|
Jan Michałowicz z Urzędowa
 Jan Michałowicz z Urzędowa (ur. ok. 1525 – 1530 w Urzędowie k. Lublina, zm. ok. 1583 w Łowiczu) – rzeźbiarz i architekt renesansowy polskiego pochodzenia, działający w czasach Zygmunta Augusta i Stefana Batorego[1] Artysta jest szczególnie znany z nagrobków, wykonywanych zgodnie ze schematem przyjętym z włoskiego warsztatu Berrecciego i budowniczych Kaplicy Zygmuntowskiej[2]. Schemat ten stosowany przez polskich rzeźbiarzy dotyczył nagrobka przyściennego, postać zmarłego leżała w uśpieniu bądź swobodnie ułożona, wsparta na jednym łokciu. W dekoracji swobodnie używał elementów włoskich, niderlandzkich i miejscowych. Jego twórczość, przesiąknięta pierwiastkami narodowymi, bywa określana jako renesans północy, a on sam uchodzi za największego rzeźbiarza renesansu pochodzenia polskiego. ŻyciorysNie jest znana jego data urodzin. Julian Pagaczewski na podstawie pierwszych dzieł artysty umiejscawia narodziny artysty w przedziale lat 1528-1535[3]. Do Krakowa przybył najprawdopodobniej ok. roku 1545. Był uczniem Gabriela Słońskiego, przypuszczalnie pobierał też nauki u Jana Marii Padovano i u Jana Ciniego – ten okres jego życia nie jest dokładnie znany. Tworzył często na zamówienie zamożnej szlachty i wysokiego duchowieństwa, jeżdżąc po całym kraju. Co najmniej od początku lat 60. tworzył w Krakowie, nie będąc jeszcze obywatelem miasta ani nie należąc do cechu – z tamtego okresu pochodzą informacje o braniu przez niego udziału w przebudowie jednej z kaplic katedralnych na Wawelu[4]. W roku 1570 został przyjęty do krakowskiego cechu muratorów i kamieniarzy, w 1571 otrzymał prawo miejskie, a od 1572 figuruje w aktach cechu jako przyjmujący uczniów i wyzwalający ich na czeladników. W 1574 r. wszedł w posiadanie domu przy ul. św. Marka, w miejscu, gdzie dziś znajduje się budynek Polskiej Akademii Nauk[5]. W swojej pracowni wykształcił m.in. swojego brata Marka i syna Aleksandra, a także Jana Białego. Około 1580 r. wyjechał z Krakowa do Łowicza, gdzie około 1583 r. umarł[6]. Śmierć nastąpiła prawdopodobnie w trakcie prac nad nagrobkiem biskupa Uchańskiego. Na epitafium rzeźbiarza w tejże łowickiej kolegiacie nazwano go „polskim Praksytelesem” (Praxiteles Polonicus). Epitafium to nie zachowało się, ale znane jest z przekazu Szymona Starowolskiego „Monumenta Sarmatarum” z 1655 roku:
Twórczość Pod jego kierunkiem wzniesiono w katedrze wawelskiej kaplice Zebrzydowskiego i Padniewskiego (nazywaną dziś Potockich). Pracował również przy przebudowie gotyckiej kamienicy z XIV w. przy ulicy Kanoniczej 18 w Krakowie. Spod jego dłuta wyszło m.in. nadproże portalu w tym budynku. Pracował ponadto przy budowie pałacu prymasowskiego w Łowiczu. Nagrobki autorstwa Jana Michałowicza:
Nagrobki te (poza nagrobkiem Urszuli Leżeńskiej) poddawano późniejszym przeróbkom i przebudowom. Przypisy
Bibliografia
|
