Karol Sabath

Karol Sabath
	; Karol Sabath w sierpniu 2006 roku.
Data i miejsce urodzenia	24 sierpnia 1963 ; Katowice
Data i miejsce śmierci	10 października 2007 ; Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz w Katowicach-Bogucicach
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Śląski w Katowicach
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Sabath (ur. 24 sierpnia 1963 w Katowicach, zm. 10 października 2007 w Warszawie^[1]) – polski biolog, paleontolog, popularyzator nauki (zwłaszcza biologii ewolucyjnej i paleontologii), jeden z najbardziej aktywnych w Polsce krytyków kreacjonizmu i hipotezy inteligentnego projektu; paleoartysta. Badał głównie dinozaury i ich jaja.

Życiorys

Ukończył biologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w 1986 roku. Od tego samego roku pracował w Instytucie Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego PAN, w tym w Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie, a od 2001 także w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Był członkiem Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN, a także Society of Vertebrate Paleontology^[2]^[3].

Autor i współautor, redaktor, konsultant i tłumacz wielu książek z dziedziny paleontologii^[4], stały współpracownik „Wiedzy i Życia”, współtwórca serwisów www.ewolucja.org, www.paleontologia.pl, www.dinozaury.com. Był jednym z redaktorów „Acta Palaeontologica Polonica”^[2].

Do jego ważniejszych osiągnięć naukowych należą prace na temat identyfikacji jaj dinozaurów na podstawie ultrastruktury ich skorupy, a także ustalenie, że jedne z największych drapieżnych dinozaurów świata, tarbozaur i tyranozaur nie były ze sobą blisko spokrewnione oraz że tarbozaur nie jest gatunkiem rodzaju Tyrannosaurus^[5].

Naukowiec zmarł wskutek niezidentyfikowanej choroby^[6]. Został pochowany na cmentarzu w Katowicach-Bogucicach, ul. Wróblewskiego^[1].

Imieniem Karola Sabatha nazwano Muzeum Ziemi na terenie JuraParku w Solcu Kujawskim. Dedykowano mu także pierwszy numer „Rocznika Muzeum Ewolucji” (nr 1/2009, ISSN 1689-8540) i poświęcono wystawę w Muzeum Ewolucji w r. 2008 pt. Karol Sabath: W pierwszą rocznicę śmierci^[7]. Polskie Stowarzyszenie Dziennikarzy Naukowych prowadzi także konkurs im. Karola Sabatha na najlepszy polskojęzyczny artykuł prasowy o tematyce popularnonaukowej^[8]. Na jego cześć nazwany został eoceński chrząszcz Euroleptochromus sabathi^[9] oraz późnokredowy ootakson Styloolithus sabathi (skamieniałe, prawdopodobnie ptasie jaja odkryte w osadach mongolskich formacji Dżadochta i Barun Goyot)^[10].

Ważniejsze publikacje

Naukowe

K.K. Sabath K.K., Upper Cretaceous amniotic eggs from the Gobi Desert, „Acta Palaeontologica Polonica”, 36 (2), 1991, s. 151–192 [dostęp 2018-02-26] .
K. Mikhailov, K. Sabath, S. Kurzanov: Eggs and nests from the Cretaceous of Mongolia. W: Dinosaur Eggs and Babies. K. Carpenter, K.F. Hirsch, J.R. Horner (red.). Cambridge: Cambridge University Press, 1994, s. 88–115. ISBN 978-0-521-56723-7.
G.G. Gierlinski G.G., K.K. Sabath K.K., A probable stegosaurian track from the Late Jurassic of Poland, „Acta Palaeontologica Polonica”, 47 (3), 2002, s. 561–564 [dostęp 2018-02-26] .
J.H.J.H. Hurum J.H.J.H., K.K. Sabath K.K., Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of ''Tarbosaurus bataar'' and ''Tyrannosaurus rex'' compared, „Acta Palaeontologica Polonica”, 48 (2), 2003, s. 161–190 [dostęp 2018-02-26] .
P.J.P.J. Currie P.J.P.J., J.H.J.H. Hurum J.H.J.H., K.K. Sabath K.K., Skull structure and evolution in tyrannosaurid phylogeny, „Acta Palaeontologica Polonica”, 48 (2), 2003, s. 227–234 [dostęp 2018-02-26] .

