Inspektoraty graniczne Straży Granicznej (1928–1939)

Inspektoraty graniczny Straży Granicznej – jednostki organizacyjne Straży Granicznej II Rzeczypospolitej.

Inspektoraty graniczne Straży Granicznej były jednostkami wyszkoleniowymi i administracyjnymi. Podlegały Inspektoratom okręgowym Straży Granicznej. Inspektoraty Graniczne składały się z czterech lub pięciu Komisariatów. Pas działalności obejmował odcinek graniczny od 120 do 160 kilometrów.

Na czele Inspektoratów stali Kierownicy z reguły w stopniu komisarza i nadkomisarza. Do zadań kierowników należało m.in.:

• kierowanie służbą graniczną i koordynowanie pracy podległych komisariatów,
• kontrola wykonawstwa rozkazów i zarządzeń przełożonych oraz własnych w zakresie organizacji służby,
• kontrola życia wewnętrznego i dyscypliny;
• organizacja procesu wyszkolenia ogólnowojskowego i fachowego podległego stanu osobowego;
• kierownictwo akcjami granicznymi, sięgającymi poza teren komisariatu;
• koordynacja działalności służby wywiadowczej;
• współpraca z organami administracji ogólnej na szczeblu powiatu, policją, urzędami celnymi, skarbowymi, prokuraturą itp.

Kierownik miał do pomocy Sztab Inspektoratu złożony z: 4 oficerów Straży Granicznej, 30 szeregowych Straży Granicznej oraz dwóch pracowników cywilnych co daje trzydziestu sześciu ludzi. Sztab dysponował ponadto jednym lub dwoma samochodami osobowymi, motocyklem i dwudziestoma ośmioma rowerami. Na wyposażeniu Inspektoratu Granicznego była również radiostacja o zasięgu ogólnokrajowym.

Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić termin „Inspektorat Graniczy” na „Obwód Straży Granicznej”^[1].

W tym samym roku liczba inspektoratów granicznych wynosiła 26.

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Henryk Dominiczak, Granice i ich ochrona na przestrzeni dziejów, 966-1996, Warszawa 1997
• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Mieczysław Kula, Straż Graniczna w latach 1928-1939, Warszawa 1994