|
Konstanty Romanow (1827–1892)
Konstanty Mikołajewicz Romanow (ros. Константин Николаевич Романов – Konstantin Nikołajewicz Romanow; ur. 9 września?/21 września 1827 w Petersburgu, zm. 13 stycznia?/25 stycznia 1892 w Pawłowsku) – wielki książę Rosji, generał i namiestnik Królestwa Polskiego, prezes Rady Stanu Królestwa Kongresowego[1], admirał floty. ŻyciorysDrugi syn Mikołaja I – cesarza Rosji, króla Polski i wielkiego księcia Finlandii, i Aleksandry Fiodorowny (córki Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna, króla Prus, i Luizy Pruskiej), brat cara Aleksandra II. Od piątego roku życia pozostawał pod opieką admirała Fiodora Litkego. Od dziecka został przeznaczony do marynarki wojennej. Wkrótce nauczył się żeglować i został najmłodszym żeglarzem, który opłynął glob ziemski. Pomimo iż posiadał już tytuł wielkiego księcia, traktowany był z woli ojca jak zwykły kadet, co miało mu pomóc w zapoznaniu się z realiami codziennego życia w Rosji. Wykazywał nieprzeciętne zdolności lingwistyczne, już jako dziecko rozmawiał po rosyjsku, angielsku, niemiecku i francusku[2]. Mając osiem lat, był w stanie przetłumaczyć Odyseję Homera. Otrzymał od swoich rodziców mały jacht, którym żeglował między Peterhofem i Kronsztadem. Oprócz zamiłowania do żeglarstwa Konstanty lubił muzykę i kochał rysowanie. Mając dziesięć lat, otrzymał swoje pierwsze bojowe zadanie – został umieszczony na warcie w deszczu i burzy. W 1846 r. wyjechał ze swoją siostrą Olgą, królową Wirtembergii, do Stuttgartu, gdzie w Altenburgu poznał księżniczkę Aleksandrę. Zauroczony księżniczką Konstanty postanowił ją poślubić. 12 października 1847 księżniczka przyjechała do Rosji, a 11 września 1848 poślubiła wielkiego księcia Konstantego oraz przyjęła imię Aleksandry Józefówny; nazywano ją później Aunt Sanny. W tym samym roku Konstanty został szefem austriackiego Pułku Piechoty Nr 18[3]. W 1849 r. jako młody oficer wziął udział w kampanii austriackiej przeciw powstaniu węgierskiemu. Od 1850 członek Rady Państwa i przewodniczący komitetu ds. zmian regulaminów. Od 1852 towarzyszył szefowi Głównego Sztabu Morskiego, a od 1853 pełnił obowiązki szefa sztabu marynarki wojennej. W 1855 jego najstarszy brat został cesarzem Rosji i już jako Aleksander II powierzył mu zarząd nad Ministerstwem Morskim. Kierował ministerstwem do 1881. Pod jego kierownictwem prowadzono prace nad przejściem marynarki wojennej na okręty o napędzie parowym. Był orędownikiem zniesienia kar cielesnych w marynarce. Podczas wojny krymskiej dowodził flotą w Kronsztadzie, wnosząc znaczny wkład w odbudowę i reorganizację floty rosyjskiej, zniszczonej w czasie wojny wschodniej. Od 1857 członek tajnego komitetu ds. chłopstwa w Rosji. Od 1860 r. przewodniczący komitetu ds. włościan, zaangażowany w prace przy projektach wielu liberalnych reform, zwłaszcza zniesienia poddaństwa, uwłaszczenia włościan, reformy sądownictwa, zniesienia kar cielesnych. Był autorem projektu wprowadzenia przedstawicielstwa obywateli z wyboru do Rady Państwa.  W 1862 r. został mianowany namiestnikiem Królestwa Polskiego, na którego terenie władze rosyjskie wprowadziły w 1861 stan wojenny. Serdecznie powitany przez administrację rosyjską. Próbował przeprowadzić reformy mające zapobiec powstaniu, wprowadzając postanowienia o autonomii Królestwa oraz powołując Polaków na stanowiska gubernatorów cywilnych. Stosował politykę półśrodków, w obliczu sprzeciwu społeczeństwa polskiego wobec ugody z zaborcą nie udało mu się zapobiec powstaniu. 3 lipca 1862 czeladnik krawiecki Ludwik Jaroszyński strzelił do wielkiego księcia Konstantego. W 1863 zarządził przeprowadzenie branki do wojska rosyjskiego, co przyspieszyło wybuch powstania styczniowego. W sierpniu 1863 Konstanty złożył rezygnację i został 31 października odwołany do Sankt Petersburga, gdzie otrzymał ponownie dowództwo nad marynarką wojenną. Wprowadził reformy i ulepszył warunki oraz zniósł kary cielesne. W 1864 popierał wprowadzenie reformy sądownictwa w Rosji. W latach 1865–1881 przewodniczył Radzie Państwa. Od 1865 r. Konstanty był zwolennikiem konstytucji w Rosji i w 1881 r. przy poparciu Aleksandra II nadał częściową konstytucję. Wkrótce car zginął w zamachu, a cesarz Aleksander III obalił konstytucję, niszcząc także dokument. Ponieważ nigdy nie polubił swojego stryja-liberała, poprosił go o rezygnację z zajmowanego stanowiska dowódcy marynarki. Po rezygnacji Konstanty spędzał większość czasu za granicą albo w swojej krymskiej posiadłości. Tutaj zaprzyjaźnił się z artystami i naukowcami, którymi gardził Aleksander III. W 1874 r. doszło do skandalu, gdy okazało się, że pierworodny syn Konstantego, Mikołaj Konstantynowicz, skradł brylanty z ikony, którą car Mikołaj I błogosławił związek syna z Aleksandrą z Saksonii-Altenburga. Młodego księcia uznano za psychicznie chorego i zesłano do Orenburga, potem do Taszkentu. W wyniku reformy cara Aleksandra III Konstanty utracił tytuł wielkiego księcia, zadowalając się jedynie rangą księcia. W 1889 r. zachorował po raz pierwszy. W wyniku ciężkiej choroby zmarł 25 stycznia 1892. Żona przeżyła księcia Konstantego i zmarła w 1911 r.  Małżeństwo i rodzinaW Petersburgu 11 września 1848 poślubił Aleksandrę z Saksonii-Altenburga (ur. w Altenburgu 8 lipca 1830, zmarłą w Petersburgu 6 lipca 1911), córkę Józefa Wettyna, księcia saskiego na Altenburgu, i Amelii Wirtemberskiej. Para miała sześcioro dzieci:
Ponadto miał 5 nieślubnych dzieci z Anną Kuzniecową[4]:
Wszyscy synowie zmarli w dzieciństwie[4]. Odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
Kontrola autorytatywna (osoba): |
||||||||||||||||||||||||||