Podręczniki i popularnonaukowe

K. Sabath, 1995: Ad ovum. W: Gierliński G.: Śladami polskich dinozaurów. Polska Oficyna Wydawnicza. str. 69–79. (rozdział autorstwa K. Sabatha omawia jaja dinozaurów)
Jacek Balerstet, Karol Sabath, 2004. Podstawy ewolucjonizmu. Wyd. Operon.
Część rozdziałów, opracowanie, ilustracje w książce: Adam Urbanek, 2007: Jedno istnieje tylko zwierzę... Wyd. Muzeum i Instytut Zoologii PAN. ISBN 978-83-88147-08-1^[11]

Przypisy

↑ ^a ^b Katarzyna A. Kaszycka: Karol Sabath (1963 – 2007). www.anthro.amu.edu.pl. [dostęp 2013-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-11)]. (pol.).
↑ ^a ^b ZofiaZ. Kielan-Jaworowska ZofiaZ., In memoriam, „Acta Palaeontologica Polonica”, 52 (4), 2007, s. 828–829 (ang.).
↑ Karol Sabath. ewolucja.org. [dostęp 2017-11-28].
↑ Sabath, Karol (1963–2007). Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2014-01-11].
↑ Jørn H.J.H. Hurum Jørn H.J.H., KarolK. Sabath KarolK., Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of ''Tarbosaurus bataar'' and ''Tyrannosaurus rex'' compared, „Acta Palaeontologica Polonica”, 48 (2), 2003, s. 161–190 (ang.).
↑ Karol Sabath – pożegnanie. polskieradio.pl. [dostęp 2015-03-28]. (pol.).
↑ „Rocznik Muzeum Ewolucji” nr 1/2009, ISSN 1689-8540, s. 51–59.
↑ Strona konkursu. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-06)].
↑ Paweł Jałoszyński. Description of Euroleptochromus gen.n. (Coleoptera, Staphylinidae, Scydmaeninae) from Baltic amber, with discussion of biogeography and mouthpart evolution within Clidicini. „Systematic Entomology”. 37 (2), s. 346–359, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2012.00623.x. (ang.).
↑ David J.D.J. Varricchio David J.D.J., Daniel E.D.E. Barta Daniel E.D.E., Revisiting Sabath's „Larger Avian Eggs” from the Gobi Cretaceous, „Acta Palaeontologica Polonica”, 60 (1), 2015, s. 11–25, DOI: 10.4202/app.00085.2014 (ang.).
↑ Jedno istnieje tylko zwierzę.... Opis bibliograficzny – Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2014-01-11].

Linki zewnętrzne

[anthro.amu.edu.pl-1] Katarzyna A. Kaszycka: Karol Sabath (1963 – 2007). www.anthro.amu.edu.pl. [dostęp 2013-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-11)]. (pol.).

[APP-2] ZofiaZ. Kielan-Jaworowska ZofiaZ., In memoriam, „Acta Palaeontologica Polonica”, 52 (4), 2007, s. 828–829 (ang.).

[ewolucja-3] Karol Sabath. ewolucja.org. [dostęp 2017-11-28].

[KatBN-4] Sabath, Karol (1963–2007). Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2014-01-11].

[5] Jørn H.J.H. Hurum Jørn H.J.H., KarolK. Sabath KarolK., Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of ''Tarbosaurus bataar'' and ''Tyrannosaurus rex'' compared, „Acta Palaeontologica Polonica”, 48 (2), 2003, s. 161–190 (ang.).

[6] Karol Sabath – pożegnanie. polskieradio.pl. [dostęp 2015-03-28]. (pol.).

[7] „Rocznik Muzeum Ewolucji” nr 1/2009, ISSN 1689-8540, s. 51–59.

[8] Strona konkursu. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-06)].

[9] Paweł Jałoszyński. Description of Euroleptochromus gen.n. (Coleoptera, Staphylinidae, Scydmaeninae) from Baltic amber, with discussion of biogeography and mouthpart evolution within Clidicini. „Systematic Entomology”. 37 (2), s. 346–359, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2012.00623.x. (ang.).

[10] David J.D.J. Varricchio David J.D.J., Daniel E.D.E. Barta Daniel E.D.E., Revisiting Sabath's „Larger Avian Eggs” from the Gobi Cretaceous, „Acta Palaeontologica Polonica”, 60 (1), 2015, s. 11–25, DOI: 10.4202/app.00085.2014 (ang.).

[bn-11] Jedno istnieje tylko zwierzę.... Opis bibliograficzny – Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2014-01-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]