Klasztor w Ardenicy
Klasztor w Ardenicy (alb. Manastiri Lindja e Hyjlindëses Mari[1], gr. Ιερά Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Αρδευούσης – monaster Narodzenia Matki Bożej) – prawosławny klasztor w pobliżu wsi Ardenica, gmina Kolonjë, okręg Lushnja, w Albanii. Klasztor składa się z cerkwi Matki Bożej, kaplicy Świętej Trójcy, budynków mieszkalnych, piekarni, olejarni, stajni, bramy wejściowej znajdującej się w XIII-wiecznym murze. 24-metrową wieżę z dzwonnicą dobudowano w 1925[2]. Na przestrzeni dziejów klasztor był odwiedzany przez pielgrzymów, chrześcijan i muzułmanów, z powodu cudownego źródła[3]. HistoriaMonaster został zbudowany w 1282 na polecenie cesarza bizantyjskiego Andronika II Paleologa jako wotum za zwycięstwo nad wojskami Królestwa Sycylii w oblężeniu Berat. Wzniesiono go na górze na poziomie 237 m n.p.m. w pobliżu głównego szlaku handlowego Via Egnatia z Durrësu (Dyrrachium) w Albanii do Bizancjum[2]. Klasztor dobudowano do starszej kaplicy Świętej Trójcy, istnieje hipoteza, że na miejscu tym wcześniej znajdowała się pogańska świątynia Artemidy (stąd pochodzi nazwa wsi Ardenica)[4]. Znaczenie klasztoru było bardzo duże. 21 kwietnia 1451 stał się miejscem ślubu bohatera narodowego Albanii Skanderbega z Doniką Muzaka, córką Gjergja Arianiti[4][3]. W 1743 arcybiskup Beratu Metody, pochodzący z oddalonej o kilka kilometrów od Ardenicy wsi Bubullimë, rozpoczął odbudowę i odnowienie klasztoru. Z tamtego okresu zachowały się m.in. freski namalowane przez braci Kostandina i Athanasa Zografi z Korczy, którzy później wykonywali podobne prace w innych świątyniach prawosławnych w Moskopole m.in. cerkiew św. Mikołaja czy cerkiew św. Atanazego. Najsłynniejszym jest fresk przedstawiający Siedmiu Świętych Mężów pochodzący z 1744. Jest to najstarsze przedstawienie tego typu[5]. Na jednym z fresków jest przedstawiony Jan Kukuzelis, święty urodzony w XIII w. w Durrës. Od 1780 w klasztorze rozpoczęła działalność szkoła teologiczna. Przygotowywała mężczyzn do wstąpienia do stanu duchowego, uczono w niej Biblii, liturgii oraz języka greckiego. W 1817 przy klasztorze otworzono gimnazjum[1]. Imponująca, składająca się z ponad 32 tysięcy woluminów klasztorna biblioteka uległa w zasadzie całkowitemu zniszczeniu w czasie pożaru w 1932. Po ogłoszeniu w 1967 przez Envera Hodżę „Rewolucji Ideologicznej i Kulturalnej” i zadeklarowaniu, iż Albania stała się pierwszym na świecie państwem ateistycznym, rozpoczęły się represje wobec wszystkich wspólnot religijnych i Kościołów w Albanii. Obiekty sakralne przejęło państwo, większość z nich zostało zdewastowanych, a nawet zburzonych. Klasztor w Ardenicy został przejęty w 1969. Budynki klasztoru niszczały do 1988, kiedy to przeprowadzono częściowe prace konserwatorskie, ze względu na znaczenie historyczne obiektu. Klasztor został odzyskany w 1992 przez Autokefaliczny Prawosławny Kościół Albanii. W 1948 obiekt został wpisany na listę religijnych zabytków kulturowych Albanii (Objekte fetare me statusin Monument Kulture)[6]. Przypisy
|