Język ujgurski

ئۇيغۇرچە uyghurche

Obszar	Kazachstan, Chiny (Sinciang)
Liczba mówiących	10,4 mln[1]
Pismo/alfabet	arabskie, cyrylica, łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki ałtajskie (?) Języki tureckie Języki wschodniotureckie Język ujgurski
Status oficjalny
język urzędowy	Sinciang (Chiny)
Ethnologue	2 prowincjonalny↗
Kody języka
ISO 639-1	ug
ISO 639-2	uig
ISO 639-3	uig
IETF	ug
Glottolog	uigh1240
Ethnologue	uig
GOST 7.75–97	уйг 715
WALS	uyg
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku ujgurskim Słownik języka ujgurskiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język ujgurski (zwany też językiem nowoujgurskim) – język z rodziny języków tureckich używany przez 10,4 mln Ujgurów, głównie w Regionie Autonomicznym Sinciang w zachodnich Chinach, a także w południowo-wschodnim Kazachstanie. W Regionie Autonomicznym Sinciang ma status języka urzędowego. Do zapisu języka ujgurskiego używa się obecnie pisma arabskiego w redakcji perskiej, przy czym samogłoski obowiązkowo oznacza się specjalnymi znakami diakrytycznymi.

Do XVIII w. zapisywany był pismem ujgurskim^[2], abdżadem zapisywanym pionowo^[3]. W krajach byłego ZSRR spotykany jest zapis cyrylicki, a w Turcji używa się zapisu łacińskiego, wzorowanego na ortografii tureckiej^[2].

Podobnie jak w wielu innych językach tureckich, w języku ujgurskim występuje harmonia wokaliczna. Jest to też język aglutynacyjny, nie ma w nim klas rzeczownika ani rodzaju gramatycznego, a szyk zdania przybiera postać SOV.

Jest blisko spokrewniony z językiem uzbeckim^[2].

 Osobny artykuł: Cyrylica ujgurska.

Projekt alfabetu ujgurskiego opartego na cyrylicy sporządził A.Sz. Szamiewoj w 1946 r., a 4 lutego 1947 r. projekt ten zatwierdziło Prezydium Rady Najwyższej Kazachskiej SRR. W skład alfabetu weszły 33 litery rosyjskiego alfabetu, a także 8 dodatkowych (Қ қ, Ң ң, Ғ ғ, Ү ү, Җ җ, Ө ө, Ә ә, Һ һ), które umiejscowiono na końcu alfabetu po literze Я я. W 1960 r. kolejność liter w alfabecie została zmieniona i przyjął on następującą postać^[4]:

Ujgurzy zamieszkujący w Chinach do zapisu języka ujgurskiego wykorzystują następujący alfabet oparty na arabskim^[5]:

Zobacz galerię związaną z tematem: Język ujgurski

• KaganK. Arik KaganK., Central, Western, and Northern Asian Languages, [w:] PeterP. Austin (red.), One Thousand Languages: Living, Endangered, and Lost, Berkeley–Los Angeles: University of California Press, 2008, s. 136–153, ISBN 978-0-520-25560-9  (ang.).