|
Gleby inicjalneGleby inicjalne – gleby w pierwszej fazie kształtowania, o bardzo płytkim poziomie organicznym lub próchnicznym. Gleby inicjalne mogą tworzyć się na litych skałach, rumoszu, w wyniku erozji, lub akumulacji fluwialnej na dwóch rodzajach podłoża: twardym oraz sypkim. Gleby inicjalne mogą powstać zarówno ze skał bezwęglanowych jak i węglanowych. W systematyce gleb PolskiGleby inicjalne w systematyce gleb Polski z 2011 r. mają kategorię rzędu, który obejmuje 4 typy gleb:
W systematyce gleb Polski z 1989 r. gleby inicjalne nie były wydzielone w żadną kategorię. Zawierały się one w dziale I gleby litogeniczne, rzędach: gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone oraz gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju[1]. Nie zmienia to faktu, że pojęcie to funkcjonowało w odniesieniu do poszczególnych typów gleb od dawna. Morfologia i właściwości fizyczneGleby inicjalne charakteryzują się poziomem organicznym lub próchnicznym o miąższości do 10 cm, pod którym znajduje się bezpośrednio skała macierzysta[2]. Gleby inicjalne nie mają typowej barwy, gdyż zależy ona od skał otaczających, z których ta gleba powstała[2]. Najbardziej rozpowszechnionym profilem glebowym jest AC-C lub O-R (zapis ten oznacza, patrząc od powierzchni):
Właściwości chemiczneSkład chemiczny gleb inicjalnych zależy od skał otaczających, z których ta gleba powstała[3] i może być bardzo różny, ze względu na to, że mogą one powstawać zarówno ze skał bardzo kwaśnych jak i zasadowych (węglanowych, siarczanowych). Odczyn poziomu próchnicznego lub organicznego gleby jest często nieco bardziej kwaśny od skały ze względu na roślinność i obecność kwasów humusowych[4]. WystępowanieGleby inicjalne powstają głównie w górach[2] i wyżynach o urozmaiconej rzeźbie. Największy zwarty obszar gleb inicjalnych występuje na Saharze[5]. Roślinność naturalna i przydatność rolniczaGleby inicjalne skaliste lub rumoszowe w pierwszej fazie tworzenia porasta roślinność naskalna i murawowa. W dalszej fazie kształtowania zaczynają je porastać kosodrzewina oraz świerki. Rozwój roślinności powoduje, że gleby inicjalne przeobrażają się w gleby słabo ukształtowane. Przydatność gleb inicjalnych w rolnictwie zazwyczaj jest niewielka, ze względu na płytki profil oraz niewielką żyzność[2]. Przypisy
Bibliografia
|
