|
Harry Haft
Harry Haft, także: Herszel Haft[1][2] (ur. jako Hercka Haft[1][2][a] 28 lipca 1925 w Bełchatowie[1][2], zm. 3 listopada 2007 w Pembroke Pines[1][2]) – polski Żyd, w czasie II wojny światowej więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, przez krótki okres po wojnie zawodowy bokser w Niemczech, a później, w latach 1948–1949, w Stanach Zjednoczonych. ŻyciorysUrodził się 28 lipca 1925 roku w Bełchatowie jako ósme dziecko w biednej żydowskiej rodzinie[3][2]. W 1941 roku jako szesnastolatek trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, skąd, po około dwóch latach, przewieziono go do znajdującego się w Jaworznie, podległego Auschwitz-Birkenau przykopalnianego obozu Arbeitslager „NeuDachs” nr 147[3][4]. W jaworznickim obozie brał udział w brutalnych walkach na gołe pięści pomiędzy więźniami, organizowanych dla rozrywki przez SS-manów i obserwowanych przez tłumy gapiów – przede wszystkim członków personelu obozu, niekiedy też przez przyjezdnych gości[5][2]. Walki te odbywały się z udziałem sędziego i trwały do momentu, gdy jeden z uczestników nie mógł już ustać na nogach, a porażka na ringu zazwyczaj kończyła się egzekucją[3][5]. Przez kilka miesięcy z rzędu, w każdą niedzielę Haft mierzył się z trzema lub czterema przeciwnikami[5]. Wygrał wszystkie walki, których stoczył, zgodnie z podawanymi po latach przez jego syna Alana Scotta szacunkami, 76 (inne źródła podają z kolei liczbę 75 walk)[5][3]. Dzięki swej skuteczności w pojedynkach dostał od obozowych strażników przydomek „żydowska bestia”[2][3]. Podczas pobytu w obozie nawiązał kontakt z jednym ze strażników, Schneiderem, dla którego wykonywał różne prace (Schneider nazywał go „swoim osobistym robotnikiem”), a w zamian otrzymywał jedzenie, alkohol i opiekę lekarską[6]. W kwietniu 1945 roku Haft opuścił obóz w ramach ewakuacji przeprowadzonej w formie tzw. marszu śmierci[3]. Będąc już na terytorium Niemiec, uciekł z grupy więźniów z kilkoma towarzyszami w przebraniu oficera Wehrmachtu, którego wcześniej zabił, zdobywając w ten sposób mundur i broń[3][5]. Uciekinierzy, pełni strachu i głodni, ukrywali się w lesie[3]. Jak sam Haft po latach wspominał, pewnego dnia musieli zabić cywilów, u których się zatrzymali, obawiając się ewentualnej denuncjacji[3][5]. Po II wojnie światowej przez kilka miesięcy przebywał w Austrii, w obozie dla dipisów (od DP – Displaced Persons, jak określano byłych więźniów i jeńców niemieckich obozów, którzy po wojnie nie powrócili do swego kraju oraz zdani byli na pomoc aliantów m.in. w kwestii aprowizacji)[2]. Później trafił do Niemiec, gdzie przebywał w różnych obozach przejściowych[3]. W styczniu 1946 roku zwyciężył w zorganizowanych przez armię amerykańską Żydowskich Mistrzostwach Bokserskich w Monachium. Za zwycięstwo w tym turnieju otrzymał od generała Luciusa Claya brązową statuetkę Apollona[2]. W połowie 1946 roku Haft wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zamieszkał w Nowym Jorku i kontynuował karierę bokserską na poziomie zawodowym[2][7]. Swoją pierwszą zawodową walkę w USA stoczył 6 sierpnia 1948 roku z Jimmym Lettym, wygrywając przez KO. Do końca 1948 roku stoczył jeszcze 9 walk, wszystkie zakończone zwycięstwem[7]. Pierwszą porażkę zanotował 5 stycznia 1949 roku w swojej 11. walce, w której jego przeciwnikiem był rutynowany Irlandczyk Pat O’Connor[7][3]. 28 marca 1949 roku w Miami przegrał przez TKO w dziewiątej rundzie pojedynek ze znanym polskim bokserem, Henrykiem Chmielewskim[7][3]. 18 lipca 1949 roku w Providence, Haft, mając za sobą 19 zawodowych walk, skrzyżował rękawice z niepokonanym w całej karierze Rockym Marciano (bilans 49-0-0, 43 KO)[2][7]. Walka zakończyła się dla Hafta nokautem w trzeciej rundzie, w wyniku kombinacji ciosów w brzuch i szczękę[5][2]. Niedługo po niej porzucił boks[2]. Jego ostateczny bilans walk na zawodowym ringu wynosi 12-8-0, 7 KO[7]. W 1950 roku ożenił się z Miriam Wolsoniker, z którą miał trójkę dzieci: synów Alana Scotta i Martina oraz córkę Helen. Po zakończeniu kariery bokserskiej pracował jako kapelusznik w fabryce na Manhattanie, był zawodowym kierowcą, a także prowadził osiem sklepów z owocami na targu przy Washington Heights[2]. Po przejściu na emeryturę przeniósł się na Florydę, gdzie zamieszkał w Pembroke Pines[2][1]. W kwietniu 2007 roku został wprowadzony do National Jewish Sports Hall of Fame and Museum – mieszczącej się w Commack instytucji honorującej wybitnych sportowców pochodzenia żydowskiego[2][5]. Zmarł na nowotwór 3 listopada 2007 roku w Pembroke Pines[2]. Odniesienia w kulturze
UwagiPrzypisy
Linki zewnętrzne |
||||||||||||||||||||||
