Kara mutylacyjna (mutylacja z łac.mutilatio) – hańbiąca kara cielesna polegająca na pozbawianiu skazanego poszczególnych części ciała, popularna w średniowieczu, znana już w starożytności[1]. Stosowano ją wobec przestępców z niższych stanów jako karę odzwierciedlającą. Dokonywano na przykład obcięcia kończyn, nosa, uszu, piersi, oślepienia (wydarcia oczu), wyrwania języka. Statuty Kazimierza Wielkiego wymieniały: obcięcie ucha (szelmowanie), przekłucie lub ucięcie ręki i napiętnowanie gorącym żelazem.
Rodzajem kar mutylacyjnych były kary na skórze (np. piętnowanie czy obcięcie ucha, od którego pochodzi powiedzenie szelma bez ucha).
