Gigancik

Gigancik
	Patagona gigas
	(Vieillot, 1824)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	Patagoninae; Bonaparte, 1853
Rodzaj	Patagona; J.E. Gray, 1840
Gatunek	gigancik
Synonimy
	Trochilus gigas Vieillot, 1824;
	Trochilus gigas Vieillot, 1824;
Podgatunki
	P. g. peruviana Boucard, 1893; P. g. gigas (Vieillot, 1824);
	P. g. peruviana Boucard, 1893; P. g. gigas (Vieillot, 1824);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; tylko w sezonie lęgowym występuje przez cały rok
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gigancik^[5], koliber wielki^[6] (Patagona gigas) – gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), będący największym przedstawicielem całej rodziny, wielkością zbliżony do szpaka. Jest jedynym przedstawicielem monotypowej podrodziny gigancików (Patagoninae) i rodzaju Patagona^[5]. Występuje wzdłuż łańcuchów górskich Andów – od południowo-zachodniej Kolumbii do południowego Chile.

Zasięg występowania

Gigancik występuje w zależności od podgatunku^[7]^[8]:

P. gigas peruviana – gigancik północny^[5] – Andy od południowo-zachodniej Kolumbii (Nariño) na południe do północnego Chile (Tarapacá) i północno-zachodniej Argentyny (południowa do północnej Catamarci i Tucumán).
P. gigas gigas – gigancik południowy^[5] – środkowe i południowe Chile (Atakama do Concepción i Valdivii, okazjonalnie na południe do Aisén) i środkowo-zachodnia Argentyna (na południe do Mendozy). Populacje południowe na zimę przemieszczają się na północ aż po północno-zachodnią Argentynę (Catamarca, Tucumán).

Wygląd

Długość ciała 21–23 cm. Długie skrzydła, pióra na wierzchu ciała ciemne, zielone, od spodu płowe, z białym kuprem i pokrywami podogonowymi. Spód ciała samicy w plamki.

Zachowanie

Lata podobnie do jaskółki, często lotem ślizgowym. Potrafi zawisnąć w powietrzu, lecz najczęściej siada, kiedy pobiera pokarm. Agresywny koliber, często odpędza inne ptaki od kwiatów.

Środowisko

Występuje na suchych, zakrzewionych płaskowyżach.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gigancika za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku ptak ten opisywany był jako „rzadki” (uncommon). Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny^[4].

Przypisy

↑ Patagona gigas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Patagona, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-05-11] (ang.).
↑ Giant Hummingbird (Patagona gigas). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)]. (ang.).
↑ ^a ^b Patagona gigas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Patagoninae Bonaparte, 1853 – giganciki (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-04].
↑ D. Lepage: Gigancik (Patagona gigas). Avibase. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).
↑ I. Heynen, P. Boesman, G.M. Kirwan: Giant Hummingbird (Patagona gigas). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-19]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-17]. (ang.).

Bibliografia

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Patagona gigas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Patagona, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-05-11] (ang.).

[ibc-3] Giant Hummingbird (Patagona gigas). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)]. (ang.).

[iucn-4] Patagona gigas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Patagoninae Bonaparte, 1853 – giganciki (wersja: 2024-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-04].

[avibase-6] D. Lepage: Gigancik (Patagona gigas). Avibase. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).

[hbwalive-7] I. Heynen, P. Boesman, G.M. Kirwan: Giant Hummingbird (Patagona gigas). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-19]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-17]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]