Gimnazjum Akademickie w Elblągu – protestancka[2] humanistyczna szkoła szczebla średniego dla chłopców funkcjonująca w Elblągu w latach 1535–1772; pierwsza szkoła średnia założona na terenie Polski[3].
Początkowo Gimnazjum mieściło się w budynku klasztornym zajmowanym uprzednio przez brygidki gdańskie[4], w 1599 roku szkoła otrzymała nowy gmach i funkcjonowała w nim aż do 1772 roku, kiedy to Elbląg dostał się pod panowanie Prus. W 1808 roku zlikwidowano na dachu szczyty facjat. Obecnie w budynku mieści się Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu[5].
Za inicjatorów utworzenia Gimnazjum uważa się burmistrza elbląskiego Jakuba Alexwangena[6] oraz Wilhelma van der Voldergrafta (Gnapheusa), który został pierwszym rektorem szkoły[7] i wprowadzał w niej edukacyjne idee Filipa Melanchtona[8]. Na przestrzeni wieków w Gimnazjum uczyli m.in. Jan Amos Komeński, Wilhelm Gnapheus, Petrus Dathenus(inne języki), Joachim Pastorius, Jan Sprengel[9], Bruno Ehrlich[10].
Najświetniejszy okres działalności szkoły przypada na pierwsze lata po założeniu oraz za czasów rektora Jana Myliusa (1598–1629), kiedy to gimnazjum zyskało rangę gimnazjum akademickiego. Natomiast w okresie Oświecenia szkoła osiągnęła najwyższy poziom naukowy i dydaktyczny[11].
W 1961 roku budynek elbląskiego Gimnazjum wpisany został na listę zabytków nieruchomych (nr rej.: 187/N z 28.12.1961)[1].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 24 [dostęp 2017-12-01] .
- ↑ Hasło: College. W: Catholic Encyclopedia. T. 4. Appleton: 1904, s. 109.
- ↑ Golz i inni, Luther and Melanchthon in the educational thought of central and eastern Europe, Münster: Lit, 1998, s. 140, ISBN 978-3-8258-3490-6, OCLC 41617459 .
- ↑ Pawlak 1972 ↓, s. 24.
- ↑ Ryszard.R. Tomczyk Ryszard.R., Bedeker elbląski., Gdańsk: Polnord--Wyd. „OSKAR”, 2000, ISBN 83-86181-47-8, OCLC 52443617 . Brak numerów stron w książce
- ↑ Pawlak 1972 ↓, s. 29.
- ↑ ElżbietaE. Paprocka ElżbietaE., Gimnazjum Elbląskie [online], historia.bibliotekaelblaska.pl, 25 lutego 2009 [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Collins i inni, Early modern Europe : issues and interpretations, Malden, MA: Blackwell, 2006, s. 42, ISBN 978-0-631-22893-6, OCLC 56422083 .
- ↑ MarianM. Pawlak MarianM., Nauczyciele Gimnazjum Elbląskiego w latach 1535–1772 (Odbitka z pracy zbiorowej „Rocznik Elbląski” tom 5), 1973 . Brak numerów stron w książce
- ↑ Z kart historii, „www.portel.pl” [dostęp 2018-02-08] (pol.).
- ↑ MarianM. Pawlak MarianM., Z dziejów świetności Gimnazjum Elbląskiego w epoce Odrodzenia i Baroku, Gdańsk: Wyd. Morskie, 1985, ISBN 83-215-7223-5, OCLC 500247404 . Brak numerów stron w książce
Bibliografia
- Marian Pawlak: Dzieje Gimnazjum Elbląskiego w latach 1535-1772. Olsztyn: Pojezierze, 1972, seria: Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego ; nr 37.
