|
Kanał Ślesiński
Kanał Ślesiński[1], również znany jako Kanał Warta–Gopło – kanał wodny o długości 32 km[2], łączący Wartę z Gopłem. Początkowy odcinek śródlądowej drogi wodnej Warta – Kanał Bydgoski. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych[3], został zakwalifikowany do II klasy dróg wodnych, czyli jest dostępny dla barek o nośności 500 t[2]. W górnej części, na wysokości wsi Koszewo łączy się z Notecią. HistoriaJuż w latach 1923–1927 przygotowano projekt budowy kanału Warta–Gopło[4]. Miał on być przedłużeniem kanału Górnonoteckiego, którego budowę rozpoczęto w 1878 roku. Kończył się on na jeziorze Gopło ponieważ było ono przedzielone granicą niemiecko–rosyjską i nie można było doprowadzić go do Warty pod Koninem[5]. Nadzorujące jego przeprowadzenie Biuro Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji zleciło firmie J. Przeździecki z Warszawy wykonanie dodatkowych odwiertów, aby zbadać podłoże w miejscach budowy śluz. Przeprowadzono również badania jakości wody, a Instytut Hydrograficzny pomiary na podstawie których opracowano plan gospodarki wodnej na jeziorach. Na terenie śluz wykonano po 4–6 odwiertów na głębokość 20 metrów. Dokonano zmian w projekcie z lat 20. przyjmując za początek kanału Morzysław i ominięto płytkie jezioro Mielno ponieważ odwierty wykazały, że poziom szlamu na jego terenie wynosi 18 metrów[4]. Koszt budowy miał wynieść 5 800 000 złotych[6]. W 1937 roku Ministerstwo Skarbu rozpisało przetarg na budowę kanału Warta – Gopło – Wisła i rozpoczęto starania celem wywłaszczenia gruntów, przez które prowadzić będzie kanał. Przetarg na wykonanie robót ziemnych, ubezpieczenie skarp i wykonanie przepustów wygrała firma Ackermans i van Haaren, na budowę śluzy w Morzysławiu firma Inż. Leszek Muszyński, a śluzy Pątnowskiej firma K. Rudzki i S-ka[7]. Przetarg na opracowanie inżynierii lądowej i wodnej wygrał Zakład Przemysłu Mechanicznego Lilpop, Rau i Loewenstein ulokowany przy ul. Bema 65 w Warszawie. Opracowanie inżynierii lądowej kanału Warta-Gopło powierzono młodemu konstruktorowi przedsiębiorstwa, inż. Zygmuntowi Korzeniowskiemu, urodzonemu w Golinie nad Wartą. Zygmunt Korzeniowski zaprojektował mosty, tamę wodną na rzece Warcie w Działoszynie, śluzy wodne oraz nadzorował budowę kanału aż do czasu jego ukończenia w 1949 roku. Przed wojną zostały wykonane prace ziemne na ponad 8-kilometrowym odcinku między Wartą i Jeziorem Pątnowskim. Zbudowano także dwie śluzy w Morzysławiu i Pątnowie. Zgodnie z umową pomiędzy Ministerstwem Komunikacji, a firmą Ackermans i van Haaren przewidziano wykonanie robót ziemnych łopatami do 20 cm poniżej poziomu wód gruntowych. W 1937 roku od czerwca do sierpnia zatrudniono przy ich wykonaniu ponad 1000 osób bezrobotnych zarówno miejscowych jak i zamiejscowych. Około 450 osób zamieszkało w specjalnym obozie, a koszty mieszkania i wyżywienia nie były odliczane od ich pensji. W 1937 roku wykonano większość prac ręcznych, a pogłębianie maszynami przewidziano na wiosnę 1938 roku, gdy teren będzie zamarznięty[7]. Prace utrudniał wysoki poziom wód gruntowych[8]. Podczas wojny prace zostały przerwane. Niemcom nie udało się ich wznowić, ponieważ powódź wiosną 1940 roku zniszczyła wały. Po wojnie dokończono prace. Zbudowano pozostałe śluzy i brakujące odcinki kanału. Otwarcie kanału nastąpiło w listopadzie 1949 roku[2][9]. OpisDługość kanału wynosi 32 km, w tym 18,7 km odcinków przekopanych. Kanał składa się z trzech odcinków: – kanału sztucznego o długości 8,5 km, od Warty do Jeziora Pątnowskiego. Funkcjonują tu dwie śluzy komorowe – Morzysław i Pątnów[2] – ciągu naturalnych jezior o długości 15,7 km (jeziora Pątnowskie, Wąsosko-Mikorzyńskie, Ślesińskie) oraz Jeziora Czarnego połączonego z Jeziorem Ślesińskim przekopem o długości 1,8 km[2] – kanału sztucznego o długości 7,8 km prowadzącego od Jeziora Czarnego do Jeziora Gopło;. Pracują tu dwie śluzy komorowe – Gawrony i Koszewo[2] ZarządzanieDrogą wodną Kanału zarządza Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, a żeglugą śródlądową na kanale – Inspektorat Żeglugi Śródlądowej w Bydgoszczy[2]. Remont kanałuW latach 2011–2013 zrealizowano projekt Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00 poprzez remont śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłęb. udrożnieniowe współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W jego ramach przeprowadzono remont 4 śluz: Morzysław, Pątnów, Gawrony i Koszewo oraz jazu Gawrony. Remont przeszedł również sam Kanał, który w wielu miejscach został pogłębiony i udrożniony. Realizację nadzorował Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu[9]. W 2017 roku przeprowadzono prace konserwacyjne na wlocie do Kanału Ślesińskiego od połączenia z rzeką Wartą do śluzy w Morzysławiu. Celem ich było usunięcie osadów, aby zachować głębokość tranzytową na szerokości 30 m wymaganą dla II klasy rzek żeglownych[10]. Zamulenie Kanału jest związane z działalnością Kopalni Węgla Brunatnego w Koninie. W odprowadzanej do Noteci wodzie znajdują się znaczne ilości rumowiska, które osadza się w miejscu ujścia rzeki do kanału Ślesińskiego. Kopalnia została zobowiązana do partycypacji w kosztach usuwania powstałego stożka nasypowego[11]. Przebieg kanałuJezioraŚluzyMiejscowościZobacz teżPrzypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
