|
Kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu
 Kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu – kolegiata w Kaliszu, na Zawodziu, romańska, wzniesiona po 1145 z fundacji Mieszka III Starego, spalona w 1233, odbudowana; zniszczona w 1331 w czasie najazdu krzyżackiego, popadła w ruinę; miejsce pochówku władców Polski. Pozostałości kolegiaty odnalazł w 1903 Włodzimierz Demetrykiewicz, odsłonił w 1958 Krzysztof Dąbrowski[1], w 1964 wpisano je do rejestru zabytków, w 2007 zrekonstruowano przyziemie[2]. W kolegiacie św. Pawła Apostoła zostali pochowani:
HistoriaKolegiata została wzniesiona po 1145[3] w miejscu wcześniejszego jednonawowego kościoła drewnianego[4], częściowo posadowiona na fundamentach wcześniejszej kamiennej budowli przedromańskiej, wzniesionej w technice płytkowej przed I poł. XI w.[5], która prawdopodobnie była katedrą dawnej diecezji kaliskiej, wzmiankowanej w Dialogu o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego, erygowanej w 1075 przez Grzegorza VII, zniesionej w 1124 i włączonej do archidiecezji gnieźnieńskiej[6][7]. W czasie wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 1983–1992, wewnątrz ławy fundamentowej kolegiaty romańskiej odsłonięto fundamenty jeszcze wcześniejszego kościoła drewnianego, o konstrukcji wieńcowej, datowanego na przełom X i XI w. Kościół ten, nazwany kościołem św. Wojciecha, był jednym z dwóch (obok najwcześniejszej fazy kościoła św. Wojciecha w Krakowie) najstarszych kościołów drewnianych na ziemiach polskich[8]. W kolegiacie zostali pochowani w 1202 zwierzchni książę Polski Mieszko III Stary oraz jego zmarły 9 lat wcześniej syn Mieszko Młodszy[9]. Nagrobki obu władców odnaleziono podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 1958–1963[10]. W kolegiacie konsekrowano biskupów wrocławskich i płockich[11][12]. Kościół zburzono zapewne podczas najazdu księcia śląskiego Henryka Brodatego w 1233. W następnych stuleciach odzyskiwano z niego materiał budowlany. W czasie przeprowadzonych w latach 1958–1963 wykopalisk pod kierownictwem dra Krzysztofa Dąbrowskiego odkryto nagrobki książąt oraz drewniany pozłacany krzyż procesyjny. Jednonawowa kolegiata posiadała wieżę, emporę, nawę i prezbiterium z absydą, w oknach wprawione były witraże[13]. W 2008 otwarto rezerwat archeologiczny Kalisz-Zawodzie (Kaliski Gród Piastów)[14], na którego terenie znajdują się pozostałości kolegiaty. Wcześniej zrekonstruowano przyziemie świątyni (w skali 1:1). 25 stycznia 2007 w miejscu książęcej krypty grobowej zebrano ziemię i złożono w urnach w kościele św. Wojciecha w Kaliszu i opactwie cystersów w Lądzie[15]. Zobacz też
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
