Herb Gdańska

Herb Gdańska
Typ herbu	miejski
Wprowadzony	25 maja 1457
Ostatnie zmiany	1 sierpnia 1996
	Multimedia w Wikimedia Commons

Herb Gdańska – jeden z symboli miejskich Gdańska. Występuje w dwóch postaciach: herbu Miasta Gdańska i Herbu Wielkiego Miasta Gdańska (z trzymaczami i dewizą)^[1].

Wygląd i symbolika

Herb przedstawia na tarczy hiszpańskiej (z zaokrąglonym dołem), na czerwonym polu złotą koronę otwartą i dwa równoramienne srebrne krzyże w słup, niewchodzące w koronę.

Herb Wielki Miasta Gdańska posiada dodatkowo u bocznic tarczy dwa podtrzymujące ją złote lwy wspięte, zwrócone do siebie. U podstawy tarczy złota wstęga z czarno kreśloną łacińską dewizą „Nec temere, nec timide” (pol.: „Bez strachu, ale z rozwagą”, dosłownie: „Ani zuchwale, ani bojaźliwie”).

Historia

Do XIV wieku godłem używanym na pieczęciach miejskich był żaglowy statek typu koga. Wysoko nad dziobem statku widnieje siedmioramienna gwiazda. Najstarsze zachowane do dnia dzisiejszego przedstawienie tego herbu pochodzi z 1299. Na przełomie XIV i XV wieku kogę zastąpił na pieczęciach nowszy typ statku – holk^[2]. W okresie panowania zakonu krzyżackiego herbem były dwa białe (srebrne) krzyże równoramienne w słup na czerwonym polu. W XV wieku herbem były ustawione w słup dwa białe krzyże równoramienne na czerwonym polu. Lwy przy herbie pojawiły się na pieczęci wydanej w 1457.

25 maja 1457 roku został nadany miastu herb przedstawiający dwa krzyże i złotą koronę przez Kazimierza IV Jagiellończyka.

Herb Gdańska w heraldyce

Herb Gdańska w herbiarzu Johanna Siebmachera (drugi z prawej w czwartym rzędzie)

Herb Gdańska, lub godła herbu Gdańska występują w kilku szlacheckich herbach rosyjskich, m.in. hrabiów Szeremetiewów^[3], rodu Łodiginów^[4], Konownicynów^[5] i Nieplujewów^[6]. Są to prawdopodobnie udostojnienia herbów nadane za udział w walkach o Gdańsk, w 1734, 1807 i 1813. W przypadku herbu Szeremetiewów i Konownicynów herb Gdańska nawiązuje do legendarnego pochodzenia rodu od wodza jednego z pruskich plemion^[7]. Korona i krzyż kawalerski, występujące w herbie Lecha Wałęsy, nadanym z okazji odznaczenia go szwedzkim Królewskim Orderem Serafinów, mają zgodnie z intencją autora projektu, Adama Heymowskiego^[8], nawiązywać do herbu Gdańska.

Herb Gdańska występuje naturalnie w godłach, odznakach i herbach wielu gdańskich szkół, instytucji i firm, także w herbie historycznej dzielnicy miasta, dawniej osobnej miejscowości, Oliwy.

Pieczęć Miasta Gdańska

Pieczęć urzędowa Miasta Gdańska przedstawia herb Miasta Gdańska w okrągłym środkowym polu oraz napis w otoku: "Miasto Gdańsk". Średnica pieczęci to 62 milimetry.