|
Franciszek Duszeńko
 Franciszek Duszeńko (ur. 6 kwietnia 1925 w Gródku Jagiellońskim k. Lwowa, zm. 11 kwietnia 2008 w Gdańsku) – polski rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (od roku 1996: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku) i jej rektor w latach 1981–1987. Więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. ŻyciorysW czasie II wojny światowej, w latach 1942–1944 studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie u prof. Mariana Wnuka. Od 1943 roku był żołnierzem Armii Krajowej (ps. Gustaw) w służbie łączności okręgu działania Lwów, inspektoratu Gródek Jagielloński. Aresztowany we Lwowie, od 3 lipca 1944 do 8 maja 1945 roku był więźniem hitlerowskich obozów koncentracyjnych Gross-Rosen i Sachsenhausen-Oranienburg[1]. Po wojnie kontynuował studia w pracowni rzeźby prof. Mariana Wnuka w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Sopocie (przemianowanej później na Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku), dyplom uzyskał w 1952 roku. W roku 1950 rozpoczął pracę pedagogiczną w PWSSP w Gdańsku, gdzie prowadził Pracownię Rzeźby na Wydziale Rzeźby. W latach 1960–1964 na stanowisku dziekana Wydziału Rzeźby a w latach 1981–1987, rektora uczelni. Od 1987 do 1996 roku kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku (na prośbę władz gdańskiej uczelni sprawował jeszcze do roku 2001 pedagogiczną opiekę nad dyplomantami). Brał czynny udział w latach 1952–1962 w odtwarzaniu zniszczonych w czasie wojny obiektów rzeźbiarskich Gdańska wraz z prof. Stanisławem Horno-Popławskim, prof. Alfredem Wiśniewskim i prof. Adamem Smolaną. Jego autorstwa są m.in. kobiece sfinksy na słupkach przed schodami kamienicy przy Długim Targu 8, rycerze na kamienicy przy Długim Targu 40, portal kamienicy przy ul. Ogarnej 99. Autor lub współautor pomników: Ofiar Obozu Zagłady w Treblince (wspólnie z Adamem Hauptem i Franciszkiem Strynkiewiczem)[2], Obrońców Wybrzeża na Westerplatte (wspólnie z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim), Polskich Artylerzystów w Toruniu i Pomnika Marii Konopnickiej w Gdańsku oraz projektu i elementów wystroju plastycznego kościoła św. Józefa w Gdyni-Leszczynkach. W latach 1986–1987 przygotował projekt rewitalizacji miejsca pamięci narodowej Westerplatte. Zmarł w Gdańsku, pochowany na cmentarzu Srebrzysko (rejon II, kwatera TAR II, grób 9)[3]. RodzinaOd 1951 był mężem Urszuli Ruhnke-Duszeńko (1922–2014) – malarki, która pracowała w latach 1952–1971, początkowo w Pracowni Malarstwa prof. Juliusza Studnickiego, a następnie prowadziła Pracownię Malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Gdańsku.  Syn, Marcin Duszeńko (1958–2000) – artysta malarz, pracował jako adiunkt na Wydziale Malarstwa ASP w Gdańsku. Ordery i odznaczenia
Źródło:[1]. Nagrody
Źródło:[1]. UpamiętnienieW styczniu 2013 w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa zorganizowana została wystawa poświęcona postaci profesora[7].  Uchwałą Sejmu RP X kadencji z 24 lipca 2024 zdecydowano o ustanowieniu roku 2025 „Rokiem Franciszka Duszeńki”[8][9]. Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||
