Gumniska (gmina)

Gumniska (od 1973 Skrzyszów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1954^[2] w województwie krakowskim (dzisiejsze woj. małopolskie). Siedzibą władz gminy były Gumniska (obecnie dzielnica Tarnowa), a następnie Tarnów.

Gmina zbiorowa Gumniska została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie tarnowskim w woj. krakowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Gumniska, Koszyce Wielkie, Łękawica, Nowodworze, Pogórska Wola, Poręba Radlna, Radlna, Rzędzin, Skrzyszów, Tarnowiec, Wola Rzędzińska, Zawada, Zbylitowska Góra i Zgłobice^[3].

15 lutego 1947 roku do gminy Gumniska przyłączono gromadę Jodłówka ad Wałki z gminy Lisia Góra^[4].

1 stycznia 1949 roku z gminy Gumniska wyłączono gromady Koszyce Wielkie, Zbylitowska Góra i Zgłobice, włączając je do gminy Mościce^[5].

1 lipca 1951 z gminy Gumniska wyłączono gromady Gumniska i Rzędzin oraz fragmenty gromad Zawada i Tarnowiec, włączając je do Tarnowa^[6].

Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina Gumniska składała się z 11 gromad: Jodłówka ad Wałki, Ładna, Łękawica, Nowodworze, Pogórska Wola, Poręba Radlna, Radlna, Skrzyszów, Tarnowiec, Wola Rzędzińska i Zawada^[7].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[8]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin, utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Skrzyszów^[9].