Fumi-e

Fumi-e (jap. 踏み絵 fumi-e; pol. „obraz do deptania”) – podobizna Jezusa lub Maryi, którą władze japońskiego siogunatu Tokugawa kazały deptać podejrzanym o wyznawanie chrześcijaństwa w celu wykazania, iż nie są oni członkami nielegalnej religii. E-bumi (絵踏み), „nakazany akt deptania”^[1][2].

Chrześcijaństwo zostało wyjęte spod prawa zakazem wydanym przez Hideyoshiego w 1587 roku, a w 1639 (Iemitsu Tokugawa) wprowadzono izolację kraju. Była ona spowodowana przede wszystkim zbyt dużą ingerencją w życie Japonii hiszpańskich i portugalskich kupców oraz misjonarzy jezuickich i franciszkańskich, a także dążeniami do stabilizacji i wzmocnienia władzy sioguna.

Po raz pierwszy fumi-e zostało zastosowane podczas prześladowań chrześcijan w Nagasaki w 1629 roku. Formalny zakaz wprowadzono dopiero w okresie Meiji. Zakaz wyznawania chrześcijaństwa i polityka izolacji doprowadziły do wydalenia z kraju cudzoziemców (Hiszpanów w 1624 roku, Anglicy sami wycofali się rok wcześniej), a Japończykom zabroniono opuszczania kraju edyktem ogłoszonym w 1635 roku. Jedynymi Europejczykami w Japonii pozostali Holendrzy, którzy jako protestanci nie wahali się deptać wizerunków Matki Boskiej i Chrystusa, co miało świadczyć o tym, iż nie są chrześcijanami. Ostatecznie pozwolono im handlować na sztucznej wyspie Dejima u wybrzeży Nagasaki na Kiusiu^[3].

Fumi-e były obrazami Maryi Panny lub Chrystusa, służącymi rządowi japońskiemu do ujawniania praktykujących katolików i ich sympatyków. Tych, którzy odmawiali podeptania wizerunków, uważano za chrześcijan i wydawano na śmierć, wygnanie lub tortury. W ocenie Kościoła katolickiego, liczba przypadków śmierci męczeńskiej w tamtym okresie wyniosła około trzech tysięcy.

Fumi-e były zwykle wykonane z miedzi, brązu, drewna lub wyrzeźbione w kamieniu, a także malowane. Wiele z nich, jeśli nie wszystkie, wykonano z troską, która odzwierciedlała wysokie standardy artystyczne okresu Edo. Do dziś przetrwało niewiele fumi-e, a większość z nich wyrzucono lub przetworzono.

• Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary, Tokyo 1991, ISBN 4-7674-2015-6
• Jolanta Tubielewicz, Historia Japonii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1984, ISBN 83-04-01486-6
• EwaE. Pałasz-Rutkowska EwaE., KatarzynaK. Starecka KatarzynaK., Japonia, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2004, ISBN 83-88542-84-2, OCLC 749335839 . Brak numerów stron w książce
• Nihon-no rekishi, Shogakukan Kabushiki-gaisha, Tokyo 1979
• J.W. Hall, Japonia od najdawniejszych czasów do dzisiaj, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, ISBN 83-06-00205-9

• Shūsaku Endō
• Milczenie, powieść Shūsaku Endō
• Milczenie, film Martina Scorsese
• Powstanie na półwyspie Shimabara
• Kakure-kirishitan