Funkcja stabilizacyjna finansów publicznych

Funkcja stabilizacyjna finansów publicznych – jedna z ekonomicznych funkcji finansów publicznych, zwana również wyrównawczą lub kompensacyjną.

Z powodu złożoności instytucji budżetu państwa pojawiają się rozbieżności w definiowaniu poszczególnych funkcji budżetu, który jest najważniejszym narzędziem finansowym państwa będącym podstawowym elementem finansów publicznych.

Funkcja stabilizacyjna zaistniała w latach 30. w wieku XX na skutek stosowania interwencjonizmu państwowego. Wielkość dochodów i wydatków państwa wykorzystywana jest jako narzędzie mające łagodzić wahania przebiegu cyklu koniunkturalnego i służące zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu. Dzięki funkcji stabilizacyjnej gospodarka ma funkcjonować przy pełnym zatrudnieniu i stabilnych cenach.

Budżet państwa oddziałuje stabilizacyjnie na funkcjonowanie gospodarki, wykorzystując przede wszystkim podatki. W okresie szybkiego wzrostu gospodarczego następuje wzrost dochodów, natomiast progresja podatkowa wyhamowuje aktywność przedsiębiorców, a to ogranicza amplitudę wahań cyklu koniunkturalnego. Zaś w czasie kryzysu lub depresji dochody zmniejszają się, czemu towarzyszy zmniejszone obciążenie podatkowe będące bodźcem do zwiększenia aktywności przedsiębiorców. Instrumenty podatkowe wykorzystywane są na dwa sposoby. Po pierwsze w system podatkowy wbudowane są automatyczne stabilizatory, a po drugie wykorzystywane są narzędzia dyskretne, czyli o charakterze uznaniowym.

• Owsiak Stanisław, Finanse publiczne, teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2013
• Stiglitz Joseph E., Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2012
• Wernik Adam, Finanse publiczne. Cele, struktury, uwarunkowania, PWE Warszawa 2011
• Gajda-Kantorowska M., (2017), Niestabilność finansów publicznych. Doświadczenia i wyzwania, [w:] Gospodarka Polski 1990-2017 Kręte Ścieżki Rozwoju, (red.) Woźniak G., Wydawnictwo PWN, roz. 4., s. 145-190. ISBN 978-83-01-19209-9.