Koncert skrzypcowy Beethovena

Koncert skrzypcowy D-dur op. 61 Ludwiga van Beethovena – jedyny, zachowany w całości, koncert na skrzypce solo Ludwiga van Beethovena. Koncert jest uważany za jeden z najwspanialszych przykładów gatunku.

Historia

Wiele lat wcześniej Ludwig van Beethoven skomponował Koncert skrzypcowy C-dur WoO 5 (1790/1792), z którego zachowały się tylko fragmenty^[1].

Koncert skrzypcowy D-dur op. 61 został skomponowany przez Beethovena w 1806 dla Franza Clementa^[2], skrzypka i dyrygenta orkiestry „Theater an der Wien” i jemu też został pierwotnie dedykowany. Premiera odbyła się 23 grudnia 1806 w „Theater an der Wien”.

Koncert nie wzbudził entuzjazmu zarówno wśród krytyki oraz publiczności^[3]. Przyczyną niepowodzenia była z pewnością opieszałość kompozytora, który nanosił poprawki na partyturę do ostatniej chwili. Według relacji ucznia Beethovena, Carla Czernego, koncert został ukończony na dwa dni przed premierą^[4]. Clement wykonał zatem swoją partię niemal a vista. Na rękopisie widnieje napis Concerto par Clemenza pour Clement primo Violino e direttore al theatro vienna^[5].

Po niepowodzeniu premierowego wykonania koncertu oraz po namowach Muzio Clementiego, Beethoven w 1807 dokonał jego transkrypcji na fortepian i orkiestrę. Beethoven napisał jeszcze kilka kadencji do koncertu w wersji na fortepian i orkiestrę w 1809.

Obydwie wersje koncertu zostały wydane drukiem w sierpniu 1808 w Wiedniu przez Bureau des Arts et d’Industrie. Beethoven dedykował Koncert skrzypcowy swojemu przyjacielowi Stephanowi Breuningowi, natomiast wersję fortepianową dedykował jego żonie – Julie von Breuning.

Części utworu

Koncert składa się z trzech części:

Allegro ma non troppo (D-dur)
Larghetto (G-dur)
Rondo. Allegro (D-dur)

Obsada orkiestry

skrzypce solo
flet
2 oboje
2 klarnety
2 fagoty
2 rogi
2 trąbki
kotły
sekcja smyczkowa

Koncert skrzypcowy D-dur Ludwiga van Beethovena obok Koncertu skrzypcowego D-dur Johannesa Brahmsa, Koncertu skrzypcowego D-dur Piotra Czajkowskiego oraz Koncertu skrzypcowego e-moll Feliksa Mendelssohna należy do najczęściej wykonywanych koncertów skrzypcowych.

Przypisy

↑ Zachowały się fragmenty części I Allegro con brio; koncert dedykowany Gerhardowi von Breuningowi.
↑ George R. Marek – Beethoven, PIW, Warszawa, 1997, s.142.
↑ Chylinska T., Haraschin S., Schaeffer B. Przewodnik Koncertowy, PWM, Kraków, 1991, s. 91.
↑ Anthony Burton, książeczka do nagrania płytowego Beethoven Complete Concertos 2, Philips, 1994, s.6.
↑ George R. Marek – Beethoven, PIW, Warszawa, 1997, s. 400.

Bibliografia

Chylińska T., Haraschin S., Schaeffer B. Przewodnik Koncertowy, PWM, Kraków, 1991, późn. [w:] Chylińska T., Haraschin S., Schaeffer B. Przewodnik po muzyce koncertowej tom I A-Ł, PWM, Kraków, 2007.
George R. Marek – Beethoven, PIW, Warszawa, 1997.

Linki zewnętrzne

[1] Zachowały się fragmenty części I Allegro con brio; koncert dedykowany Gerhardowi von Breuningowi.

[2] George R. Marek – Beethoven, PIW, Warszawa, 1997, s.142.

[3] Chylinska T., Haraschin S., Schaeffer B. Przewodnik Koncertowy, PWM, Kraków, 1991, s. 91.

[4] Anthony Burton, książeczka do nagrania płytowego Beethoven Complete Concertos 2, Philips, 1994, s.6.

[5] George R. Marek – Beethoven, PIW, Warszawa, 1997, s. 400.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]