|
Jan Mrozowicki (1910–1972)
 Jan Klemens Mrozowicki (ur. 15 marca 1910 w Korabnikach, zm. 1 maja 1972 w Gdyni) – polski kapitan żeglugi wielkiej, literat. ŻyciorysUrodził się 15 marca 1910 roku w Korabnikach, majątku rodziców[2], jako najstarszy syn Adama Kazimierza, ziemianina i Zofii Janiny Żelskiej z Husiatyna[2][3]. Po I wojnie światowej, w której w 1914 roku poległ jego ojciec, porucznik rezerwy artylerii armii austriackiej, matka sprzedała Korabniki[4]. Następnie przebywał z matką i braćmi w: Krakowie, Oksywiu k/Gdyni i Rabce. Ukończył Korpus Kadetów nr 1 we Lwowie, uzyskując maturę w 1929 roku[5][6], po której został podchorążym w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, następnie studiował w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni, którą ukończył w 1934 roku, uzyskując dyplom porucznika żeglugi małej[7]. W 1939 roku został porucznikiem żeglugi wielkiej[8][9]. Podjął początkowo pracę w Urzędzie Morskim w Gdyni, a następnie został oficerem kompanii żeglugowej Gdynia–Ameryka Linie Żeglugowe, gdzie między innymi był oficerem transatlantyku SS Pułaski. Parał się w tym czasie również publicystyką, publikując artykuły m.in. w: „Latarni Morskiej”, poświęcone konieczności aktywizacji kapitału w żegludze[10][11] i „Ilustrowanym Magazynie Tygodniowym AS”[12]. Uczestniczył w II wojnie światowej na morzu pod polską banderą i pod dowództwem Admiralicji brytyjskiej, jako II, a następnie I oficer marynarki handlowej polskich statków, które pełniły funkcje transportowców wojennych: SS „Cieszyn”, SS „Lublin”, MS „Morska Wola”, SS „Białystok” oraz SS „Tobruk” i MS „Sobieski”. Wybuch wojny 1 września 1939 roku zastał go w Antwerpii, na stanowisku II oficera, na pokładzie statku SS „Cieszyn”. Po klęsce Francji jego statek 22 czerwca 1940 znalazł się w porcie Kaolack na rzece Saloum w Senegalu w ówczesnej Francuskiej Afryce Zachodniej i w następnym tygodniu został internowany przez rząd Vichy. W nocy 9 lipca 1940 roku SS „Cieszyn”, razem ze statkiem SS „Śląsk”, który był również internowany w Kaolacku, dokonał brawurowej ucieczki pod ogniem artylerii francuskiej, podczas której Mrozowicki się odznaczył. 20 marca 1941 roku w kanale La Manche nieopodal Falmouth „Cieszyn” został zaatakowany przez dwa samoloty niemieckie i zatopiony. Mrozowicki został wówczas ranny, ale zdołał się uratować. Po rekonwalescencji został zaokrętowany na SS „Lublin”. W 1942 roku uzyskał dyplom kapitana żeglugi wielkiej i w tymże roku rozpoczął służbę na statku MS „Morska Wola”, który pełnił służbę w konwojach atlantyckich. Za udział w tych konwojach został odznaczony przez władze brytyjskie Atlantic Star. W połowie 1943 roku został zaokrętowany w Londynie, jako I oficer, na nowo nabyty przez armatora Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe, statek SS „Białystok”, który wziął udział we wrześniu 1943 roku w wyzwoleniu Włoch, za co został odznaczony Italy Star. Następnie pływał jako starszy oficer na MS „Sobieski”, który po lądowaniu wojsk alianckich w Normandii przez 6 miesięcy przewoził oddziały bojowe z Anglii do Francji i na nim pływał do końca wojny. Za swój udział w wojnie na morzu został odznaczony przez emigracyjne władze polskie czterokrotnie Medalem Morskim Polskiej Marynarki Handlowej oraz przez władze brytyjskie: War Medal 1939–1945 i 1939–1945 Star[2][13][14][15]. Po zakończeniu wojny powrócił do kraju i wziął udział w odtwarzaniu floty handlowej. W kwietniu 1946 roku został delegowany w charakterze starszego oficera na MS „Batory”. Następnie kolejno dowodził ponad dwudziestoma polskimi statkami, armatorów: Żegluga Polska Line, przemianowana w 1951 roku na Polską Żeglugę Morską, Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe przemianowane w 1951 roku na Polskie Linie Oceaniczne oraz Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe Chipolbrok[2]. W 1952 roku będąc dowódcą statku SS Tobruk przeprowadził w ciężkim sztormie na łowiskach Morza Grenlandzkiego w rejonie wyspy Jan Mayen akcję ratowniczą załóg dwóch norweskich oraz jednego z czterech zatopionych wówczas radzieckich trawlerów[16]. Od wczesnej młodości parał się literaturą, opublikował szereg wspomnień, opowiadań i artykułów poświęconych głównie problematyce morskiej, m.in.: w „Orlętach: czasopiśmie młodzieży Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie”, 1928, „Świcie. Miesięczniku Ilustrowanym Związku Kresowej Młodzieży Polskiej”, Lwów, 1931. W latach 1941–1946 opublikował w wydawnictwie londyńskim „Polska na Morzach”, m.in. artykuły „Monsieur Basse-Balla” (R. I i II, 1941-42 nr 1 i 2.), „Morska Zjawa zostaje commodorem” (R. VI, 1946 nr 30.) Za książkę „Konwój w nieznane”, wydaną w Gdańsku w 1969 roku, w 1970 roku dostał nagrodę literacką im. Józefa Conrada[17]. Zmarł 1 maja 1972 roku w Gdyni i został pochowany na cmentarzu Witomińskim tamże[2] (kwatera 56-16-61_2)[18].  RodzinaW 1947 roku poślubił wdowę po swoim młodszym bracie, Józefie Michale, Annę[2][4]. Jego żona w czasie II wojny światowej była członkiem Armii Krajowej, podczas powstania warszawskiego była sanitariuszką w Zgrupowaniu Żubr II Obwodu na Żoliborzu, po upadku powstania została wywieziona przez Niemców na roboty przymusowe do Austrii, gdzie pracowała w fabryce Rich. Klinger A.G. w Wien-Gumpoldkirchen przy produkcji uszczelek dla przemysłu lotniczego[19]. Po wyzwoleniu do 1947 roku była kierowniczką Domu Dziecka Polskiego Czerwonego Krzyża im. Powstańców Warszawskich w Solicach Zdroju, po ślubie z Mrozowickim zamieszkała w Gdyni i poświęciła się pracy społecznej, m.in. w Lidze Kobiet i Związku Zawodowym Marynarzy oraz była organizatorką wielu przedsięwzięć charytatywnych na terenie Sopotu, gdzie zamieszkała po owdowieniu. Zmarła 22 sierpnia 2008 roku w Gdańsku[2]. Pozostawił trzech synów: Krzysztofa Andrzeja, Jerzego Adama oraz Michała Piotra[19]. Twórczość
Odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||
