przykład tym, iż duża część z nich składa się z fragmentów, które w pierwszej kolejności powinny być dostępne dla badaczy, ale również i one są wystawiane. W zbiorach znajdują się eksponaty z całej obecnej Finlandii oraz z obszarów przyłączonych do Rosji. Główna część kolekcji pochodzi z Rosji, ale są też eksponaty m.in. z innych krajów europejskich, jak również z Egiptu i Palestyny. Większość zbiorów archeologicznych pochodzi z epoki kamienia, brązu i żelaza. Jednak są też i młodsze znaleziska. Każde znalezisko powinno być, zgodnie z ustawą o zabytkach antycznych, zgłoszone do muzeum, które ma prawo włączyć je do swoich zbiorów albo przekazać do innego muzeum. Tą drogą trafia do muzeum kilkaset znalezisk rocznie[7]. Zbiory historyczneZbiory historyczne Fińskiego Muzeum Narodowego Historii obejmują około 135 tysięcy eksponatów, świadectw fińskiej kultury materialnej od czasów średniowiecza po współczesność. Są tu głównie reprezentowane eksponaty związane z historią kultury stanowej oraz przedmioty liturgiczne. Typowe eksponaty to: meble, odzież i inne tekstylia, szkło, porcelana i srebro, biżuteria, portrety i broń. Do zbiorów historycznych także wszystkie znaleziska z wykopalisk z czasów historycznych. Oprócz zbiorów Muzeum Narodowego, pokazuje się eksponaty należące do zbiorów z innych muzeów i rezydencji w różnych częściach kraju. Kolekcja uzupełniana jest drogą darowizn i zakupów. Z darowizn pochodzą m.in.: Armfeltska samlingen, Claes Nordstedts glassamling i kolekcja Vera Saarela (zbiór rosyjskiej porcelany). Wszystkie eksponaty są dokładnie zarchiwizowane w specjalnych katalogach[8]. Zbiory etnograficzneZbiory etnograficzne Fińskiego Muzeum Narodowego obejmują około 85 tysięcy eksponatów, dających szeroki pogląd na fińską kulturę ludową. Oprócz eksponatów Muzeum Narodowego prezentowane są również zbiory należące do innych muzeów i budynków ludowych. Najbardziej znacząca część zbiorów etnograficznych powstała utworzona w wyniku XIX-wiecznej działalności kolekcjonerskiej. Zgromadzone eksponaty stanowiły ponad połowę połączonych kolekcji w Państwowym Muzeum Historycznym, założonym w 1893. Unikalne są kolekcje tekstyliów i ubiorów, zbierane na obszarze od Południowej Karelii do Przesmyku Karelskiego przez filię Cesarskiego Uniwersytetu Aleksandryjskiego (obecnie Uniwersytet Helsiński) w Wyborgu. Zbiory obejmują okres od XVI w. do dziś. Najstarszy eksponat pochodzi z 1542. Większość eksponatów reprezentuje fińską kulturę ludową i tradycyjne gałęzie przemysłu, ale zgromadzono też nowsze, wytwarzane w sposób przemysłowy, dobra konsumpcyjne . Obecnie zbiory są powiększane poprzez darowizny i zakupy. Muzeum Narodowe posiada również pokaźny zbiór eksponatów lapońskich - 2600 egzemplarzy. Większość z nich została zebrana w latach 1902–1939 podczas wypraw kolekcjonerskich do Laponii[9]. Zbiory z innych kontynentówZbiory ogólnoetnograficzne i ugrofińskie obejmują łącznie ok. 40 tysięcy eksponatów i zostały zgromadzone począwszy od XIX w. przez fińskich podróżników, naukowców, misjonarzy, marynarzy i kolekcjonerów dzieł sztuki. Pierwszy eksponat, płaszcz obrzędowy Indian Salisz, został skatalogowany w 1828. Zbiory ugrofińskie obejmują przedmioty pochodzące od narodów mówiących językami ugrofińskimi. Najbardziej wartościowe z nich zostały zgromadzone w wyniku podróży badawczych z przełomu XIX i XX w., których celem było zbadanie pochodzenia języka fińskiego i jego pokrewieństwa z innymi językami[10]. Zbiory monetDział ten obejmuje monety, medale i odznaki. Zbiór monet jest starszy niż Muzeum Narodowe. Ma swój początek w zbiorach Uniwersytetu w Turku, datowanych na połowę XVIII w. Stanowi on zarazem tę część zbiorów, która nie padła pastwą pożaru miasta w 1827. Wraz z pozostałościami kolekcji uniwersyteckiej zbiór ten został przeniesiony po pożarze do Helsinek. Od 1920 jest przechowywany w Muzeum Narodowym. W kolekcji znajdują się monety z całego świata z okresu ponad 2500 lat. Większość kolekcji stanowią monety szwedzkie i rosyjskie, które były w użyciu w Finlandii. Bardzo reprezentatywny jest zbiór fińskich monet i banknotów z okresu od 1800 do dnia dzisiejszego. Od samego początku w kolekcji uniwersyteckiej znalazły się monety antyczne, a zbiór dodatkowo powiększył się w 2002 dzięki włączeniu doń kolekcji 2 tysięcy antycznych greckich monet, należącej do Centralnego Banku Oszczędnościowo-Akcyjnego (Säästöpankkien keskus-osake-pankki). Uzupełnienie kolekcji stanowią zbiory medali i odznaczeń[11].
 Brat Francke, Ołtarz Św. Barbary, 1415–20
Przypisy
|
||||||||||||||||||
