Franciszek Kowalski (żołnierz)

Franciszek Kowalski

strzelec
Data i miejsce urodzenia	2 października 1900 Żalinowo
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1920 pod Prosienicą
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Armia Wielkopolska Wojsko Polskie
Jednostki	59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Kowalski (ur. 2 października 1900 w Żalinowie, zm. 21 sierpnia 1920 pod Prosienicą^[1]) – strzelec Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 2 października w Żalinowie, w rodzinie Franciszka i Agnieszki z Matuszczaków^[2][3]. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Szymborzu pracował jako robotnik kolejowy^[4][3]. Od 22 czerwca do 25 listopada 1918 służył w armii niemieckiej^[5].

27 marca 1919 został przyjęty do Armii Wielkopolskiej. Służył w 1. kompanii ciężkich karabinów maszynowych 5 pułku strzelców wielkopolskich, który później został przemianowany na 59 pułk piechoty. Wziął udział w walkach w Wielkopolsce^[3]. Na froncie polsko-bolszewickim uznany za „najdzielniejszego żołnierza kompanii”^[6]. W sierpniu 1920, podczas bitwy pod Prosienicą, doszło do krwawego starcia z cofającymi się siłami bolszewickimi, które usiłowały za wszelką cenę przerwać otaczający je pierścień wojsk polskich. Kowalski utrzymywał morderczy wprost ogień z karabinu maszynowego z bezpośredniej odległości. Trwał do ostatniej chwili na posterunku, dopóki kula nie przeszyła mu piersi. Swoją odwagą pociągnął za sobą całą linię, przechylając zwycięstwo w ostatniej chwili na naszą stronę^[6]. Za bohaterstwo w boju został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[7]. Był kawalerem^[8].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1072^[2] – 13 maja 1921^[9]

• Kowalski Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.23-1719 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-02].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
• Franciszek Nowicki: Zarys historii wojennej 59-go pułku Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Bogusław Polak: Kowalski Franciszek (1900–1920). W: Powstańcy wielkopolscy : biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919. Bogusław Polak (red.). T. I. Poznań: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Zarząd Główny, 2005, s. 102.